به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سعیدی نجفی نماینده جامعه‌المصطفی در پاکستان در اختتامیه کنفرانس بین‌المللی «انسان معاصر و سبک زندگی خانواده در قرآن: نیازها، چالش‌ها و راهکارها» که به همت نمایندگی المصطفی در پاکستان و همکاری دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه کراچی و همراهی علمی شورای ایدئولوژی اسلامی دولت پاکستان برگزار شد، ایراد سخن کرد.

نماینده المصطفی در پاکستان  اقبال را نه لاهوری، که شخصیت بین‌المللی خواند و بهره‌مندی از اندیشه‌هایش را برای همگان ضروری دانست و خاطرنشان کرد:  قرآن كتاب وحیانی است كه سبك مناسب و درست زندگی کردن را به بشر ارائه می‌دهد. مفهوم هدایتگری قرآن، به این معناست كه به آدمی می‌آموزد که چگونه زندگی كند تا به سعادت و کمال نائل آید. بخش زیادی از آموزه‌های وحیانی قرآن اختصاص به چگونه قرار گرفتن در مسیر تكاملی اهداف هستی دارد و به بشر می‌آموزد چگونه می‌تواند با اجرای صحیح طریقت شریعت به‌عنوان سبك مناسب و درست زندگی به حقیقت دست یابد و با متأله و خدایی شدن، در مقام مظهریت ربوبیت قرار گیرد؛ بنابراین می‌توان گفت قرآن كتاب كامل و جامع برای هر آن چیزی است كه به‌عنوان هدایت شناخته می‌شود و لذا باید از آیات قرآنی، هر چه برای سعادت زندگی بشر نیاز است، به دست آورد، زیرا قرآن كریم، خود را «تِبْیاناً لِكُلِّ شَی‏ءٍ؛ روشنگر هر چیزی» معرفی كرده در همه عرصه‌های زندگی و برای تمام مشكلات و مسائل و ساختارهای زندگی بشری نسخه درمان و راهكارها و شیوه‌های مناسب و معینی ارائه كرده تا انسان‌ها با مراجعه به آموزه‌های آن، راه‌حل مشكلات و مسائل خود را از قرآن بجویند. تأمین سعادت واقعی انسان را آیات وحیانی قرآن در سایه یكتاپرستی و پرهیز از هرگونه فسادانگیزی می‌دانند، مبارزه با انواع فسادها و تجاوزها در تمامی حوزه‌های زندگی بشر و تخطئه روش‌های ستمگرانه‌ای چون ظلم به هم نوعان، ربا، رشوه، کم‌فروشی، گران‌فروشی، احتكار و مانند آن، در دستور كار اسلام قرارگرفته است

وی ادامه داد: یکی از مؤثرترین عامل در شکل‌گیری اندیشه محمد اقبال لاهوری، قرآن است. وی قرآن را عمیق مطالعه کرده و آموزه‌های قرآنی را اساس و معیار تفکر خویش گردانیده است. لذا وی افول و زوال مسلمانان را عدم پیروی و عمل نکردن به آموزه‌های وحیانی قرآن می‌داند. وی عقیده دارد، مسلمان زمانی به سعادت دنیا و آخرت دست پیدا می‌کند که قرآن در زندگی عملی وی دخیل باشد.

نماینده المصطفی در پاکستان اظهار داشت: علامه اقبال در عین ‌حالی که تحصیلات خود را در غرب گذرانده بود، به‌هیچ‌ وجه متأثر از تمدن غرب نه شده بود، بلکه مخالف غرب‌گرایی مسلمانان بود، وی می‌گفت تمدن اروپا، در خور تقلید نیست، بلکه تمدنی است نارسا. تمدن فرنگ از اداره جامعه فرنگیان، عاجز است. پس چگونه می‌تواند شرقیان را رهبری کند؟ لذا مسلمان به جای این ‌که دنبال فرهنگ و تمدن غرب باشد، آموزه‌های متعالی و ناب وحی قرآنی را سرلوحه زندگی خویش قرار دهند. اقبال با تأکید بر پیروی از آموزه‌های قرآنی به جوامع اسلامی می‌گفت مسلمان‌ها باید متحد باشند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعیدی تأکید کرد: اقبال معتقد بود امت اسلامی، دارای نظام واحد و قوانین و سنن و آداب واحدی است. قرآن، کتاب آسمانی و منبع اصلی اسلام است که تمام راه‌های سعادت و کمال بشر را بازگو نموده است.

وی افزود: اقبال، جوهره عقیده اسلام را اعتصام به حبل‌الله می‌داند که وسیله وحدت است.

نماینده المصطفی در پاکستان گفت: شعر او اشارتی است به آیه: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَینَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً». اقبال بر این عقیده است که هر جامعه‌ای باید قانونی داشته باشد. بدون قانون حیات اجتماعی آشفته خواهد شد، زیرا قانون به ‌منزله لنگر کشتی و نورافکنی است که اجتماع را به ساحل نجات رهبری می‌کند. این قانون برای مسلمان‌ها، قرآن است که بر پیامبر اسلام(ص) نازل گشته است.

وی بیان کرد: در اهمیت آموزه‌های وحیانی قرآن، نقش و تأثیر این قانون آسمانی در پیشرفت، سعادت و کمال بشر و جامعه بشری اقبال این‌چنین اظهار می‌دارد: چون به جان در رفت، جان دیگر شود/ جان چون دیگر شد، جهان دیگر شود

قرآن در شعر و نثر اقبال به‌خوبی جلوه‌گر است. وی در شعر و سخنرانی‌هایش از قرآن بهره وافر برده است. از آثار باقی‌مانده وی به ‌خوبی چنین استنباط می‌شود که اقبال احاطه کامل به معارف وحیانی قرآن داشته است. وی در شعری بیان کرده است که مسلمانان با تمسک به قرآن و اعتصام به آن، استوار خواهند شد و رشته اتصال آنان به یکدیگر قرآن است، آن کتاب الهی «لاریب فیه» است و تبدیل و تحریف در آن راه ندارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعیدی ادامه داد: به نظر می‌رسد اقبال در این اشعار به دو آیه ذیل اشارت دارد: ذَلِكَ الْكِتَبُ لَا رَیبَ فِیهِ...، لَا تَبْدِیلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ. اقبال قرآن مجید را «نسخه اسرار تکوین حیات» معرفی کرده است و نیز این کتاب الهی از هر گونه اعوجاج، تحریف و پیچیدگی به دور است و برای راهنمایی بشر نازل‌شده است. قرآن مجید برای «اولیاءالله» و «عاملین به آن» در زندگی دنیا و زندگی جهان آخرت بشارت است «لَهُمُ الْبُشْرى‏ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ...» یعنی در این وعده‌ها، تبدیل و تغییر راه ندارد و خداوند به این وعده‌ها وفا می‌کند و این ‌یک سعادت و فوز بزرگی است.

نماینده المصطفی در پاکستان خاطرنشان ساخت: اقبال به این باور بود که مسلمانان باید در تمامی مسائل و مشکلات خویش به قرآن مراجعه کنند و راه‌حل‌های مشکلات خود را در قرآن جویا شوند. اقبال لاهوری تا واپسین روزگار حیاتش در دریای بی‌کران و بی‌پایان قرآن مجید غواصی می‌کرد و در نتیجه، از این منبع عظیم دانش و بینش و علم جدید و ایمان جدید و اشراق نو، نیروی تازه‌ای به دست می‌آورد. هر چه بیشتر آن کتاب الهی را تلاوت می‌کرد، بر توسعه‌ افق فکری‌اش می‌افزود و ایمانش فزونی می‌گرفت. از آن جاکه قرآن کتابی است مخلد و جاوید و سرچشمه علم و سعادت ابدی و مفتاح قفل‌های بسته و پاسخگوی پرسش‌های حیرت‌آور و بالاخره دستور حیات و مشعل فروزانی برای تاریکی‌هاست، اقبال مسلمان‌ها را نکوهش می‌کرد و به خود می‌نالید که چرا از این کتابی که خدای متعال ملت‌ها را با هدایت آن سروری داده است، استفاده نمی‌برند.

وی گفت: اقبال عقیده داشت که راه آزادی از یوغ بندگی و حیات و سعادت ابدی و نیز عزت و شکوه ملت‌ها در تعلیمات و آموزه‌های قرآنی نهفته است.

نماینده جامعه‌المصطفی در پاکستان تصریح کرد: بنابراین، مؤمن وقتی خود را با تعلیم قرآن مجید پرورش دهد، استغنا پیدا می‌کند و محتاج کسی نمی‌گردد، زیرا در فرهنگ دینی قرآن، عزت فقط متعلق به خدا و رسول و مؤمنان است، چنان‌که قرآن می‌فرماید: وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنینَ

وی ابراز داشت: اقبال راز موفقیت و تأثیر در نشر معارف اسلامی خود را عمل به قرآن تبیین نموده است. چنان‌که اقبال در پاسخ به «شیخ سلیمان ندوی» که از اقبال راز موفقیت و تأثیر در نشر معارف اسلامی، جذب افکار نسل قدیم و جدید و تبلیغات پرسیده بود، می‌گوید: صرف‌نظر از عوامل تربیت اصلی خانوادگی که در من مؤثر بوده است، شاید مؤثرترین عامل ذهنی و فکری من مولود این خاطره باشد که درنتیجه توصیه و تشویق پدرم قرآن را زیاد مطالعه می‌کردم که گفت: دلم می‌خواهد قرآن را آن ‌چنان بخوانی که گویی بر تو نازل‌شده و با تو سخن می‌گوید! این توصیه پدرم در من اثر تازه‌ای کرد و از آن‌ پس قرآن را به دستور پدرم تلاوت و مطالعه کردم و هرگاه اثری در نشر معارف اسلام بر فکر و تبلیغم بارشده باشد، مولود همان توصیه است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعیدی نجفی اظهار داشت: اقبال یكی از این متفكران و روشن‌فكرانی بود كه اعتقاد داشت که مصونیت آن از هر گزندی به عهده خود خداوند است. خداوند آن را از نفوذ هرگونه القائات شیطانی مصون نگه‌ داشته است. خداوند است که این كتاب را حفظ و حقایق آن را آشكار ساخته است؛ و بر سایر مسلمان‌ها نیز لازم است که با پیروی از فرامین قرآن از آن محافظت نمایند.

وی گفت: اقبال قرآن را دارای اصول كلی و قواعدی قانونی و در یک‌کلام اساس قانونی دین مبین اسلام به شمار می‏آورد، اما هدف نهایی آن را تكامل و رشد و تعالی بشر به ‌سوی كمال مطلوب می‏داند. بر همین اساس است كه اقبال در جای‌جای کتاب «احیای فكر دینی در اسلام» با بهره‏گیری از آیات قرآن به تبیین نظریات خود می‌پردازد و تفكر و اندیشه در كلمات الهی و غرق شدن در معانی و مفاهیم آن‌ها را یكی از وظایف هر مسلمان می‏داند. لذا حکمت الهی تقاضا می‌کند که وحی قرآنی را از نفوذ شیطان دورنگه دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعیدی نجفی ادامه داد: اقبال معتقد است که قرآن، بالاترین و برترین معجزه پیامبر گرامی اسلام(ص) است. این كتاب مقدس، كه مشعل فروزان هدایت به ‌سوی رستگاری انسان‏ها در طول تاریخ (پس از ظهور اسلام) است، دربردارنده‌ی توصیه‏ها و راهنمایی‏هایی است كه انسان را نسبت به واقعیات جهان بیدار می‏سازد. به نظر وی اصول حاكم در قرآن، خود انگیزه‏ای برای بیدار شدن اندیشه بشری می‌شوند.

وی افزود: اقبال عقیده دارد که قرآن در خبرهای غیبی و پیش‏گویی‏های خود برای روشنی و بیداری افكار مسلمانان اشاره نموده است و آن اخبار بر حق وقوع پیوسته است.

گفتنی است در پایان مراسم، از مقالات برتر کنفرانس تقدیر به عمل آمد.