به گزارش خبرگزاری «حوزه» از تهران، نخستین جلسه نقد و بررسی پیش نویس سند ملی مسجد با حضور حجت الاسلام سیدناصر میرمحمدیان، مدیرعامل بنیاد هدایت، دکتر محمد همایونفر نماینده سازمان تبلیغات اسلامی در تدوین سند ملی مسجد، دکتر میثم لطیفی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، دکتر علیرضا شریف فرد پژوهشگر پژوهشگاه شهید صدر، دکتر وحید یاوری عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، دکتر میثم فرخی عضو هیئت علمی دانشگاه رفاه، دکتر سجاد مهدی زاده عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و دکتر شاه آبادی عضو گروه تحقیق سند مسجد، در بستر فضای مجازی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه همایونفر دبیر کمیسیون تخصصی مسجد گزارش مختصری از سیر تدوین پیش‌نویس سند ملی مسجد پرداخت و اظهار داشت: برای تدوین سند حاضر حدوداً چهل سند بالادستی معتبر را مطالعه کردیم تا به این پیش نویس رسیدم. همچنین بنا داریم دیدگاه حدود چهل نفر از کارشناسانی را که در این حوزه کار کرده اند، اخذ کنیم، تا براساس آن ویرایش نهایی سند را انجام دهیم.
شریف فرد، دبیر این نشست نیز ضمن یادآوری دستور جلسه، گفت: در این جلسه می‌خواهیم ابتدا به بحث اصول و مبانی و ارزش‌ها بپردازیم. مشخصاً سؤال ما این است که آیا اصول حاکم بر سند کافی است؟ یا موارد دیگری باید اضافه شود. در ادامه اگر فرصت داشته باشیم می‌خواهیم بخش نظریه سیاستی را بررسی کنیم. معنای نظریه سیاستی سند را واکاوی کرده و ببینیم که با جایگاه آن موافق هستید؟ و پیشنهادات خود را برای تکمیل، ویرایش و نقد آن بفرمایید.
جایگاه مسجد را در امتداد ولایت و امامت می‌دانیم
سپس لطیفی در ارائه دیدگاه خود بیان داشت: نخستین اصلی که باید بسیار به آن توجه داشتیم، بحث امتداد ولایت است. ما جایگاه مسجد را در امتداد ولایت و امامت در جامعه می دانیم. در هر سندی که ارائه کرده ایم متناسب با آن سند، یکسری اصول را آورده ایم اما اصل مشترک در بین همه اسناد، ولایت مداری است.
امام کنشگر اقامه دین در حوزه نفوذ مسجد است
در ادامه یاوری در بیان دیدگاه های خود عنوان داشت: واژه «امام محله» به درستی نگاشته شده؛ وظیفه امام مسجد، در اصل اقامه دین است در حوزه نفوذی که مسجد در محل دارد، نه فقط صرفاً در چارچوب مسجد. امام کنشگر اقامه دین در حوزه نفوذ مسجد در سلسله مراتب امامت و ولایت است؛ خوب است که این نکته هم در اصل ششم قید شود.
در اصل یازدهم بحث «عدالت» مطرح شده، بهتر است که در اینجا به نفی تبعیض‌های اجتماعی و مذهبی هم اشاره شود. هرچند که مسئله اصلی مساجدهای ما این نیست اما چون این سند ملی است، خوب بود به این نکته تأکید شود. به عنوان مثال نفی تبعیض مذهبی قید شود، یعنی حتی مذاهب دیگر هم بتوانند بیایند و از برنامه های مسجد استفاده کنند. در مساجد معمولاً مرد سالاری‌هایی دیده می‌شود، بهترین مکان برای مردان در نظر گرفته می‌شود و جاهای تاریک و نمور را به بانوان اختصاص می‌دهد؛ بنابراین می‌شود به نفی تبعیض در جنسیت و یا سن و سال نیز اشاره شود.
سند ملی مسجد باید با سند مهندسی فرهنگی مطابقت داشته باشد
فرخی در این نشست اظهار داشت: افزون بر مبانی سند ملی مسجد، اصول آن را هم مبنتی بر سند مهندسی کشور تنظیم کنیم؛ از آنجا که سند ملی مسجد، ذیل سند مهندسی فرهنگی کشور قرار دارد، بنابراین نباید باهم دیگر تداخل و تضادی داشته باشد. در سند مهندسی فرهنگی ۱۴ اصل داریم، برخی از آن اصول مطرح شده اما برخی هم در این سند نیامده است.
اصل دین مداری، اصل فرهنگ محوری، اصل هدایت، اصل آینده نگری، اصل جامعیت، اصل انسجام، اصل کارآمدی، اصل خلاقیت؛ اینها اصولی هست که در سند مهندسی فرهنگی وجود دارد؛ پیشنهادم این است که بر اساس این اصول پیش برویم و سعی کنیم بحث مسجد را به عنوان یک نهاد فرهنگی با این اصول را انطباق بدهیم. وقتی که ما یک سند پشتوانه داریم، می‌توانیم به آن استناد کنیم.
جایگاه مسجد در نظامات مختلف مشخص شود
شاه آبادی در ادامه این جلسه اظهار داشت: پیشنهاد بنده این است که سند را زمان مند کنیم؛ مثلا بگوییم، این سند ۱۰ ساله یا پنج ساله است، آنگاه این سند معنی دار شود. شاید پنج سال دیگر به یک قاعده دیگری برسیم.
به نظر بنده رویکرد سند را باید به سمت نظامات ببریم و بگوییم به عنوان مثال مسجد در نظام تعلیم و تربیت و یا نظام اقتصاد چه جایگاهی دارد؟
محدویت‌های حجمی و قالبی در تدوین سند ملی مسجد
همایونفر گفت: آوردن بخش‌های مبانی، ارزش‌ها و اصول، جزو پروتکل سند نویسی است و همه اینها باید در پنج صفحه ارائه شود، بنابراین محدودیت حجمی و قالبی داریم؛ در حالی که پیش نویس طرح ما ۴۰ صفحه شده است. نکته دیگر اینکه قرار نیست سند ابدی برای مسجد بنویسیم؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی هر چند سال یک بار این اسناد را بازنگری خواهد کرد. کار ما ناظر به پاسخگویی به تکلیف حاکمیت در این موضوع است.
اتفاقاً ارائه بحث‌های مفهمومی برای ما حائز اهمیت بوده است حتی بخش نظریه سیاسی اضافه شد تا بتوانیم برخی از بحث‌های مفهومی را آنجا بیاوریم. پیشنهاد دسته بندی و سطح بندی اصول جالب بود و می‌توانیم آن را عملیاتی کنیم. سعی می‌کنیم استفاده حداکثری را از نظرات دوستان داشته باشیم و در ویرایش سند آنها را اعمال کنیم.
تعامل و همگرایی نخبگان عرصه مسجد از نوشتن اصل سند مهمتر است
حجت الاسلام میرمحمدیان نیز در این جلسه ضمن تشکر از مشارکت در نقد و بررسی پیش‌نویس سند، گفت: دغدغه اصلی ما این بود که روند تدوین سند ملی مسجد با یک کار عالمانه و دقیق کارشناسی پیش برود و بتوانیم از ظرفیت نخبگان این حوزه استفاده کنیم اما مسئولان شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گویند باید زودتر این سند تکمیل شود.
رفت و برگشت نخبگانی را از اصل نوشتن سند، مهمتر می دانیم؛ اینکه در جلساتی بحث و دیدگاه خود را مطرح کنیم و به یک همگرایی در این زمینه برسیم، در میدان عمل، این کار مفیدتر و مؤثرتر خواهد بود. درخواست دارم که اگر نشد ادامه بحث‌ها را آنلاین داشته باشیم هر کسی نکات خود را برای ما بفرستند تا بتوانیم هرچه بیشتر از نظرات دوستان استفاده کنیم.
تعداد محققان و نویسندگان حوزه مسجد با گذشته قابل مقایسه نیست
لطیفی در پایان این نشست اظهار داشت: تعداد کسانی که تخصصاً در حوزه مسجد دارند کار می‌کنند و قلم می‌زنند قابل مقایسه با ۱۰ سال قبل نیست.
عباراتی در روایات ما پیرامون مسجد وجود دارد که برای نوشتن اصول و ارزش‌ها بسیار می‌تواند کمک می‌کند مثلاً در روایات تأکید بسیاری بر وقار مسجد شده است و فرمودند«مَلعونٌ مَلعونٌ مَن لَم یُوَقِّرِ المَسجِدَ». ارکان مسجد، زائر، خادم، و مسئولان مسجد را می‌توان از روایات استخراج کرد. برخی از اصول کلی است مثل «اصل عدالت» در برخی دیگر نیز تلقی‌های مختلفی وجود دارد مانند«عقلانیت و اعتدال»؛ بنابراین باید مشخص شود که منظور ما در این زمینه‌ها، دقیقاً چیست.
انتهای پیام/
نظر شما