به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه» جنایت هایی هولناک دولت میانمار علیه مسلمانان و کشتار و آواره ساختن این مسلمانان باعث ظهور پرسش های زیادی درباره انگیزه این کشتارهای وحشیانه و همچنین تاریخ حضور مسلمانان در میانمار و پیشینه آنها در این کشور شده است. در این زمینه جمعی از کارشناسان اهل میانمار با استناد به کتبی که درباره تاریخ مسلمانان در میانمار نگاشته شده به معرفی تاریخ حضور مسلمانان در میانمار و تحلیل جنایت های صورت گرفته در این کشور پرداختند. خبرگزاری حوزه جهت آشنایی بیشتر مخاطبان خود با این مساله روز اسلامی این نوشتار را منتشر می کند:
قدم نهادن مسلمانان به میانمار
استان راخین در غرب میانمار نزدیک بنگلادش قرار گرفته و بعضی مناطق این استان با کشور بنگلادش هم مرز است .
در کتاب تاریخ راخین آمده است:
در قرن هشتم میلادی تاجران عرب در نزدیکی های این منطقه به خاطر توفان شدید کشتیشان خراب شد، لذا به جزیره ای پناه بردند و اهل آن جزیره هم به آنها کمک های لازم را کردند. این جزیره را جزیره ناصرین نامیدند و بعد از ورود این عربها در آن حکومت اسلامی تشکیل شد و در جاهای دیگری هم ذکر شده که در میان این تجار، ایرانی ها هم حضور داشته اند.
اقوامی که از قدیم در این منطقه بوده اند عبارتند از:
1. قوم کمان(لشکر تیراندازها در زمان پادشاهان مختلف).
2. قوم دَین نت (با میانماری و بنگلادشی از منطقه چتگاوان به وجود آمد).
3. روهینگیایی ها.
طبق بررسی های تاریخی، قبل از اسم فعلی، این منطقه را با نام های مختلف ذکر کرده اند اما اکنون این منطقه را "روهنج" گفته و کسانی که در این منطقه زندگی می کنند "روهنجا" نامیده می شوند.
پیشینه فرهنگی و سیاسی مسلمانان میانمار
این قوم خودشان حکومت اسلامی هم داشتند و سکه هایی که در این منطقه استفاده می کردند، سکه هایی اسلامی بوده است.
ضرب سکه اسلامی توسط مسلمانان میانمار
این منطقه دارای مساجد زیادی است و بیشترین مسجد در میانمار در همین منطقه می باشد.
در این منطقه فرهنگ اسلامی وجود دارد و خانه ها مثل خانه های ایران اسلامی و عرب ها است. در کوچه و خیابان زنان مسلمان بدون علت حضور ندارند و در بازارها زنان مسلمان کمتر دیده می شوند و فقط مردها خرید و فروش می کنند.
بین روستاهای روهینگیایی ها و روستاهای بودایی ها گاه و بی گاه درگیری و نزاع وجود داشته است. در سال 1942 میلادی بین مسلمانان و بودایی ها در این استان جنگ بزرگی تفاق افتاد(شبیه درگیری های اخیر) لذا در مناطق "بودی تان" و "ماوتا وا" برخی مسلمانان اسلحه به دست شدند و خود را مجاهدین می خواندند و گروه مجاهدین را تشکیل دادند.
در مرحله بعد از طرف دولت وقت میانمار به روهینگیایی ها قول دادند که قوم آنها را به رسمیت بشناسند و مثل اقوام دیگر از امتیاز و حقوق شهروندی از سوی دولت برخوردار باشند.
معماری اسلامی مسلمانان استان راخین میانمار
در سال 1950 میلادی نخست وزیر میانمار به همراه سفیر پاکستان به مناطق "بودی تان" و "ماوتاوا" رفته در جمع مردم روهینگیا صحبت کرد و گفت: روهینگیایی ها هم مثل دیگر اقوام و افراد، میانماری هستند و بودایی ها هموطنان شما هستند و بین شما و آنها هیچ نوع جدایی و تفاضل قائل نخواهیم شد.
در سال 1961 گروه مجاهدین روهینگیا با دولت میانمار صلح کردند و زیر سلطه دولت میانمار در آمدند.
طبق نوشته ها می توان گفت که از سال 1950 تا 1965 شرایط خوبی برای روهینگیایی ها بود و مسلمانان از شرایط زیر برخوردار بودند:
1. دولت آنها را به رسمیت می شناخت و برای آنها شناسنامه صادر می کرد.
2. حق رای دادن در انتخابات ها را داشتند.
3. از سوی دولت به حقوق روهینگیایی ها مثل اقوام مختلف به عنوان شهروند میانماری به صورت علنی تصرح شد.
4. از سال 1961 تا 1965 در صدا و سیما با زبان های میانماری اقوام مختلف میانمار هفته ای سه بار به مدت 10 دقیقه برنالمه پخش می شد و شامل زبان روهینگیایی هم می شد.
5. در برنامه نمایش فرهنگ اقوام مختلف میانمار، روهینگیایی ها هم اتاق نمایش داشتند.
در سال 1988 میلادی مردم علیه دولت سوسیالیست تظاهرات کردند و در سال 1989 دولت سوسیالیست رفت و یک دولت جدید روی کار آمد.
دولت نظامی هم مثل دولت قبلی آزار و اذیت هایی علیه روهینگیایی ها داشتند.
بعد از 23 سال در سال 2010 افراد نظامی وابسته به دولت، لباسشان را عوض کردند و به ظاهر یک دولت دموکراتیک تشکیل دادند ولی دموکراسی آنها دموکراسی نظامی ها بود و همان افراد نظامی با تغییر لباسشان روی کار آمدند.
پس از این اتفاقات دولت نظامی میانمار متوجه شد که با این روهینگیایی ها می تواند بهترین بازی را شروع کند، لذا از آنها به عنوان ابزار سیاسی استفاده کرد تا آنها را به جان هم بیندازد.
احزاب مهم راخین و سوء استفاده دولت از آنها
در دو شهر بودی تان و ماوتاوا حزب هایی به وجود آمده که یک حزب به نام حزب عبدالحکیم و یک حزب به نام عطاءالله ابن جنونی می باشد.
1. حزب عبدالحکیم از طرف نظامی های دولت پرورانده شده و نظامی های دولت میانمار به آنها اسلحه می دهند و حمایت می کنند. آنها مانند داعشی ها عمل می کنند و به روهینگیایی های خودشان هم رحم نمی کنند و هرچه ارتش امر می کند انجام می دهند. آنها بیشتر در زمینه های قاچاق هروئین و اسلحه به بنگلادش و تایلند فعال هستند.
2. حزب دیگر اسلامی راخین، حزب عطاءالله: (ARSA) arakan salvation army است که همان گروه رستگاری است که خود را مجاهدین می خوانند. این حزب را عربستان سعودی حمایت می کند. رئیس این گروه که در عربستان متولد شده و در پاکستان بزرگ شده بعد از دیدن آموزش نظامی در پاکستان این گروه را در کوهستان های راخین تشکیل داد.
این گروه با شعار استقلال طلبی مسلمانان، برخی جوانان مسلمان را ترغیب کرد که به آنها ملحق شوند و افراد گروه مسلح شده و با ارتش می جنگیدند.
ارتش میانمار قبل از این قضایا برای سرکوب ARSA از حزب عبدالحکیم استفاده میکرد.
این دو حزب را ارتش میانمار به جان هم انداخت و در واقع می توان گفت دولت میانمار برای سرکوب روهینگیایی ها همیشه خودش به صحنه نمیآید، بلکه گاهی مسلمانان را مورد سوء استفاده قرار میدهد تا آنها با دست خودشان همدیگر را به قتل برسانند.
علاوه بر این در راخین گروه استقلال طلب مسلحی به نام AA وجود دارد که یک گروه نظامی است. اینها با دولت قبلی نظامیان برای استقلال راخین می جنگیدند ولی بعدها با دولت صلح کردند.
در سال 2012 از طرف و با تحریک دولت، بین بودایی های این منطقه و روهینگیایی ها جنگی راه انداختند.
قبل از سال 2012 مسئله خاصی در میانشان نبود و احیانا دعوا و منازعه به صورت موردی در مناطق خاصی رخ می داد اما از این سال به بعد شرایط زندگی روهینگیاها خیلی سخت تر شد.
بهانه جنایت های چند سال اخیر
شروع درگیری های اخیر از سال 2012 بود و در سال 2015 شعله ور گردید.
به بهانه ای ساختگی که یک مرد مسلمان یک زن بودایی را مورد تعرض قرار داده است؛ ده نفر از مسلمانانی که از استان راخین به شهر یانگون برمی گشتند، توسط افراد بودایی که از طرف دولت تحریک و اعزام شده بودند در منطقه تان گون دستگیر و بیرحمانه کشته شدند.
با خاطر این قضیه ساختگی جان ده مسلمان را گرفتند و شرایط روز به روز سخت تر شد و کم کم این قضیه را بزرگ کردند و در راخین مناطق و روستاهای مسلمان نشین را ویران کرده و خانه های آنها را آتش زدند و مسلمان ها را به قتل رساندند.
به خاطر این، مسلمانان خانه های خود را از دست داده و تا به حال در اردوگاه ها به سر میبرند و نتوانستند به خانه های خود بازگردند. بعضی خانه ها نیز که سوزانده نشده بود، توسط بودایی های راخین غارت شد.
در سال 2013 بار دیگر در شهر "می تی لا" یک بهانه علیه مسلمانان ساختند و توطئه دیگری به راه انداختند. در آنجا هم مانند راخین دست به قتل مسلمانان و غارت اموال و آتش زدن خانه هایشان زدند. حتی شرایط بدتر و سخت تر شد و مسلمانان را زنده زنده می سوزاندند. در آن شهر هم مسلمانان، کودکان و نوزادان خود را از دست دادند و کودکان نیز پدر و مادر خود را از دست دادند و خانه های آنها تخریب شد.
در همان سال در شهر "یانگون" در منطقه تا کی تا به بهانه دیگر، مغازه های مسلمانان را ویران کردند و اموالشان را ربودند.
در شهر "لاشو" هم میان مسلمانان و بودایی ها آتش جنگ به راه انداختند.
پس از آن در شهر "ماندلی" مانگ های بودایی به خاطر مسئله کوچکی علیه مسلمانان تظاهرات کردند و یک مسلمان بی گناه که نماز صبح خوانده بود را در حال بازگشت از مسجد کشتند.
بار دیگر در روز 26/8/2017 پنجم شهریور امسال کشتن و ویران ساختن خانه های مسلمانان در شمال راخین را در سه منطقه شروع کردند.
جزئیاتی از اتفاقات اخیر
در چند هفته اخیر، حزب ARSA (وابسته به عربستان) به پادگان های نظامی دولت حمله کردند و حدود 30 پادگان را از بین بردند و تعدادی از نظامی ها و پلیس را کشتند به این بهانه از طرف دولت هم مجوز اعلان جنگ با آنها را دادند و این گروه را گروه تروریستی به حساب آوردند.
نظامی ها به این منطقه آمدند و به روستاهای مسلمانان وارد شدند و جوانانی را به جرم ارتباط با این گروه اسیر نمودند و در هرجایی که دختری یا زنی پیدا می شد، مقابل چشم پدر یا شوهرش به او تجازو می کردند.
بعد از آن شروع به سوزاندن خانه های مسلمانان کردند و تا به حال در سه منطقه یعنی در منطقه "یتی تان" کل 24 روستای مسلمان نشین را آتش زدند و 4170 خانه ویران شده و 380 مسلمان کشته شده اند.
در منطقه "بودی تان" 22 روستا را آتش زدند و 580 خانه را تخریب و 553 نفر را به قتل رساندند.
در منطقه "ماوتو" 70 روستا را آتش زدند و 9070 خانه را ویران و 718 نفر را کشتند.
این آمار دقیقی است که ما اکنون در دست داریم.
در حال حاضر در این سه منطقه هیچ روستایی نماینده است و همه خانه ها با خاک یکسان شده اند و اهالی مسلمان این روستاها به هرسویی که برایشان راه نجات باشد فرار کرده اند و اکثر آنها به بنگلادش فرار کرده و به آنجا پناه می برند.
در قضیه آتش زدن نظامی ها خانه های مسلمانان را یا خودشان می سوزانند و یا افرادی را با روهینگیایی ها شبیه کرده و به دست آنها این کار را انجام می دادند.
دولت میانمار مردان و زنان هندو را به عنوان مسلمان با پوشاندن روسری و کلاه مسلمانان شبیه سازی کردند و دستور دادند که خانه های مسلمانان را آتش بزنند و از آنها عکس می گرفتند و در فیس بوک منتشر می کردند و می گفتند مسلمانان خانه های خودشان را آتش می زنند.
با بررسی این عکس ها معلوم شد عاملان این آتش سوری مسلمان نبوده اند و فقط یک شبیه سازی بوده است. علاوه بر این عکس هایی هم از طرف مسلمانان پخش شده که خود نظامی ها و بودایی های افراطی راخین دست به این کار زده اند.
در این سه منطقه که در شمال راخین واقع هستند، فقط در روستاها این اتفاق می افتد و در شهر هیچ مشکل خاصی وجود ندارد، چون اکثر روهنجاها در روستاها زندگی می کنند و مثلا در شهر یتی تان در مرکز شهر اکثریت جمعیت بودایی ها هستند.
وضعیت فعلی روهینگیایی ها:
روهنجاها در شرایط نامناسبی به سر می برند و هر روز با مشکلات خاصی مواجه هستند؛ نه پوشاک درستی دارند و نه خوراک و نه دارو و مسکن دارند.
از سال 2012 به بعد در اردوگاه ها زندگی می کنند. در کنار دریاها بین میانمار و بنگلادش در زیر چادرها و در اردوگاه ها زندگی خودشان را ادامه می دهند. گاهی اوقات در کشتی ها و قایق ها جان خودشان را از دست می دهند و در عمق دریاها غرق می شوند. صدایشان شنیده نمی شود و کسی به دادخواهی آنها توجهی ندارد و گاه زنان آنها شکار افراد نظامی می شوند.
در بازارها و خیابان ها کسی حق ندارد کاسبی کند و بودایی ها با آنها معامله نمی کنند.
بودایی ها به راحتی و با خیال آسوده در کوچه و خیابان ها و بازارهای شهر هرطوری که بخواهند می توانند بگردند، اما روهینگیایی ها این حق را ندارند.
بودایی ها در خانه های بزرگ خودشان زندگی می کنند، اما روهنگجاها تحت فشار ارتش و نظامی ها و پلیس در اردوگاه های نامناسب به سر می برند.
وضعیت فعلی اخلاق و فرهنگ روهینگیایی ها:
به تدریج اخلاق روهینگیایی های ساکن اردوگاهها در حال تغییر و تخریب است و در اردوگاه هایشان گرفتار فسادهای اخلاقی شده اند.
با ماندن در اردوگاهها و خوردن غذاهای کمکی و مساعدتها مردهای روهینگیایی کم کم تنبل و بیکار می شوند و به این علت زندگی آنها در حال نابودی است و بچه های آنها بی لباس می شوند و زنانشان در معرض آسیب های اخلاقی قرار می گیرند.
در حال حاضر در اکثر اردوگاه ها فساد اخلاقی وجود دارد و این فسادها هم از طرف دولت هیچ عکس العملی درپی ندارد.
نیازهای فعلی و کمک های ایران
نیازهای کنونی مردم مسلمان میانمار عبارتند از:
1. تعمیر و نوسازی اردوگاهها به عنوان اولین اولویت(چون اکثر اردوگاه ها خراب و ویرانه شده و دولت هم به این قضیه توجه ندارد).
2. نیاز بهداشتی و دارو
3. پوشاک
در سال های گذشته، از طرف جمهوری اسلامی ایران و دفتر مقام معظم رهبری کمک هایی مانند مواد غذایی و پوشاک انجام گرفته است و این کمک ها با حضور در مناطق به دست مردم رسیده است و البته برخی افراد داوطلب ایرانی نیز واسطه کمک رسانی به مردم این منطقه شده و تلاش خوبی داشته اند و با مشقت و سختی خودشان را به آنجا رسانده و ادای امانت کرده اند.
تحلیل این قضایا
با ملاحظه مطالب فوق می توانیم پی ببریم که این توطئه علیه مسلمان های میانمار از طرف نظامیان بوده است و اکثریت مردم بودایی و دیگر ادیان هم می دانند که این توطئه آنها است.
به چند منظور نظامیان دست به این کار زده اند.
1. برای سرکوبی کل مسلمانان در این مناطق
2. برای سرکوبی گروه مسلح AA.
3. برای تضعیف دولت آنگ سن سوچی.
در واقع نظامیان می خواهند حکومت میانمار را دوباره به دست بگیرند و روی صندلی حکومت بنشینند و برای رسیدن به این هدف می خواهند نشان دهند دولت آنگ سان سوچی نمی تواند کشور را اداره کند و کسی که می تواند کشور را به خوبی اداره کند دولت نظامی است.
اکنون نظامیان اعلام کرده اند که ARSA را سرکوب می کنند و با تجهیزات نظامی سنگین به آنها حمله می کنند، اما اصلا شنیده نشده و یا دیده نشده که کسی از این گروه کشته شده باشد و فقط در روستاهای مسلمان نشین آتش سوزی شده و افراد عادی مسلمان کشته شده اند.
برخی جوانان هم کشته و برخی اسیر شده اند و از اینجا معلوم است که این گروه هم دست پرورده نظامیان می باشد و فقط در ظاهر می گویند اینها گروه تروریستی هستند ولی در باطن رفیق نظامیان هستند، لذا همیشه سعی بر این دارند میان مسلمانان و بودایی ها جنگ و درگیری باشد و حتی ممکن است این قضیه در این ایام به شهرهای دیگر نیز سرایت کند.
در تاریخ 10/9/2017 مصادف با یکشنبه 19 شهریور 96 در شهر تاوتوین جی شبانه گروهی آمده و مغازه های مسلمانان و مسجد منطقه را خراب کردند و بعد امنیتی ها آمدند و این افراد فرار کردند.
مسلمانان منطقه همه فرار کردند و برخی در خانه های همسایه های بودایی پناهنده شدند. مهاجمان افراد اجیر شده و فرستاده شده از سوی نظامیان بودند که با ظاهرسازی توسط نظامیان دستگیر شدند و بعد از چند روز آزاد می شوند.
در صفحه فیس بوک گاهی اعلامیه از طرف مسلمانان و گاهی اوقات اعلامیه از سوی بودایی ها اعلان می کنند. مثلا اخیرا اعلام کرده اند که مسلمانان در روز 11/9/2017 (11 سپتامبر) با احتیاط باشند، چون بودایی ها می خواهند به مسلمانان حمله کنند. گاهی نیز می نویسند که بودایی ها مواظب باشند در این روز مسلمانان به شما حمله خواهند کرد لذا دو گروه حساس شده اند و هر دو بدون علت از یکدیگر می ترسند.
گاهی هم شایعه درست می کنند که داعشی ها به راخین آمده و ممکن است در شهرهای بزرگ مثل یانگون، نی پی داو، مولمین، ماندلی انفجار ایجاد کنند. اذا از طرف دولت در جاده ها ایست بازرسی ایجاد شده و خیلی کنترل و تفتیش می کنند و اگر کسی مسلمان باشد او را اذیت می کنند.
به نظر ما این توطئه اسرائیل است. برخی روهینگیایی ها توسط سعودی ها اجیر شده اند که مسئله درست کنند و مسلمانان هم با مشکل روبرو شوند و از طرفی هم می خواهند ذهن ها را به طرف روهینگیا متوجه سازند تا قضیه فلسطین کمرنگ شود.
در پایان می گوییم
در میان بازی سیاسی میان گروه دموکراسی دولت آنگ سن سوچی و نظامیان، مسلمانان هستند که با مشکل روبرو شده اند. مسلمانان زیادی کشته شده و خانه هایشان ویران شده است.
مسلمانان در مناطق دیگر کشور خیلی با احتیاط زندگی می کنند و به اندازه یک سر سوزن هم جرات ندارند که با افراد شورشی بودایی اختلاف داشته باشند که اگر اختلافی پیش بیاید برای آن راه نجاتی نیست جز کشته شدن یا زندان.
القاعده و داعش مشکلات را دوچندان کرده اند
مسلمانان روهینگیا قرن ها است به این منطقه آمده اند و یکی از مشکلات آنها مسائل نژادی است، چون آنها خودشان را میانماری می دانند اما دولت میانمار با آنها هم عقیده نیست. مسئله دیگر موضوع شهروندی است به این معنا که آنها خودشان را شهروند میانمار می دانند، اما دولت این کشور آنها را جزء شهروندان میانمار به شمار نمی آورد. دولت میانمار با همه مسلمانان شیعه و سنی مخالف است و مسلمانان را شهروند درجه 2 می داند و اکنون توهین به مسلمانان به شهرهای دیگر هم سرایت کرده است.
گروهک هایی مانند القاعده و داعش مشکلات مسلمانان این منطقه را دوچندان کرده اند تا جایی که برخی می گویند خود مسلمانان به جان هم افتاده اند که این اشتباه است، اما واقعیت این است که برخی مسئولان میانمار می ترسند که مسلمانان در این منطقه مسلط شوند و به همین دلیل می کوشند با سرکوب مسلمانان از این امر جلوگیری کنند.
مسلمان کشی به بهانه تامین امنیت و اثبات ناتوانی خانم سوچی
مساله دیگر قابل توجه در بررسی مشکل میانمار این است که برخی افراد که مورد حمایت تسلیحاتی دولت میانمار هستند، ایجاد نا امنی می کنند تا با راه افتادن نا امنی در کشور، دوباره نظامی ها بر سر کار بیایند.
علاوه بر این مسلمان ستیزی نیز یکی از سیاست های دولت است. احزابی در آنجا تاسیس شده که با حمله به پایگاه های نظامی اسلحه به دست می آورند و ارتش هم با اعزام نیرو به ظاهر تصمیم به سرکوب مهاجمان دارد ولی در واقع با حضور در منطقه هدفی جز مسلمان کشی و آواره کردن مسلمانان آنجا ندارد.
خانم سوچی پس از یک سال که از آغاز دولتش گذشته نتوانسته است بر کل کشور مسلط شود و ارتش هنوز تحت کنترل خانم سوچی درنیامده است و این مشکل اصلی است، زیرا در چنین شرایطی نمی تواند کشور را به خوبی کنترل کند.
قبل از این وضعیت اتحادی میان شیعه و سنی نبود، اما پس از بروز این فاجعه این دو به هم نزدیک تر شده اند. و اکنون مسلمانان باید به این افراد کمک کنند و توجه داشته باشند که آوارگان روهینگیا به دلیل فقر فرهنگی بسیار احتمال دارد که جذب تفکراتی مانند وهابیت شوند.
فقر فرهنگی مسلمانان میانمار
برخی کارشناسان میانماری نیز در تحلیل اجتماعی این جنایت بر این باورند: بخشی از وضعیتی که اکنون پیش آمده به خاطر جهالت است، زیرا سطح علمی مردم آن منطقه بسیار پایین است و به راحتی تحت تاثیر گفته ها و تفکرات القا شده قرار می گیرند و از سوی دیگر تعصبات بیجای دینی نیز بسیار آسیب رسان است و در چنین وضعیتی رفتار مسلمانان بسیار مهم است تا بتوانند چهره واقعی اسلام را نشان دهند و از تعصبات مذهبی بپرهیزند.
عامل دیگر رخ دادن جنایت علیه مسلمانان، حسادت است. دولت میانمار به مسلمانان بسیار حسادت می ورزد، زیرا فعالیت های مسلمانان زیاد است بر خلاف بودایی ها که بسیاری از آنها بیکارند و به دنبال پول بادآورده هستند.
مسلمانان میانمار، قربانی درگیری آمریکا و چین
میانماری ها باید متوجه باشند که بازیچه سیاسی کاری های آمریکا نشوند، زیرا آمریکا میخواهد برای فشار به چین، از طریق کسب وجهه مناسب در میانمار، اقدام نماید و مردم میانمار باید این حرکات را به دقت رصد کنند. این بحران پیچیده است و جنگ قدرت های دنیا به شمار می رود. جنگ، تعصب، فقر و عقب ماندگی منطقه به این بحران ها افزوده شده است. در کنار این مسائل سوء استفاده از منابع منطقه نیز مطرح است. در چنین وضعیتی جان مال و ناموس مسلمانان ساکن منطقه است که مورد مصالحه قرار گرفته است.
همه قضیه دعوای مذهبی نیست
باید نگرش درستی از موضوع برای مردم مطرح شود. همان گونه که گفته شد مسائل و ابعاد گوناگونی در این حوادث مطرح است ولی همه قضیه دعوای مذهبی نیست.
ما با یک تراژدی انسانی مواجه هستیم که افرادی مستضعف و مظلوم واقع و آواره شده اند و ما به عنوان کشوری انقلابی وظیفه خود می دانیم از آنان دفاع کنیم و از سوی دیگر این بحران چند علت دارد و عوامل نظامی سیاسی دینی و قومی در آن دخیل هستند و از این رو باید موضعی همه جانبه در این زمینه اتخاذ شود.
نظر شما