به گزارش خبر گزاری «حوزه»، حجت الاسلام محمد رضا کلان فریبای دبیر این نشست علمی ضمن اشاره به بایسته های تمدن اسلامی اظهار داشت: در صورتی می‌توان به تمدن اسلامی بین المللی دست یافت که تصورات جغرافیای به درستی طراحی گردند، تا در تعامل با ملت ها و دولت های جهان سیاست ها و راهبرد های بهتری ترسیم گردد.
وی به بایسته ها تمدن اسلامی نیز اشاره‌ای نمود و ابراز داشت: در تمدن اسلامی باید دولت های اسلامی به سمت همبستگی گام بردارند و با مطالعه در ضعف‌های احتمالی تمدن معاصر آنها را برطرف نموده، با درک این امر، در آینده راهبردهای اساسی‌تری را در عرصه بین الملل ترسیم نماییم.
نقش جهانگردی و جهان شناسی در رشد و توسعه تمدن اسلامی
در ادامه این نشست حجت الاسلام محمد دشتی ضمن اشاره به راهبرد جغرافیا در سیره اهل بیت(علیهم السلام) ابراز داشت: اهل بیت(علیهم السلام) به نقاط استراتژیک در عرصه تبلیغ دین توجه داشته‌اند.
وی به توجه گذاره‌های تاریخی قرآن کریم به مقوله راهبرد جغرافیایی اشاره نمود و ابراز داشت: با تامل در چرایی بعثت پیامبران الهی در مناطقی خاص، در خواهیم دریافت که منطقه غرب آسیا یکی از مهمترین مناطق استراتژیک از نگاه قرآن کریم بوده و ائمه اطهار علیهم السلام نیز این منطقه را به عنوان مرکز ثقل فرهنگی و سیاسی خود انتخاب کرده‌اند.
سخنران این نشست علمی، به نقش جهانگردی و جهان شناسی در رشد و توسعه تمدن اسلامی اشاره نمود و اظهار داشت: این دو امر در قالب جغرافیا شکل می‌گیرد؛ یعنی جهان شناسی نتیجه جهانگردی است که در آثار جغرافیایی شکل گرفته، ذخیره سازی می شود.
وی در ادامه افزود: توجه قرآن کریم و سیره اهل بیت(علیهم السلام) به راهبرد جغرافیای، نشان از اهمیت جغرافیا بر تحقق اهداف و آرمانهای فرهنگ الهی و اسلامی است که با هزینه زیاد انبیاء و اوصیای الهی حفظ شده است. راهبرد جغرافیای نقش بسیار مهمی در تحقق تمدن اسلامی دارد.
تاثیر اقتصاد در ارائه تمدن
حجت الاسلام دشتی بیان داشت: تمدن اسلامی اساسا در بعد جهانگردی و جهان شناسی در منطقه‌ای شکل گرفت که مردم آن از نظر اقتصادی با نگاهی برون‌گرایانه در مسائل فرهنگی بشدت درونگرا هستند.
وی افزود: مردمان این سرزمین بدون تحصیلات آکادمیت در مباحث اقتصادی فعال شده و در این زمینه پل ارتباطی میان شرق و غرب را ایجاد نموده‌اند.
وی توسعه سیاسی را نخستین گام در مسیر گسترش قلمرو سیاسی تمدن اسلامی عنوان کرد و ابراز داشت: مسلمانان و فاتحان عرب در بعد جهانگردی و جهان شناسی از راه بلدان برای توسعه فتوحات خود بهره‌برداری می‌کردند.
سخنران نشست: اظهار داشت: نخستین مسلمان جهانگرد، فاتحان می‌باشند؛ از این رو فتوحات یکی از منابع قوی جغرافیای تاریخی جهان اسلام به شمار می‌رود.
وی اهمیت آثار جفرافیایی در تمدن اسلامی را مورد توجه قرار داد و اذعان داشت: حرکت به سمت ارائه تمدن نوین اسلامی منوط به کسب دانش جغرافیایی و گام نهادن در مسیر رشد تکاملی آن است.
این محقق حوزوی ادامه داد: اگر با خروج از برون نگری، حالتی درون‌گرانه پیدا کنیم، مباحث جهان شناسی و جهان گردی افت پیدا می‌کند.
وی به آثار گران‌سنگ قرن پنجم در زمینه دانش جغرافیا اشاره نمود و تصریح کرد: متاسفانه از قرن ششم به بعد یک شرایط انحطاطی در دانش جغرافیای جهان گردی و جهان شناسی مسلمانان ایجاد شد، که خود مقدمات انحطاط تمدن اسلامی را رقم زد.
حجت اسلام دشتی با اشاره به این که امواج جهان گردی حرکتی تمدنی بدنبال دارد، اظهارداشت: آغازگران حرکت‌های جهان گردی و جهان شناسی، در حقیقت پیش غراولان شروع حرکت تمدنی شکوفا است.
وی در پایان با تاکید بر این که با توجه به عصر بیداری اسلامی، باید بحث جهان گردی جدی گرفته شود، خاطرنشان کرد: مباحث جهانگردی و جهان شناسی، مقدمه شکوفایی تمدن و باز سازی تمدن اسلامی است.
نقش جغرافیا در راهبردهای کلان و بین المللی تمدن اسلامی
دکتر محمد هادی همایون نیز در این نشست به گذاره‌های تاریخی وجودی انسان اشاره نمود و اظهار داشت: تاریخ زندگی انسان از بین النهرین عراق آغاز شده است
وی با بیان این که بعثت حضرت نوح(ع) سرآغاز بنیان تمدن سازی است، ابراز داشت: طوفان حضرت نوح(ع) نقش مستقیم را در مسکون سازی زمین بر عهده داشت.
این استاد دانشگاه، در ادامه یادآور شد: بعد از طوفان نوح(ع) مردم در نقاط مختلف جهان به سکونت پرداختند و هرکدام در منطقه‌ای بنایی را نهاده و تمدنی را رقم زدند.
وی رسالت حضرت ابراهیم(ع) را نیز مورد توجه قرار داد و ابراز داشت: حضرت ابراهیم(ع) در سرآغاز نبوت خویش، چندین دهه در عراق تبلیغگر معارف دینی بوده، سپس با توجه به شناخت از ظرفیت‌های منحصر به فرد منطقه استراتژیک فلسطین و ویژگی چند فرهنگی آن، روند رسالتی خویش را در این دیار ادامه می‌دهند.
همایون در ادامه افزود: حضرت ابراهیم(ع) در ادامه رسالت خود، به منظور اطاعت از امر الهی فرزند خویش حضرت اسماعیل(ع) را در شبه جزیره حجاز مستقر نموده، سرآغاز شکل‌گیری تمدن در این دیار را رقم می‌زنند.
وی با تاکید بر این که شکل‌گیری تمدن نیازمند گستره زمانی بسیار طولانی است، تصریح کرد: شکل‌دهی به تمدن، نیازمند ظرفیت‌سازی و فرهنگ‌سازی متناسب بوده و همواره حکومت مهمترین حلقه تمدن سازی به شمار می‌رفت.
دکتر همایون در پایان خاطر نشان کرد: حجاز در بعد فرهنگی تمدن اسلامی ارزشمندترین و استراژیک ترین منطقه جغرافیایی بوده و اهل بیت(علیهم السلام) نیز آن را مهمترین کانون فرهنگی قرار داده اند.
