به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، دکتر مهدی محمدی نسب، دبیر علمی این نشست و عضو هیئت مدیره انجمن مدیریت اسلامی حوزه علمیه قم طی سخنانی در این نشست که دوشنبه شب به همت این انجمن در سالن جلسات انجمن های علمی حوزه برگزار شد، با بیان این که این نشست در واقع دومین جلسه مربوط به بررسی یکی از الگوهای برنامه استراتژیک مربوط به مراکز و سازمان های حوزوی می باشد، گفت: در جلسه گذشته بحثی که طرح شد ناظر به ارزیابی و نقد برنامه ریزی راهبردی بود که در مراکز حوزوی انجام می شد و در این جلسه الگویی که در دفتر تبلیغات اسلامی ارایه می شود مورد نقد و ارزیابی محققان و اساتید قرار می گیرد.
مدل و الگویی که در دفتر تبلیغات اسلامی استفاده شده است
در ادامه ، حسین پرکان به عنوان ایده پرداز و دفاع کننده از این نظریه به ایراد سخن پرداخت و گفت: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم از این الگو استفاده کرده و نتایج اجرایی شدن آن در سه بخش در قالب کتابی تدوین شده ، به طوری که هم بحث علمی درباره آن شده و هم این که تجارب ارزشمندی در این الگو مورد استفاده قرار گرفته است.
وی همچنین با اشاره به این که در برنامه چهارم و پنجم توسعه کشورمان بر این مدل تاکید شده است، افزود: در این مدل و برنامه استراتژیک ، الگوی 6 مرحله ای بر اساس نظام جامع بودجه ریزی عملیاتی مورد توجه قرار گرفته که دولت در سال جاری مُصر بر اجرای آن است و البته در 34 کشور پیشرفته دنیا در حال اجرای آن هستند.
افزایش 16 درصدی بهره وری با فهم دقیق یک الگو
این محقق و پژوهشگر حوزوی در ادامه به برخی از مزایای این الگو اشاره کرد و گفت: فهم منطق این الگو توسط مدیران و سیاست گذاران خود باعث افزایش 16 درصدی بهره وری در سازمان ها می شود، از سویی این الگو امکان برنامه ریزی مساله محور را به طور عملی برای سازمان اداری فراهم می کند.
وی افزود: در این شیوه سازمان های حوزوی قادر هستند ضمن رعایت شاخص های عدم تمرکز، وحدت و یکپارچگی در اهداف را حفظ کرده و بر خُردترین اجزای خود نظارت کنند.
الگویی گام به گام در سه فاز عملیاتی
عضو هیئت مدیره انجمن مدیریت اسلامی حوزه علمیه قم، با بیان این که این الگو یک الگوی تدریجی و گام به گام است، اظهار داشت: این الگو دارای سه فاز طراحی و استقرار است که شامل شفاف سازی ، افزایش کارآیی و نیز افزایش اثربخشی می شود.
وی با اشاره به این که سازمان های حوزوی در طی برنامه ریزی 5 ساله باید بتوانند زیرساخت های اجرای چنین الگویی را فراهم کنند ، گفت: در دفتر تبلیغات اسلامی طرح قطب های فکری و فرهنگی مطرح شده به این معنا که مسایل اولویت دار عرصه فرهنگ بر اساس ماموریت های دفتر تبلیغات استخراج و مورد توجه قرار گرفته است.
ایجاد 4 قطب فرهنگی در دفتر تبلیغات اسلامی
پرکان با بیان این که در همین راستا چهار قطب طراحی شده که به معنای همان قرارگاه می باشد، افزود: در نهایت 15 مساله ناظر به محیط وماموریت ها مورد توجه و تمرکز دفتر تبلیغات قرار گرفته است که باید در زمینه حل مساله اقدام کرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که این چهار قطب شامل قطب نظام سازی علوم انسانی ، قطب سبک زندگی و نظام خانواده، قطب اخلاق و تربیت و نیز قطب تعمیق ایمان دینی می شود، گفت: از جمله مهم ترین ویژگی این قطب ها می توان به نقش حاکمیتی و ساختار ماتریسی و متکثر الاضلاع آن اشاره کرد و این که اساساً رویکرد قطب نخبگانی است و در آن به کارویژه های تخصصی اعم از موقت و پروژه ای توجه شده است.
جذب حداکثری نخبگان و افزایش بهره وری
پرکان همچنین با اشاره به این که یکی از ویژگی های قطب ها، جذب حداکثری نخبگان و منابع در سایه توجه به اصل بهره برداری نامحدود از ظرفیت های بیرونی و درونی است، ابراز داشت: همه قطب ها ذیل شورای راهبری هستند که نگاه حاکمیتی دارد و مهم ترین ماموریت قطب ها نیز تلاش در مسیر حل مساله است.
باید به تفاوت های مراکز حوزوی توجه کرد
دکتر محمد رضا احمدی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) به عنوان ناقد جلسه در سخنانی با تاکید بر لزوم توجه به بخش آسیب شناسی اظهار داشت: نکته اول و مهم این است که اساساً نباید همه مراکز حوزوی را همسان بپنداریم چرا که تفاوت های قابل توجهی با یکدیگر دارند و چه بسا ماموریت ها و نحوه تامین مالی آن ها نیز متفاوت است.
وی افزود: با این حال تبدیل دفتر تبلیغات اسلامی از وضع سنتی و کارکرد محوری به مساله محوری یکی از اهداف این الگو بوده که این مساله نشان دهنده تشخیص خوب متولیان امر است
ارتقای بهره وری و پرهیز از موازی کاری
احمدی همچنین بیان داشت: دفتر تبلیغات اسلامی باید بتواند برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ، مشکل گشایی کند و تغییر وضعیتی که رخ داده اقدام مبارکی است که باید از این رویه حمایت لازم به عمل آید.
وی با اشاره به این که پژوهش و آموزش و تبلیغ در این نهاد حوزوی باید برای هدف حل مساله باشد که در این الگو مورد توجه قرار گرفته ، افزود: از این حیث امید است که با اجرای چنین الگویی بهره وری افزایش یافته و کارهای موازی و بی هدف حذف شود.
لزوم توجه به چالش های ایجاد قطب ها
وی با بیان این که مساله یابی و رصد محیطی ناظر به فعالیت سازمان نیز از جمله اقدامات خوبی است که در این الگو مورد توجه قرار گرفته است، گفت: در زمینه طراحی و ایجاد قطب ها با یکسری چالش هایی روبرو هستیم که نباید از توجه به آن ها غافل شد.
این محقق و پژوهشگر علوم انسانی همچنین با اشاره به این که فرآیند حل مساله در حوزه فرهنگ و مسایل اجتماعی و سیاسی و غیره از اهمیت و حساسیت های خاصی برخوردار است، افزود: یک سری پیش نیازها برای فعالیت بهتر قطب ها نیاز است ، به عنوان مثال در زمینه قطب تعمیق ایمان دینی باید مشخص شود که چطور به حل مساله منجر می شود.
وی اضافه کرد: از سویی باید توجه داشت که کیفی سازی بسیاری از مقولات دینی کار بسیار مهمی است و مساله مهم تر پیامدسنجی آن هاست که با چه شاخصه ها و روش هایی می خواهیم آن را اندازه گیری کنیم.
ضرورت همیاری همه مراکز حوزوی در اجرای سند چشم انداز حوزه
عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) همچنین بیان داشت: زمانی که ما سند چشم انداز حوزه را بررسی می کردیم خلاهای بزرگی را شناسایی کرده و اعتقادمان این بود که باید نهادهای حوزوی دست به دست هم داده و آن را حل کنند.
وی گفت: یکی از مشکلاتی که ما با آن روبرو بوده و هستیم این است که ما جایی نداریم که آمار و داده های قابل اتکا درباره فرهنگ و گرایش دینی مردم ارایه دهد چه آن که باید روی مباحث فرهنگ دینی اطلاعات خوبی به دست آوریم.
این استاد دانشگاه افزود: از سویی بعضاً این طور فعالیت ها سنجش پذیر هم نیستند، ضمن آن که از سوی دیگر مسایل اجتماعی و فرهنگی چند متغیره هستند که باید به این جوانب نیز توجه جدی داشت و خیلی از این متغیرها اساساً قابل کنترل نیستند.
الگویی که چندان تعمیم پذیر نیست!
احمدی با بیان این که تولید روش های علمی معتبر برای حل مساله یک چالش بسیار جدی دیگر است، ابراز داشت: ترجمه فعالیت ها به بودجه عملیاتی نیز یکی دیگر از چالش هاست، ضمن آن که باید در توصیه به تعمیم این الگو به سایر مراکز حوزوی به تفاوت ها و اقتضائات هر یک توجه ویژه ای داشت و به اعتقاد بنده این الگو به همه مراکز حوزوی قابل تعمیم نیست و اگر امکانش هم باشد دشواری های خاص خود را به همراه دارد.
نظر شما