به گزارش خبرگزاری «حوزه» بازار، هسته اصلی و مرکزی اقتصادی هر جامعه ای است و این هسته مرکزی از دیرباز محل بسیاری از تحولات اجتماعی و اقتصادی و حتی سیاسی بوده است.

بازار قم، به دلیل حضور در چهارراه استراتژیک کشور و در جوار حرم حضرت فاطمه معصومه(ع) و حوزه های علمیه و محل حضور مراجع عظام تقلید  و همچنین محور مواصلاتی  17 استان کشور از گذشته ها  نقش مهمی در تجارت ملی داشته است.

از دیگر سوی بازار قم یکی از بازارهای خوشنام کشور است که نقش مهمی در تامین هزینه های فعالیت های مذهبی، پیوند با مرجعیت و همچنین جایگاه بسیار مهمی در انقلاب اسلامی داشت، به حدی که قیام 19 دی با حضور و پیوند بازار و حوزه در قم شکل گرفت و همین جرقه بزرگ بود که شعله های انقلاب را در ایران گستراند و سپس این کشور را از یوغ رژیم طاغوتی نجات داد.

بازار و بازاریان در گذشته همیشه پیوندی ناگسستی با مرجعیت و روحانیت داشتند و همیشه در قلب بازارها و یا در جنب این بازارها مدارس علمیه بنا می شد و بازاریان احکام اولیه کسب و کار خود را از روحانیون می پرسیدند و در هر تحول اجتماعی و فرهنگی به سرعت با پیوند به روحانیت اعلام موضع می کردند.

امروز نیز با وجود تحولات گسترده و اساسی در عرصه های مختلف بازهم بازار قم این پیوند را حفظ کرده است و بازاریان قم از متدین ترین  افراد در سطح کشور هستند و در ایام عزای اهل بیت(ع) این مساله کاملا به چشم می خورد.

لکن نباید از حق گذشته که با توجه به گستردگی و پیچیدگی روابط اقتصادی دید تحولات بسیاری در شکل روابط بین مردم و پدیده های اقتصادی بوجود آمده و مسایل مستحدثه بسیاری در کیفیت کسب و کار ایجاد شده است؛ متاسفانه امروز آسیب هایی چون ربا، کم فروشی، ارزان فروشی، زیر فروشی، احتکار، تقلب ،غش و... هنوز در معاملات و روابط اقتصادی به چشم می خورد و اگر این روابط اصلاح نشود، آسیب هایی جدی به کشور وارد خواهد کرد.

 کسب روزی حلال در زندگی انسان های مومن از اهمیت بسیاری برخوردار است و اگر این کسب با مال حرام آمیخته گردد،‌ زندگی انسان را تحت تاثیر قرار می دهد که در خطابه امام حسین(ع) به لشکریان یزدی به خوبی این مطلب بیان شده است، قطعا پوشش این آسیب ها نقش مهمی در سعادت و سلامت اجتماعی و توسعه اقتصادی و نیل به سوی اقتصاد مقاومتی خواهد داشت.

مدیریت حوزه های علمیه با توصیه و حمایت مراجع عظام تقلید با ملاحظه اهمیت خاص این مساله تصمیم گرفت که به مساله فقه و بازار و احیای رابطه آموزشی حوزه و بازار، از چند ماه پیش اقدام به  آموزش بازاریان و راه اندازی طرح فقه بازار در استان قم کند.

در یکی از این جلسات که در مجتمع موبایل و لوازم الکترونیکی الزهرا(س) در بلوار15 خرداد  قم برگزار شد، حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده، رئیس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی و چهره شناخته شده کشور در زمینه احکام و مباحث فقهی به ارایه بحث پرداخت.

وی در این جلسه که با حضور گسترده و جالب توجه فروشندگان اغلب جوان این مجتمع تجاری برگزار شده بود گفت: کسب روزی حلال در اسلام از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است و اگر این حلال خوری در جامعه به حرام خوری مبدل شود، آثار سویی دارد که قطعا دامان این اجتماع را در ریزترین مسایل خواهد گرفت.

این استاد مباحث فقهی بیان کرد: انسان ها باید قدر نعمت هایی الهی را قدر بدانند و اگر نگاهی به برخی بیماری ها و بیمارهای که توان دیدن و شنیدن و حتی توان کنترل اعصاب خود را ندارند بیاندازیم، مشاهده می کنیم که خداوند چه لطف بزرگی به ما کرده است و اگر این سلامت را با نافرمانی از خدا جواب دهیم، قطعا عذابی سخت در انتظار جامعه خواهد بود.

وی گفت: کاسبان جوان باید بدانند که همان گونه که همیشه هم گفته اند و درست نیز بیان کرده اند، روزی رسان خداست و اگر او نخواهد برگی از درخت نخواهد افتاد و اگر انسان با راه درست و هوش خود راه حلال را بروند قطعا خداوند به او و مال او برکت می دهد و او را از تمام اشرار حفظ خواهد کرد.

حضرت خدیجه و پیامبر اکرم(ص) نماد تجارت و کسب حلال هستند

حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده خاطرنشان کرد: حضرت خدیجه و پیامبر اکرم(ص) نماد تجارت و کسب حلال هستند و بدون اینکه از راه غیر شرعی ورود کنند درآمد مطلوبی نیز داشتند.

رئیس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی گفت: لطمه زدن مالی به دیگران حرام است و لطمه زدن به بازار مسلمین نیز حرامی بسیار بزرگتر است؛ یکی از قوانین کسب و کار این است که حتی اگر قرار است ملاحظه مردم را نیز داشته باشیم به نوعی این جنس را ارزان ندهیم که هم صنفان ما ضرر کنند.

وی خاطرنشان کرد: شاید برخی بیان کنند که ارزان فروشی را دوست دارند، ولی نباید غفلت کنند که این ارزان فروشی ممکن است توسط یک جوان مجرد انجام شود، ولی این ارزان فروشی قطعا به دلیل انصاف او نیست زیرا قیمت جنس خریداری شده مشخص است و او قصد تخریب بازار و کسب دیگران را دارد که این کار کاملا غیر قانونی و غیر جایز است.

وی گفت: یکی از مواردی که انسان باید در کسب و به خصوص در بازار رعایت کند این مطلب است که برای  جذب مشتری لازم نیست که حتما آبروی مغازه داران دیگر را ببریم و آنها را فاسد و گران فروش و متقلب معرفی کنیم که قطعا این کار حرام است.

حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده بیان کرد: یکی از مسایلی که در فقه بازار بسیار اهمیت دارد این است که برخی کارها خلافت هستند و برخی هم گناه دارند، ولی معاملات برای حرام بودن نیازمند شروط خاصی است که همه آنها باید جمع شود؛ از جمله غش در معامله که این معامله و مال را  نیز حرام است.

از نکات جالب توجه این جلسه که سوالات متعدد بازاریان به خصوص بازاریان جوان بود که جزییات معاملات را با حساسیت خاصی از حجت الاسلام فلاح زاده می پرسیدند و از پرسیدن سوالات نیز ابایی نداشتند؛ از نکات جالب تر این بود  که برای اکثر آنها بیان معامله و مال حرام با گناه و فعل غیر قانونی جالب بود.

سوالات آنها بیشتر در خصوص زیر فروشی و قیمت شکستن و به اشتباه انداختن مشتری در خرید و فروش اجناس بود؛ به این نحو که آنها بیان می کردند که بسیاری از موبایل فروش ها برای جلب مشتری قیمت تلفن همراه را کمتر از مغازه داران دیگر عنوان می کنند، ولی همان قیمت و یا حتی بالاتر از آن را از محل گران فروشی در نصب برنامه ها و لوازم جانبی بدست می آورند که این مساله سوال بسیار مهمی برای آنها بود.

در پایان این جلسه نیز حجت الاسلام والمسلمین  فلاح زاده مدت ها با جوانان در خصوص صحبت ها و سوالات خصوصی وقت گذاشت و به سوالات آنها در زمنیه های مختلف پاسخ داد.

استقبال جوانان از طرح بازار و فقه

وی در پایان در گفت وگو با ما در پاسخ به این سوال که در گذشته تصور می شد که استقبال چندان مناسبی از این طرح در بازر ایجاد نشود گفت: شما در این جلسه حضور داشتید و از نزدیک شاهد استقبال بسیار مناسب مردم و به خصوص جوانان بودید که این مساله بیانگر موفقیت این طرح در ابتدای راه است.

حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده  خاطرنشان کرد: البته این مساله را نباید از نظر دور داشت که هر کاری امکان دارد که در آغاز خود با استقبال مردم مواجه نشود؛ وقتی پیامبر(ص) نیز از جبل النور به مکه آمدند به همراه حضرت خدیجه و حضرت علی(ع) سه نفر بودند و در سالهای مکه نیز افراد زیادی جذب ایشان نشدند ولی نا امید نشدند و این حرکت را ادامه دادند و امروز اسلام عالم گیر شده است.

این کارشناس امور دینی بیان کرد: این حرکت در گذشته نیز در بازار ما وجود داشت، ولی خوشبختانه این حرکت مجددا در بازار آغاز شده است و ما نیز امید خاصی نداشتیم که در اول این طرح، موفقیت خاصی داشته باشیم، ولی استقبال گسترده ای از آن به عمل آمد.

وی گفت: استقبال مردم به خصوص در این دو محل یعنی مسجد عبداللهی و حسینیه مجتمع الزهرا(س) بیش از حد تصور بود؛ خوشبختانه حضور جوانان باعث خرسندی  است و باید به خاطر این استقبال شکرگذار باشیم.

حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده بیان کرد: امیدواریم این بازاریان جوان امام المتقین باشند که با حضور عالمان و طلاب این حرکت به پیش برود و سوق و بازار اسلامی رنگ و بوی اسلامی را داشته باشد.

همچنین جلیلی مدیر ارتباط با نهادها و ارگان ها و آموزش و مسئول امکان عمومی و مساجد در معاون تبلیغ حوزه علمیه استان قم، انیز در گفت و گو با ما گفت: چهارماه پیش این طرح با امر و عنایت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی و آیت الله مقتدایی و حسینی بوشهری و پیگیری و اجرا توسط  حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال آغاز شد.

وی افزود:  در همین زمینه اتاق فکری ایجا شد که معاونت تبلیغ حوزه علمیه استان قم به طور جدی در زمینه برگزاری این دوره ها در میان بازاریان  ورود کردند؛ البته از سه سال  پیش نیز فعالیت تبلیغی در میان اصناف آغاز شد و رابطین روحانی در 22 مجموعه  مشغول شدند.

وی گفت: در حال حاضر این طرح در دو مسجد جنب بازار در قم، یعنی مسجد عبداللهی جنب مجتمع تجاری موسی بن جعفر(ع) و مجتمع الزهرا (س)راه اندازی شده است که با استقبال گسترده بازاریان به خصوص جوانان مواجه شده است و به زودی این طرح در دو مکان دیگر در استان قم آغاز خواهد شد.

وی در پایان با تقدیر از اتاق های معدن و تجارت و همچنین اتاق اصناف و روسای اتحادیه های استان قم همکاری آنها را از دلایل موفقیت این طرح در قم ذکر کرد.