به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، آیت الله محی الدین حایری شیرازی، شنبه شب طی سخنانی در ادامه سلسه نشست های تخصصی با عنوان" حکمت هنر" که با حضور عموم علاقه مندان به ویژه طلاب هنرمند و به همت مرکز فرهنگی و هنری دفتر تبلیغات اسلامی در نگارستان اشراق قم برگزار می شود، با اشاره به این که به تعبیر امام راحل بیچارگی غرب در این است که اسلام و انسان را به درستی نشناخته است، اظهار داشت: انسانی که غرب معرفی می کند، انسان حقیری است و حال آن که در نگاه اسلام ، انسان دارای شان و مرتبتی والاست، ضمن آن که از این منظر ، اندیشه و تفکر انسان نشان دهنده ارزشی است که آدمی برای خود تعیین می کند.

وی افزود: غرب در نگاه خود انسان را معلول می داند و شرایط را علت می داند به همین خاطر است که مجازات اعدام را لغو می کند و به عنوان مثال غربی ها به سران کشور ترکیه فشار می آورند که اگر می خواهید به عضویت اتحادیه اروپا درآیید یکی از شرایطش این است که حکم اعدام را لغو کنید.

ضرورت نگاه حکیمانه و عالمانه به وادی هنر

این استاد حوزه با بیان این که نیاز به نگاه عالمانه و حکیمانه به عرصه هنر داریم، گفت: در جلسات قبلی گفته شد که در باب هنر باید پژوهش های عمیق و کاربردی صورت گیرد به این جهت که به هر حال اگر پژوهش عمیق باشد ماندگار است و گرنه تحقیقات سبک و سطحی ، دردی از جوامع بشری دوا نمی کند.

وی خاطرنشان کرد: در دانشگاه های معتبر علوم انسانی جهان ما باید بتوانیم حرف دین اسلام را عالمانه بیان کرده و از آن دفاع کنیم و این رسالت ماست.

آیت الله حائری شیرازی افزود: اگر این حرف را در دانشگاه تهران بزنیم چندان سودی به حال ما ندارد بلکه باید بتوانیم سخن اسلام و آموزه های دین را به دانشگاه های جهان منتقل کرده و آن را نشر دهیم، چه آن که بنا بر تاکید معصوم اگر همه مردم و به عنوان نخبگان و اساتید دانشگاه های دنیا حرف اسلام و کلام اهل بیت (ع)را بفهمند و درک کنند مجذوب می شوند و لذا این وظیفه ماست که در دنیای امروز محاسن کلام اسلام و ائمه اطهار(ع) را بیان کنیم

نظرات اسلامی علمی است؛آن را در دنیا منتشر کنیم

این  صاحب نظر در امور هنر و ادبیات ادامه داد: آن چه مورد انتظار است این که علمی بودن نظرات اسلام را منتشر کنیم و به این نکته توجه داشته باشیم که دانشمندان آن ها بی انصاف و متعصب نیستند، چرا که ما در عصر بی تعصبی به سر می بریم و تعهد به چیزی وجود ندارد مگر تعهد به علم و اسلام هم حرفی که می زند علمی است و ما باید آن را بیان کرده و نشر بدهیم.

وی افزود: به خصوص در ساحت علوم انسانی که غرب به مشکل برخورده ، بی شک سخن اسلام گیرایی و جذابیت خاصی دارد.

تفاوت دیدگاه اسلام و غرب در چیست؟!

وی بیان داشت: مشکل غرب این است که در حال جنگ با معلول است و حال آن که اسلام که نگاه علمی دارد در حال جنگ با علت است و طبیعی است که اگر ما حرف خود را درست بیان کنیم ، دیگران مجذوب آن می شوند؛ وقتی ما اسلام را خوب بشناسیم در آن صورت وقتی که در موضوع هنر وارد می شویم بهتر می توانیم معارف اسلامی و نگاه اسلام را به دنیا نشان دهیم.

آیت الله حایری شیرازی همچنین گفت: از سوی دیگر غرب، انسان را تابع شرایط و زمانه می داند و لذا مخالف با اعدام است و می گوید که انسان فرزند تجربه است و تجاربش از بیرون به دست می آید و چون تجارب انسان ها متفاوت است ، لذا بازتاب آن ها نیز متفاوت است؛ به عبارت دیگر از نگاه غرب یک فردی در شرایط و اوضاع مناسبی به سر می برد و عالم و دانشمند می شود و دیگری چون شرایط بدی دارد، قاتل و مجرم می شود.

از نگاه غرب ، ارزش ها نسبی هستند نه ثابت

وی اضافه کرد: به عبارت دیگر ، انسان از نگاه غرب یک نظام ارزشی ثابت ندارد چرا که از نگاه غربی ها ارزش ها نسبی هستند و تاکید بر نظام تجربه است در این جا و لذا خروجی این نگاه می شود این که آن ها می گویند ما اسراییل را در خاورمیانه ایجاد می کنیم و ممکن است در اوایل اعتراضاتی شود ولی بعد از مدتی مردم فلسطین و دیگر مسلمان ها عادت کرده و دیر یا زود آن را می پذیرند.

این استاد  حوزه علمیه قم گفت: از آن سو شاهد بودیم که شرق کمونیست 70 سال بی دینی را به مردم تحمیل کرد به بهانه این که سوسالیسم و کمونیسم علمی است و خدایی وجود ندارد؛ در همین راستا از طریق دانشگاه ها و مدارس و مراکز آموزشی برنامه وسیعی در ممالک کمونیستی اجرا شد اما بعد از فروپاشی شوروی، ملاحظه کردیم که مردم به سمت کلیسا یا مسجد هجوم آوردند.

وی افزود: این ها نشان می دهد که انسان، آگاهی همزاد دارد و تعبیر قرآن این است که اسلام گرا می دهد و ما باید به صورت علمی این را تثبیت و بیان کنیم؛ به دیگر سخن می بایست این گنج و گوهر را ابتدا شناسایی کرده و بعد به دنیا نشان دهیم.

از نگاه قرآن، انسان حاکم بر شرایط است و نه برعکس!

این استاد اخلاق تاکید کرد: بر اساس نگاه قرآن کریم ، انسان مسخر و حاکم بر شرایط است نه این که برخلاف نگاه غرب، این انسان باشد که تابعی از شرایط باشد ؛ در واقع این طور که نیست که مثلاً همه بر اثر فقر، دزد و خرابکار شوند بلکه خیلی ها بوده اند که بر اثر فقر، عالم شده و یا حتی در وادی تجارت به شخصیت های مطرحی تبدیل شده اند ، لذا این انسان است که حاکم بر شرایط است و نه این که بگوییم شرایط حاکم و مسلط بر انسان است.

وی افزود: آن قدر که غنا و ثروت در طول تاریخ، انسان ها را بدبخت کرده ، فقر آن قدر آن ها را بیچاره نکرده است و تجربه های متعدد بشری ثابت کرده که این انسان است که با فقر می تواند بر مشکلات فائق آمده و به شرایط بسیار بهتری دست یابد.

در انسان شناسی نیاز به دین داریم

وی یادآور شد: حرف ما این است که در انسان شناسی نیاز به دین داریم ، چرا که آنچه بدون دین از انسان می فهمیم، چیز کوچکی است و حقیقتاً نیز انبیا آمده اند که به ما بگویند انسان تو کیستی و اینجا جایی است که دین باید حرف بزند.

عضو سابق مجلس خبرگان رهبری گفت: به همین خاطر هم است که تعریف ادیان الهی از انسان یک تعریف عالمانه است ولی تعریف غرب، یک تعریف توهمی و موهوم از انسان است.

وی با اشاره به این که از منظر آموزه های دینی، انسان سمیع و بصیر است و دارای قلبی است که خدا در او جای می گیرد، افزود: سوالی که مطرح می شود این است که هنر را برای چنین انسانی باید چگونه تعریف کرد.

هنر اسلامی و یادآوری ارزش انسان بودن

وی تصریح کرد: هنر اسلامی ، آن هنری است که ما بتوانیم به انسان ارزش خود او را یادآور شویم و او را به انسان بودن خود آگاه کنیم ؛ در وادی شعر و ادبیات نیز نیازمند آثاری هستیم که انسان را به ارزش خود آگاه کند؛ به این جهت که انسان وقتی ارزش خود را فهمید آن موقع یک موجود سازنده و مسئول می شود و این طور نیست که حالا از ترس حکومت خطا نکند بلکه برای این که ارزش او تنزل نیابد جلوی خطای خود را می گیرد.

آیت الله حایری شیرازی افزود: لذا ما باید بتوانیم از طریق هنر، این انسانی که از ترس حکومت خلاف نمی کند را به انسانی تبدیل کنیم که با عوامل درونی اش اقدام به خطا نمی کند؛ طبعاً چنین انسانی دیگر خودش پلیس و قاضی خودش است و نیازی به کسی ندارد که او را کنترل کند.

تعادل وحشت؛ دستاورد امنیت از نوع غربی

وی همچنین بیان داشت: اساساً در غرب این مساله وجود ندارد و لذا این امنیت غرب آن چیزی نیست که ما مدنظرمان است؛ مدل امنیتی غرب، سلاح بازدارنده است و این سلاح بازدارنده امنیت نمی آورد بلکه تعادل وحشت با خود می آورد

آیت الله حائری شیرازی اضافه کرد: امنیت بر این اساس، سراب امنیت است یعنی مثل سراب که انسان مرتب به سمت آن می رود اما به همان میزان از آن دور می شود.

این استاد حوزه ابراز داشت: به همین منوال هم، هنری که اسلام بیان می کند و بر آن مُهر تایید می زند مثل آب است و نه سراب و حال آن که در غرب هنر سرابی را شاهد هستیم.

هنر در غرب ، سرابی بیش نیست!

وی گفت: به عنوان مثال بازی کامپیوتری سراب است چرا که آدم هر چه بازی می کند به آخرش نمی رسد و مدام در حال رسیدن به سراب است و نه آب!

وی افزود: سعدی و حافظ در عرصه هنر و شعر ، سخن گفته اند و آب را به ما نشان داده اند و نه سراب.

آیت الله حایری شیرازی با اشاره به این که با این تعریف ، ما هم موسیقی آبی داریم و هم موسیقی سرابی ، اظهار داشت: موسیقی هم گاه مثل مشروبات الکلی می تواند انسان را بی اختیار کند و اگر کسی می گوید نمی تواند ، پس مشخص است که موسیقی را نشناخته است.

تفاوت نگاه اسلامی به مساله موسیقی

وی افزود: انسان بصیر از نگاه اسلامی دقیقاً در برابر انسان کوکی از نگاه غربی قرار می گیرد که مثل جانوران زندگی می کند و ما هم اگر با ابزار هنر، او را کوک کردیم او را از انسانیت به جانوریت سوق داده ایم.

این استاد حوزه اضافه کرد: به راستی اگر فردی تحت تاثیر فلان موسیقی و فلان خواننده ، دست به کار خلافی زد و احیاناً مرتکب قتلی شد ، این موسیقی چه تفاوتی با مشروبات الکلی دارد که آن هم اراده انسان را می گیرد؛ چه بسا گاه با یک موسیقی نادرست و شعر مبتذل ، قدرت اراده و بصیرت انسان از او گرفته شده و او به جرم و بزهکاری می اُفتد و انسانی را می کشد، بنابر این آن چه مسلم است این که هنر بصیرت آور، هنر مفید و مثبت است و هنری که پوچی بیاورد، هنری منفی است.