به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدی‌فر، محقق حوزه امروز دوم آذر در همایش بررسی آراء تفسیری آیت الله معرفت که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد با ذکر این مطلب که ایشان تفسیر قرآن به قرآن را مقدم بر تفسیر روایات می دانست گفت: استفاده از روایات صحابه و تابعین برخلاف باور برخی افراد که علامه معرفت، مبدع آن بودند چیزی نبوده که مسبوق به سابقه نباشد بلکه از زمان شیخ طوسی و فیض کاشانی و ... نیز این استفاده صورت گرفته و اشکالاتی که به ایشان وارد شده است درست نیست.
استاد حوزه بیان کرد: مبنای روایی آیت الله معرفت و دیدگاهشان به روایات تابعین و صحابه و تعریف ایشان به درستی تبیین نشده است و اگر این کار صورت بگیرد به محسنات و معایب آثار ایشان به خصوص تفسیر اثری پی خواهیم برد.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدی فرد بیان کرد: حجیت در سنت اصولی ما عموما به معنای معذریت و منجزیت است که در عمل مکلفان و مربوط به فقه است؛ علامه معرفت معتقد بود که حجیت در تفسیر به معنای کاشفیت است و روایات فقهی از تفسیری متفاوت هستند زیرا روایات تفسیری بحث از کاشفیت از معنای قرآن دارند.
وی تصریح کرد: کسانی که به تعریف علامه معرفت از صحابه نقد کرده‌اند به تعریف ایشان در این زمینه با دقت توجه نکرده‌اند؛ ایشان در تعریف صحابه آورده آنان کسانی بودند که بر اثر تربیت مستمر پیامبر، مظهر خلق و خوی آن حضرت گردیده و جلوه علم و حکمت شدند و همانند حواریون، گروه خاصی بودند که جنبه خاصی نسبت به آن حضرت داشتند.
استاد حوزه بیان کرد: علامه صحابه را شاگرد پیامبر می‌دانستند که به لحاظ خلق و خو و بعد علمی توسط ایشان تربیت شده باشد بنابراین چنین صحابی در چند نفر محدود می‌شود؛ تعریف ایشان از صحابی به قدری سختگیرانه است که فقط بزرگان را دربر می‌گیرد به گونه‌ای که حتی سلمان چون روایات تفسیری ندارد جزء صحابه نیاورده است.
این محقق تصریح کرد: ایشان معتقد است صحابه کسی است که بعد از رحلت پیامبر از مسیر امام علی منحرف نشده باشند؛ ایشان در مورد اهل بیت نیز دو تعبیر دارند؛ ایشان را دارای علم معصومانه می‌دانند و در جای دیگر نیز فرموده‌اند که امام علی جزء اول صحابی است و اهل بیت نیز جزء تابعین هستند.
وی افزود: ایشان با قراردادن ائمه در ردیف صحابه و تابعین، بر ممشای اهل سنت رفتار کرده زیرا آنان ائمه را مانند ما امام نمی‌دانند ولی به جایگاه صحابی و تابعی بودن آنان اذعان و اعتراف دارند؛ایشان در مورد حجیت قول صحابه و تابعان فرموده است که اقوال ایشان حجت نیست ولی می‌توان در تفسیر، کمک زیادی از اقوال آنان با توجه به نزدیکی به دوره معصوم بگیریم.
این محقق بیان کرد: ایشان تفکر نظام‌مندی نسبت به اقوال داشتند؛ ابتدا حجیت را به معنای کاشفیت گرفته، دوم صحابه را به معنای خاص تعریف کردند و مجموعه افکار ایشان دستگاه معناشناسی خوبی به ما می‌دهد.
وی تصریح کرد: ایشان تفسیر را هم به معنای تبیین معنای ظاهر می‌دانند و معتقدند که ما دنبال کشف معنای آیات هستیم و ملاک وی در پذیرش روایات، تقدم محتوا بر سند است و روایات معصومین را بر صحابه مقدم می‌دانند.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدی‌فر عنوان کرد: وقتی نظام طولی معنایی داشتیم آیات بر روایات و روایات معصومین بر صحابه مقدم می‌شود و در این صورت به صورت طبیعی تضاد و تعارضی ایجاد نخواهد شد و اگر روایاتی از صحابه داشتیم که عرضه به قرآن شده و با روایات معتبر معصومین هم مخالفتی ندارد قابل استفاده است.
این محقق و پژوهشگر حوزه علمیه عنوان کرد: ایشان در ۳۰ مورد در تضاد میان روایات اهل بیت و تابعان، ترجیح روایات اهل‌بیت(ع) بر اخبار صحابه و تابعان را در دستور کار قرار داده و در ۴۹ مورد نیز روایات صحابه و تابعان را کنار گذاشته‌اند و در ۲۶ مورد نیز روایاتی را که از اهل‌بیت(ع) نقل نشده ولی از صحابه بوده و معتبر دانسته، پذیرفته است.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدی فر گفت: ایشان روایات مبهم از اهل‌بیت(ع) را که به صورت روشن در روایات صحابه آمده در سه مورد پذیرفته است و در هیچ موردی نیز ایشان روایتی از صحابه را در تعارض بر روایات اهل‌بیت مقدم نکرده است.
وی بیان کرد: روایات صحابه و تابعان در ترتب طولی بعد از قرآن و روایات اهل بیت پذیرفته می‌شود و ایشان بر این مسئله تاکید داشته‌اند؛ علامه دیدی ترویجی داشت و هر جایی لازم بوده از اصول مذهب تشیع دفاع کرده و روایات اهل سنت را در هیچ موردی مقدم نکرده بلکه تنها در پرکردن رخنه‌های تفسیری از این روایات بهره برده‌اند.
