به گزارش خبرگزاری «حوزه» از بیرجند، حجت الاسلام علی رضائیان، در نشست علمی «فقه سیاسی و نقش آن در حکومت اسلامی» که بصورت وبینار به همت معاونت پژوهش مدرسه علمیه رضویه بیرجند برگزار شد، با اشاره به پیشینه موضوع، گفت: با مشاهده فرآیند اجتهاد از زمان معصوم تاکنون، این مسئله کشف می شود که تحول فقهی و رویکرد تحقق فقه بیشتر مسئله محور بوده است.و معصومین و فقهاء پاسخگوی سؤالات مکلفین بوده اند.
وی با اشاره به مصادیق فقه سیاسی در زمان حکومت حضرت علی علیه السلام و حکومت صفویه، سرکارآمدن جریان های سیاسی غیر شیعه و لازمه آن عدم نیاز جامعه را دلیل بر کمبود مسائل فقه سیاسی دانست.
کارشناس برنامه بدون توقف شبکه سه سیما با تشریح شرایط سخت علماء و فقهاء مکتب ساز، به این مطلب اشاره کرد که وظیفه فقهاء در ابتدا حفظ اصل فقه و در قدم بعد تحقق آن در خارج بوده است
رضائیان ادامه داد: فرایند اجتهاد به دو شکل است. در شکل اول فقیه و مجتهد به سراغ آیه و روایات می رود و از منطوق و مفهوم تکلیف را مشخص می کند. این زمانی که آیه و روایات سؤال و جواب در خودش نهفته است و روشن است در شکل دوم منابع همانند معدن هستند و نیاز به استخراج دارند و برای استخراج حتما باید سوالی باشد. بنابراین رویکرد بحث مدنظر از نوع سوال است.
وی در ادامه با اشاره به فرآیند حکم در عالم ملاک به تفاوت های سوال در مسائل شخصی و سؤال در فقه سیاسی پرداخت و افزود: مهم ترین تفاوت دو نوع سؤال در عالم ملاک این است که در فقه سیاسی مکلف حیث های مختلفی که در هم تنیده شده اند را به خود می گیرد و مجتهد باید برای صدور حکم به همه آن حیث ها توجه داشته باشد و شاید نیاز باشد که مجتهد برای کشف حیث های دیگر سؤالاتی از مکلف بپرسد تا مسأله کاملا روشن شود، در حالی که در مسائل شخصی مجتهد باید حکم همان سؤال را بیان کند.
کارشناس برنامه بدون توقف شبکه سه سیما در ادامه با ذکر مثال های مختلف (تاثیر نهی از منکر در ترک فعل، تاثیر فضای مجازی بر زندگی و ضرر استعمال دخانیات در مکان عمومی) در زندگی اجتماعی و تنیده شدن حیث های مختلف به گونه ای که در رفتار انسان ها نسبت به هم تاثیر می گذارد، به این مطلب اشاره کرد که اگر مجتهد این حیث ها را به صورت عام مجموعی نبیند و حکمی مطابق با این حیث ها بیان نکند، به جهت قبول این قاعده که احکام تابع مصالح و مفاسد واقعی است، می توان گفت مجتهد بیان حکم نکرده است.
وی اظهار کرد: به دلیل تغییر در روند فرایند اجتهاد و اهمیت کشف حیث در موضوع فقه سیاسی، قطعا نیاز به اصول فقه جدید داریم. البته نه به این معنا که اصول فقه تغییر کند، بلکه به معنای این است که ما نیاز به اصول فقه خاص فقه سیاسی داریم و باید برای کشف حیث از ابزار خاص استفاده کنیم.
رضائیان با توصیه طلاب به یادگیری دقیق اصول مشهور در حوزه های علمیه، گفت: طرح مباحث فقه سیاسی و کشف اصول خاص آن نیاز به مدت ها فکر و اندیشه دارد، فلذا اساتید و طلاب جوانِ با استعداد بعد فهم دقیق اصول رایج حوزه های علمیه باید به این موضوع بپردازند.
کارشناس برنامه بدون توقف شبکه سه سیما تصریح کرد: فقه سیاسی به معنای توجیه رفتار غلط حاکمان نیست، بلکه کشف احکام مربوط به اداره نظام است.
انتهای پیام
