به گزارش خبرگزاری «حوزه» از مشهد، حجت الاسلام و المسلمین مبلغی، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، با اشاره به برگزاری همایش «امام رضا(ع)، رمز وحدت و اتئلاف در جامعه اسلامی»، گفت: امام رضا(ع) توانست یک حرکت فراگیر اجتماعی، وحدت‌گرایانه و هم‌گرایانه خلق کند و بهترین تجربه‌های وحدت شیعه و سنی را در طول تاریخ رقم بزند. ما در طول تاریخ در چند مقطع وحدت‌گراهایی را در جامعه اسلامی مشاهده می‌کنیم. شاید وحدتی که در زمان امام رضا(ع) بین شیعه و سنی ایجاد شده از جنبه‌ها و جهاتی بسیار، اختصاصی و ویژه باشد.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم مدل وحدت رضوی را تحلیل کنیم. باید چندین مورخ توانمند و قوی از زوایای مختلف حدیثی، فقهی، اجتماعی و مناسباتی، یک نگاه جامعه شناختی، دانشی و تاریخی به موضوع امام رضا(ع) داشته باشند و مطالعه چند لایه عمیق انجام شود تا بتوانیم به جلوه‌های بیشتری و ویژگی‌های اساسی‌تری در ارتباط با این مدل از وحدت در زمان امام رضا(ع) دست پیدا کنیم.
استاد حوزه علمیه قم به نقش مجلس خبرگان رهبری در تحقق وحدت اسلامی نیز اشاره کرد و افزود: خبرگان رهبری باید به اصلی‌ترین مصالح جامعه اسلامی به شکلی کلان، نه به شکل محدود در فضای ایران بنگرد. وقتی رهبر معظم انقلاب دغدغه وحدت میان امت اسلامی را دارد و فضای ارتباط امت را خاستگاهی برای ظهور و بروز بذرهای تفرقه و توطئه‌هایی در جهت ایجاد شکاف می‌داند و حساسیت‌های وحدت را به صورت مرتب به داخل و خارج هشدار می‌دهد، خبرگان رهبری باید به طریق اولی در صف اول و پیش‌تر از همه مدافع وحدت اسلامی و منادی، مبین و تبیین کننده حساسیت‌ها و خط قرمزهای وحدت اسلامی باشند و قطعا اگر این اصرار و حساسیت را به صورت شفاف و پیگیرانه مطرح کنند، می‌توانند یک نقش اساسی و کارکرد جدید در خلق وحدت‌گرایانه در سطوح بالا داشته باشند.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در آستانه به برگزاری همایش «امام رضا(ع)، رمز وحدت و اتئلاف در جامعه اسلامی»، در گفتگو با پایگاه آستان قدس رضوی، به تبیین مدل «وحدت رضوی» پرداخته که حاصل آن در ادامه می آید:
ابتدا نظرتان را در مورد برگزاری همایش «امام رضا(ع)، رمز وحدت و اتئلاف در جامعه اسلامی»، به عنوان یکی از اعضای کمیته علمی بفرمایید؟
این همایش در زمان مناسب، شرایط حساس و جایگاهی مهم و منتسب به امام رضا(ع) برگزار می‌شود. در زمان آن حضرت شرایط ویژه‌ای بود. ایشان توانست یک حرکت فراگیر اجتماعی، وحدت‌گرایانه و هم‌گرایانه خلق کند و بهترین تجربه‌های وحدت شیعه و سنی را در طول تاریخ رقم بزند. ما در طول تاریخ در چند مقطع وحدت‌گراهایی را در جامعه اسلامی مشاهده می‌کنیم. شاید وحدتی که در زمان امام رضا(ع) بین شیعه و سنی ایجاد شده از جنبه‌ها و جهاتی بسیار، اختصاصی و ویژه باشد.
نخست این که این وحدت بسیار فراگیر بود و مجموعه جهان اسلام را در نوردیده بود. در زمان امام رضا(ع) هیچ‌گونه تنشی در هیچ سطحی بین شیعه و سنی وجود نداشت. اگر درگیری هم بود، درگیر بین حاکمان وقت و علمایی از جامعه اسلامی، خواه عالمان شیعه یا اهل‌سنت بود. ویژگی دوم این وحدت را می‌توان تبادل حدیث بین شیعه و سنی نام برد که در زمان امام رضا(ع) به نوعی تبادل حدیث بین شیعه و سنی در جریان بود. بهترین جلوه‌های وحدت اسلامی که بتوانند بر سنت پیامبر(ص) به نوعی از توافق و تبادل دست بزنند، می‌توان از تبادل حدیث، آن روایتی را نام برد که عالمان بزرگ اهل‌سنت از امام رضا(ع) در نیشابور نقل کردند و آن را "سلسله الذهب" نامیدند. تقریب رضوی ویژگی سومی است که در وحدت شیعه و سنی، در دوران امام رضا(ع) به چشم می‌خورد. عالمان شیعه و سنی در آن زمان احساس کنار هم بودن، می‌کردند.
ویژگی چهارم این وحدت در زمان امام رضا(ع) اجتماعی بود. یعنی در نهایت هوشمندی همه عالمان مذاهب این را درک کردند که نباید مباحث اختلافی در روابط و مناسبات اجتماعی مشکل ایجاد کند. وحدت اجتماعی به معنای زیبایی در زمان امام رضا(ع) شکل گرفته بود. ایشان کارکرد اساسی برای هدایت چنین وحدت و الفتی را به خوبی در ارتباطات گسترده‌ای که با عالمان مختلف داشتند، دنبال می‌کردند. در جمله‌ای آن حضرت بیان فرمودند « إِنَّ الْإِمَامَةَ زِمَامُ الدِّینِ وَ نِظَامُ الْمُسْلِمِینَ، امامت، زمام دین، مایه نظام و انسجام مسلمانان است».
اگر بخواهیم در جامعه امروز مدل وحدت رضوی تحقق پیدا کند، چه گام‌هایی باید برداشته شود؟
اگر بخواهیم مدل وحدت رضوی را تحلیل کنیم. باید چندین مورخ توانمند و قوی از زوایای مختلف حدیثی، فقهی، اجتماعی و مناسباتی، یک نگاه جامعه شناختی، دانشی و تاریخی به موضوع امام رضا(ع) داشته باشند و مطالعه چند لایه عمیق انجام شود تا بتوانیم به جلوه‌های بیشتری و ویژگی‌های اساسی‌تری در ارتباط با این مدل از وحدت در زمان امام رضا(ع) دست پیدا کنیم.
در جامعه امروز نیاز به وحدت فرهنگی بسیار است. پیشنهاد شما برای تخصصی شدن یک موضوع در چنین همایش‌ها یا کنفرانس‌های وحدت اسلامی چیست؟
امام رضا(ع) در مدل تقریب و وحدت اجتماعی چند خط مشی را داشتند. نمونه‌اش احترام ورزیدن به حدیث بود. در زمان امام هشتم(ع) حدیث جایگاه مهمی داشت. ولی باید به سمت تبادل احترام در فضای جامعه امروزی برسیم، چرا که در بعضی از موارد تقابل و یا تبادل نگاه‌های سوء‌ظن نسبت به حدیث مشاهده می‌شود. این اصلا با مدل تقریب رضوی سازگار نیست. دوم اینکه در تقریب رضوی مشاهده می‌کنیم، در زمینه فرهنگ و ارزش‌های جامعه یک همگرایی عمیقی وجود دارد. در اینجا هم منظور از فرهنگ، همان فرهنگ تعامل در دانش، هم‌زیستی، علمی، گفت‌وگو و ارتباطات اجتماعی است. فرهنگ بسیار مهم در زمان این امام همام مقابله با ظلم‌ستیزی بود. در زمان آن حضرت یکی از ویژگی‌های تقریب فرهنگ و حتی فراتر، نوعی یکپارچگی در نگاه به فرهنگ، رفتار فرهنگی و تعاملات فرهنگی مشاهده می‌شود. محبت اجتماعی یکی دیگر از ویژگی‌ها در تقریب رضوی است که در آن زمان، در یک وضعیت بسیار بالایی بود. یعنی تعصبات مذهبی وجود نداشت و دیدگاه‌های مذهبی در آن زمان نسبت به دوره‌های دیگر از شفافیت بهتری برخوردار بود.
از آنجا که رئیس دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی هستید، از تعامل آموزه‌های اسلامی شیعه و سنی در این دانشگاه برایمان بگویید.
این دانشگاه برای این شکل گرفته تا دانشجویان شیعه و سنی در کنار هم دروس اسلامی را بیاموزند و از اینجا به مدارج علمی دست پیدا کنند. در دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی، دانشجویان، اساتید و مسئولان شیعه و سنی داریم. دانشجویان دو مذهب در این دانشگاه فرهنگ تقریب هم‌زیستی و کنار هم بودن را تجربه می‌کنند. در این دانشگاه فقه شافعی، حنفی و امامی تدریس می‌شود و همچنین دروس مقارن و تطبیقی مثل قرآن و حدیث، فلسفه و کلام، فقه و حقوق، تاریخ اسلام و رشته‌های دیگر وجود دارد که بینش فقه و حقوق شافعی، حنفی، امامی هم است.
به عنوان یکی از اعضای مجلس خبرگان، بفرمایید این مجلس چه جایگاهی در وحدت اسلامی دارد؟
خبرگان رهبری باید به اصلی‌ترین مصالح جامعه اسلامی به شکلی کلان، نه به شکل محدود در فضای ایران بنگرد. وقتی رهبر معظم انقلاب دغدغه وحدت میان امت اسلامی را دارد و فضای ارتباط امت را خاستگاهی برای ظهور و بروز بذرهای تفرقه و توطئه‌هایی در جهت ایجاد شکاف می‌داند و حساسیت‌های وحدت را به صورت مرتب به داخل و خارج هشدار می‌دهد. خبرگان رهبری باید به طریق اولی در صف اول و پیش‌تر از همه مدافع وحدت اسلامی و منادی، مبین و تبیین کننده حساسیت‌ها و خط قرمزهای وحدت اسلامی باشند و قطعا اگر خبرگان رهبری این اصرار و حساسیت را به صورت شفاف و پیگیرانه مطرح کنند، می‌توانند یک نقش اساسی و کارکرد جدید در خلق وحدت‌گرایانه در سطوح بالا داشته باشند
