به گزارش خبرگزاری «حوزه» از شیراز، اگر چه اعمالی که در ماه رمضان توصیه شده بسیار است، اما بیشتر آن اعمال مثل تلاوت قرآن، دعا، مناجات، تسبیح و استغفار مستحب است و تنها عمل واجب این ماه روزه گرفتن است.

خداوند متعال همه عبادات و تکالیفی را که بر بندگان خویش فرض نموده بر اساس مصالحی که خود به آن آگاه است واجب کرده است، چرا که او حکیم است و حکمت او ایجاب می کند که بی غرض کاری را واجب یا حرام نکند، در این میان روزه نیز مانند دیگر تکالیف پروردگار دارای مصالحی است که افرادی که مقید به آن هستند از آن مصالح بهره می برند.

آنچه که در این میان قابل تذکر است این است که برخی گمان می کنند که مصلحت تکالیف الهی و عباداتی که بر ما واجب شده است فقط بر اساس آثار طبی و بهداشتی است از این رو این عبادات و تکالیف شرعی را فقط مطابق با موازین مادی تفسیر می کنند و نهایتا ثوابی اخروی را بر آن مترتب می کنند اما از ابعاد معنوی، روحی و تربیتی آن ها غافلند.

روزه فریضه ای چند بعدی است که هم فوائد بهداشتی بدن انسان را تأمین می کند و هم روح و معنویت او را نیرومند می سازد، هم به جنبه های فردی او توجه می کند و هم آثار اجتماعی قابل توجهی دارد.

۱ و اما در حوزه سلامت جسم؛ به گفته همه پزشکان و دانشمندانِ علم الابدان روزه سامانه دفاعی بدن را تقویت می کند و با ایجاد تعادل در بخش های مختلف، در سلامتی جسم انسان نقش موثری دارد همانطور که پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «صوموا تصحّوا» یعنی روزه بگیرید تا تندرست باشید و همچنین روزه را زکات بدن نامیدند و فرمودند: «لکل شیئ زکاة و زکاة الابدان الصیام» چون همانطور که زکات با اینکه ظاهرش کم شدن اموال است اما سبب پاک شدن اموال و در نهایت برکت آن می شود روزه نیز اگر چه ظاهرش لاغر شدن و ضعف بدنی است اما سبب پاک شدن بدن از امراض و در نهایت موجب سلامتی بدن می گردد.

۲ و اما روزه در بعد معنوی نیز نقش چشمگیری دارد و انسان را در مسیر بندگی خدا به تکامل می رساند چرا که شخص روزه دار با قصد رسیدن به مقام قرب پروردگار سختی گرسنگی و تشنگی روزه داری را تحمل می کند و در این راه به یاد تشنگی و گرسنگی صحرای محشر نیز می افتد و خدای خویش را بیش از پیش یاد می کند همانطور که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«و اذکروا بجوعکم و عطشکم جوع یوم القیامة و عطشه». اینجاست که کمال طلبی انسان او را به سوی خویشتن خویش بازمی گرداند و به دنبال آن سعی می کند نواقص وجودی خود را برطرف نماید.

و اما روزه در عرصه تقویت اراده نیز نقش بسیار مهمی دارد چون شخصی که یک ماه به خاطر رسیدن به اهداف عالی و در ساعات معین، خود را از امور پاک و حلال محروم می کند و در مقابل نفسانیت خویش می ایستد بعد از پایان ماه رمضان راحتتر از دیگران می تواند در مسیر رسیدن به اهداف بلند خویش محدودیت ها را به جان بخرد همچنین راحت تر از دیگران می تواند از ارتکاب کارهای حرام و ناشایست اجتناب کند، همانطور که امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه ۴۵ سوره مبارکه بقره؛ «واستعینوا بالصبر و الصلاة» مصداق صبر را صیام می دانند و می فرمایند هر وقت سختی و مصیبتی برای کسی فرود آمد روزه بگیرید تا برای تحمل آن مصیبت، بوسیله روزه از خدا یاری بجویید.

محمد استوار میمندی