برخی آثار سینمایی در بحث تیزر و پوستر به اندازهای خوب و کارشناسانه عمل میکنند که در گام اول مخاطب را جذب خود کرده و به نوعی در تماشاگر ایجاد انگیزه میکنند تا کار را ببینند.
فیلم سینمایی «انزوا» چنین ویژگی دارد. برای مثال در پوستر فیلم شاهدیم که پدری کودک خود را در آغوش گرفته است. این تصویر که عموماً در پوستر فیلمهای هالیوودی دیده میشود به نوعی احساسات تماشاگر را بر میانگیزد برای همین این انگیزه ایجاد میشود تا فیلم دیده شود.
تیزر این فیلم نیز خوب است، چون ضرب آهنگی تند دارد و تماشاگر متوجه پی می برد در زمان دیدن این فیلم، مطمئناً خمیازه نخواهد کشید، اتفاقی که در بسیاری از تولیدات به اصطلاح هنری زمان حال ما رخ میدهد، اما درباره کیفیت فنی این فیلم میبایست به چند نکته بسیار مهم اشاره کرد که به شخصه در کمتر فیلم ایرانی شاهد آن بودهام. کارگردانی میرزایی (کارگردان فیلم) در این فیلم تحسین برانگیز است به نحویکه این سوال را در ذهن پیش میآورد چگونه یک فیلمساز کار اولی میتواند چنین در گام اول محکم قدم بردارد.
میزانس و دکوپاژی که کارگردانی در «انزوا» انجام داده، نمونه خوب از یک اثر سینمایی است که شاید برخی مواقع کارگردانهای با تجربه ما هم از انجام آن عاجز هستند. مطلب دیگر به بازیهای این فیلم بر میگردد که باور شخصیم این است در استانداردهای بالایی انجام شده، به ویژه بازی امیر علی دانایی کاملاً پخته و حرفهای است.
سالهاست در سینمای کشورمان درباره فیلمهای دینی و رویکردهایی که میتوان برای آن تصور کرد، حرف زده میشود، عموم این توصیفات نیز آثاری را در بر میگیرد که تنها در ظاهر نگاهی به موضوعات دینی داشتهاند. برای مثال فیلمهایی که در آنها شخصیت اصلی فیلم روحانی است و یا در کار مربوطه تنها به مناسک دینی پرداخته میشود، ولیکن این شکل از کار کردن در حوزه سینمای دینی ابتداییترین راه ممکن است که در آن کمتر نشانهای از تعمق و تفکر دیده میشود.
وقتی از نبود تعمق در کارهایی که از آن به عنوان مثال نام بردم حرف میزنم، منظورم این نیست هیچ کاری در این حوزه قادر نیست نگاهی عمیق به موضوعات مربوطه داشته باشد، اما چون در این روش معمولاً کارگردان در پی این است که به سادهترین روش به خواسته خود برسد، عموماً کمتر به دنبال ظریفبینی در این حوزه است.
اما در فیلم «انزوا» پیامی که مد نظر قرار گرفته بسیار قرآنی و اسلامی است که به بحث قضاوت کردن مربوط میشود. خداوند در آیاتی متعددی تاکید کرده انسانها را قضاوت نکنیم. این نکته را در توصیههای ائمه نیز میتوانیم به خوبی ببینیم. این باور در فیلم به خوبی تصویر شده و تماشاگر با تمام وجود آن را درک میکند و به نوعی به زشتی رفتار مورد نظر پی میبرد.
در «انزوا» همسری به ناحق، زن مرحومش را قضاوت میکند بدون اینکه به واقعیت واقف باشد. تنها دلیلش نیز برای این عمل گفتار مردم است، اما آنچه که در پایان قهرمان فیلم به آن پی میبرد پاکی فردی بوده که نسبت به آن قضاوت نادرست داشته است. در کنار این مفهوم ارزشمند در «انزوا» نقدهای متعدد دیگری را هم شاهد هستیم که عموماً به سبک زندگی خانوادهها مربوط میشود. این مسئله نیز بدین طریق در فیلم رخ میدهد که با نشان دادن آسیبهای جامعه به ما گوشزد میشود تا چه حد دوری از سبک زندگی ایرانی اسلامی میتواند باعث از هم پاشیدگی خانوادهها شود.
توجهات اخلاقی در فیلم «انزوا» به وفور است، اما نکته جالب اینجاست که هیچیک از این توجهات به شکل گل درشت بیان نمیشود، برای همین هم تو ذوق تماشاگر نخورده و آن را پذیرا است. نکته پایانی درباره این فیلم هم به اکران نامناسب این فیلم بر میگردد که آزار دهنده است. در سینمای زمان حال ما متاسفانه فرصت و امکانات در اختیار فیلمهایی چون «خالتورها» است که با نگاه سخیف خود، سلیقه تماشاگران را به قهقرا برند تا در چنین وضعیتی، کارهایی نظیر «انزوا» غریب بمانند.
داود کنشلو