فائزه حسین خانی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، ضمن گرامیداشت فرارسیدن بیست و یکم شهریورماه، روز ملی سینما اظهار داشت: در روزگار ما نقش رسانه ها در زندگی انسان آن چنان پررنگ و مشهود شده که حقیقتاً اهمیت و تأثیر آن بر هیچ انسان آگاه و منصفی پوشیده نیست. با این حال برخی معتقدند این اختراع در حال حاضر مخاطبانش را در «حباب شیشه ای» قرار داده، به طوری که فرد روش دیگری برای کسب اطلاعات از دنیای واقعی و افکار مردمان ندارد.
وی افزود: از این رو باید پذیرفت که رسانه های ارتباط جمعی برشیوه های عمل و تعامل مردم تاثیرگذارند؛ این تاثیرگذاری چنان تاثیر عمیقی بر روش های فهم و مفاهمه ی مردمان گذاشته که روش های قدیمی تر نه تنها از رونق افتاده محسوب می شوند؛ بلکه حتی دیگر پاسخ گو هم نیستند.
زبان هنر و رسانه؛ زبان مفاهمه مشترک در همه جهان
این محقق و پژوهشگر حوزوی همچنین گفت: به حکم قرآن کریم، زبان مفاهمه با مردم هر عصر باید زبان خودشان باشد و از آنجا که مشترک ترین زبان مفاهمه ی مردم جهان، زبان هنر و رسانه است، لذا به حکم عقل، ارائه ی فرهنگ مد نظر ما و همچنین پاسخ حملات فرهنگیِ گروه مقابل باید از راه این زبانِ عمومی باشد.
وی افزود: بر این اساس و از آنجا که انقلاب اسلامی بر بستر زمینه سازی برای ساختن تمدن نوین اسلامی شکل گرفته و دغدغه ی هدایت امت به سوی مبانی اسلام و تمدن جهانی حضرت مهدی (عج) را داشته و دارد؛ باید دید عناصر فرهنگی آن از جمله سازمان سینمایی کشور چگونه به سوی این هدف گام برداشته و یا اصلاً در این مسیر حرکت کرده اند یا نکند این سازمان بر طبل جدایی از هنجارهای اسلامی یا ناکارآمدی باورهای الهی در تشکیل حکومت کوبیده باشد!؟
وی اضافه کرد: بی شک عملکرد این سازمان که یکی اصلی ترین نهاد رسانه ای کشور است؛ نقش بسزایی در تبلیغ و جذب و یا دفع و طرد افراد از مبانی و چشمان از تمدن نوین اسلامی خواهد داشت.
نقش سینما در تحقق تمدن نوین اسلامی چیست؟
حسینی خانی همچنین با طرح این سؤال که به راستی رسالت فرهنگی سینما در ساخت و ایجاد تمدن اسلامی چیست، گفت: به نظر می رسد سینما می تواند در سه ساحت مختلف در خدمت تمدن نوین اسلامی باشد؛ از جمله این که تمدن را در تعریف «بروز عینی و منظومه وار یک اندیشه ی جامع در تمام سطوح اجتماع» می دانیم.
وی یادآور شد: در این تعریف تمدن را به مثابه ی یک واقعیت بیرونی می دانیم که یک نظام اجتماعی پیچیده و ترکیب یافته از خُرده نظام ها در قالب اندیشه ای مشخص می باشد؛ خرده نظام هایی که هرکدام بخشی از نیازهای اساسی انسان را تامین کرده و پاسخ می دهند. همچنین در این تعریف، انسان موجودی متعالی تلقی شده که علاوه بر وجود مادی، ساحتی جهانی نیز دارد.
محبوبیت آثار تاریخی با وجود کاهش مخاطبان رسانه ملی
عضو هیئت مدیره انجمن سواد رسانه ای طلاب همچنین بیان داشت: بر این اساس سینما از آن جایی که بالاترین ظرفیت را برای نمایش جلوه های مادی تمدن دارد؛ خصوصاً که به دلیل پیشینه ی فرهنگی و کنجکاوی ذاتی بشر درمورد زندگی مردمان گذشته، یکی از اقسام تاثیرگذار و مورد توجه برای مخاطب عام، فیلم های سینمایی تاریخی هستند. چنانچه در سالهای اخیر با رشد فضای مجازی و برنامه های ماهواره ای، رسانه ی ملی با کاهش مخاطب روبه رو شده، اما هنوز هم فیلم های تاریخی از محبوبیت و مخاطب زیاد برخوردارند.
وی افزود: از این رو سینما در این سطح و نمایش جلوه های تمدنی محوری است برای بازنمایی فرهنگ و تمدن اسلامی، شکل گیری، رشد و شکوفایی و یا احیاناً زوال آن در طول تاریخ و در زمان حال، چرا که اگر نمایش تمدن در زمان حال صورت نگیرد، ادعاهای جمهوری اسلامی در خصوص کارآمدی نظام اسلامی و امکان شکل گیری تمدنی بر مبنای اسلام، مورد تردید خواهد بود.
سینما ظرفیت آموزشی و ترویجی بسیار بالایی دارد
این منتقد و تحلیلگر سینما و تلویزیون همچنین ابراز داشت: سطح دومی که سینما می تواند در خدمت تمدن اسلامی قرار گیرد، به خصوصیت ذاتی سینما یعنی آموزش و تبیین باز می گردد. آگاهان معتقدند که سینما ظرفیت آموزشی بالایی دارد و فیلم های سینمایی از دیرباز برای تبیین مفاهیم مهم و ابعاد مختلف یک موضوع مورد استفاده بوده اند.
وی افزود: سینما در جامعه اسلامی باید در مسیر انتقال همین پیام باشد. به این معنی که با بازنمایی وضعیت های مختلف، راهکارهای تمدن اسلامی در خصوص خرده نظام های مختلف را تبیین نماید. مفاهیم فطری که با فرهنگ اسلامی رابطه ی مستقیم دارند و با بازنمایی آن و ارزش گذاری آنها می توانند مقدمات مهندسی تمدن نوین اسلامی را فراهم آورند؛ مفاهیمی چون اصالت حُسن و قبح عقلی و توحید ربوبی در این شرایط تبیین شده در جامعه ریشه میدوانند.
حسین خانی همچنین گفت: طبعاً نتیجه ی چنین تبیینی، گفتمان سازی و مطالبه گری در سطح جامعه خواهد بود؛ وظیفه ای که سینماگران ما اگر به خوبی آن را انجام دهند، مردم نیازی برای اعلام نیازهای خود در سطح جامعه با روش های غلط نخواهند داشت، ضمن آن که تحقق این مساله در دراز مدت از بسیاری از معضلات اجتماعی و آسیب های تمدنی جلوگیری خواهد کرد.
مدیران سینمایی و بدنه سینما دغدغه تمدن اسلامی داشته باشند
وی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: سطح سوم در این مساله به بدنه ی سینما باز می گردد، به این معنا که مدیران سینمایی و اهالی وادی هنر اگر دل در گرو تمدن اسلامی داشته باشند و این مساله را دغدغه ی خود بدانند، باید هر کدام به بخشی از موضوعات این مقوله ی عظیم بپردازند.
وی افزود: تاثیرگذاری آثار ساخته شده بسیار بیشتر از پیش و آثار سفارشی خواهد بود. همچنین اگر ایشان علاقه ی واقعی به این مساله داشته باشند، در ساخت آثار از رویکرد و روش های برآمده از هنر اسلامی استفاده خواهند کرد و این چنین خود سینما نیز به برند و الگویی برای تمدن اسلامی تبدیل خواهد شد.
راه سخت و طولانی است اما...
عضو هیئت مدیره انجمن سواد رسانه ای طلاب در خاتمه گفت: سینما برای رسیدن به چنین سطحی، البته مسیری طولانی در پیش دارد اما به علت وجود آثار گران قدر خصوصاً در حوزه ی نظر و اندیشه ی فلسفی و مبانی هنر اسلامی، این راه بدون راهنما نیست، ضمن آن که باید توجه داشت که در سال های اخیر اندیشمندان مسلمان زیادی به بحث های عمیق و راهگشا در این مسیر مبادرت کرده اند، چنانچه امام خامنه ای در جلسات زیادی که با اهالی هنر داشتند بخش هایی از این مهم را عنوان کرده و تبیین نمودند و لذا اگر فردی خواهان راهنمایی باشد؛ آن را خواهد یافت.
۳۱۳/۸
