به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام عباس کوثری به تبیین معیارهای قرآنی شایسته گزینی پرداخت و با اشاره به آیه شریفه «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی‏ أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ»، اظهارد اشت: حکومت و مدیریت از امانت های الهی است که خداوند متعال فرمان داده است که آن را به اهل آن واگذار نمایند و هنگام داوری میان مردم، به عدالت داوری شود.

وی مسأله شایسته گزینی را از دیدگاه روایات مورد توجه قرار داد و گفت: امیر مؤمنان(ع) در نامه ای به قاضی اهواز می نویسند «اعْلَمْ یَا رِفَاعَةُ أَنَّ هَذِهِ الْإِمَارَةَ أَمَانَةٌ فَمَنْ جَعَلَهَا خِیَانَةً فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ مَنِ اسْتَعْمَلَ خَائِناً فَإِنَّ مُحَمَّداً بَرِی‌ءٌ مِنْهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ؛ ای رفاعه بدان که این حکومت امانتی است که هرکس به آن خیانت کند، لعنت خداوند را تا روز قیامت به همراه خواهد داشت و هرکس خیانت کاری را به کار گیرد پیامبر اکرم(ص) در دنیا و آخرت از او بیزار است».

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: ایشان در ادامه روایت مذکور فرموده اند «وَ مَنِ اسْتَهَانَ بِالْأَمَانَةِ وَ رَتَعَ فِی الْخِیَانَةِ وَ لَمْ یُنَزِّهْ نَفْسَهُ وَ دِینَهُ عَنْهَا فَقَدْ أَحَلَّ بِنَفْسِهِ فِی الدُّنْیَا وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ أَذَلُّ وَ أَخْزَی وَ إِنَّ أَعْظَمَ الْخِیَانَةِ خِیَانَةُ الْأُمَّةِ وَ أَفْظَعَ الْغِشِّ غِشُّ الْأَئِمَّةِ؛ کسی که امانت الهی را خوار شمارد، و دست به خیانت آلوده کند، خود و دین خود را پاک نساخته، و درهای خواری را در دنیا به روی خود گشوده، و در قیامت خوارتر و رسواتر خواهد بود، و همانا بزرگ‏ترین خیانت! خیانت به ملت، و رسواترین دغلکاری، دغلبازی با امامان است».

وی با بیان اینکه بر اساس آیات و روایات ضرورت دارد در واگذاری مسئولیت ها به افراد، استحقاق و شایستگی آنها احراز شود، افزود: شایستگی ها مجموعه ای  از دانش، مهارت ها، ویژگی هـای شخصـیتی، علایـق، تجـارب و توانمندی ها در یک شغل یا نقش خاص است که موجب می شود فـرد، برای تصدی مناصب در انجام وظیفه و ایفای مسئولیت خویش بـه موفقیـت دسـت یابـد.

حجت الاسلام کوثری به تبیین معنای نظام شایسته سالاری پرداخت و اظهار داشت: نظام شایسته سالاری نظـامی اسـت کـه در آن مزایا و موقعیت های شغلی بر اساس معیارهای فوق الذکر فارغ از طبقۀ اجتماعی، قومیـت و یـا ثروت، به افراد داده می شود.

وی با اشاره به اینکه قرآن کریم در مواردی متناسب با موقعیت و کار افراد، ویژگی هایی را برای عهده دارشدن کارها بیان داشته است، گفت: در داستان طالوت مشاهده می کنیم که پیامبر الهی با نفی معیارهای نژادی و مالی، دلیل شایستگی طالوت را برای فرماندهی، دانش و توانمندی وی اعلام می دارد؛ قرآن می فرماید «پیامبرشان به آنها گفت خداوند طالوت را برای زمامداری شما مبعوث(و انتخاب) کرده است، گفتند چگونه او بر ما حکومت کند، با اینکه ما از او شایسته‏تریم و او ثروت زیادی ندارد؟ گفت خدا او را بر شما برگزیده، و او را در علم و (قدرت) جسم، وسعت بخشیده است؛ خداوند، مُلکش را به هر کس بخواهد، می‏بخشد و احسان خداوند، وسیع است و (از لیاقت افراد برای منصب‏ها) آگاه است».

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه با بیان اینکه پاکی، امانتداری، آگاهی، تخصص و مدیریت از شاخصه های قرآنی انتخاب اصلح است، تصریح کرد: حضرت یوسف(ع) در ملاک شایستگی خویش برای مدیریت اقتصادی می گوید: «قالَ اجْعَلْنِی عَلی‏ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ؛ مرا در رأس خزانه‏داری این سرزمین قرار ده چرا که من هم حافظ و نگهدار خوبی هستم و هم به اسرار این کار واقفم»؛ این تعبیر حضرت یوسف که می‏گوید «إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ» دلیل بر اهمیت مدیریت در کنار امانت است و نشان می‏دهد که پاکی و امانت به تنهایی برای پذیرش یک پست حساس اجتماعی کافی نیست، بلکه علاوه بر آن آگاهی، تخصص و مدیریت نیز لازم است، چرا که «علیم» را در کنار «حفیظ» قرار می دهد.

‏وی افزود: چنانکه در داستان موسی و شعیب قدرت(بر انجام مسؤولیت) و امانت داری دوشرط استخدام موسی(ع) ذکر شده است و می فرماید «قالَتْ إِحْداهُما یا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَیْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِیُّ الْأَمِین؛ یکی از آن دو(دختر) گفت پدرم او را استخدام کن، زیرا بهترین کسی را که می‏توانی استخدام کنی آن کسی است که قویّ و امین باشد»

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: حضرت علی(ع) می فرماید «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَیْهِ وَ أَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اللَّهِ فِیهِ فَإِنْ شَغَبَ شَاغِبٌ اسْتُعْتِبَ فَإِنْ أَبَی قُوتِلَ؛ ای مردم! سزاوارترین اشخاص به خلافت، آن کسی است که در تحقق حکومت نیرومندتر و در آگاهی از فرمان خدا داناتر باشد تا اگر آشوب‏گری به فتنه انگیزی برخیزد، به حق باز گردانده شود و اگر سرباز زد با او مبارزه شود».

وی افزود: ایشان در بخشی از سخنان خویش معیار شایستگی را بیان می دارد و می فرماید «حاکمان بر نوامیس و جان و اموال و احکام نباید بخیل باشد تا در گرد آوری مال مسلمانان به نفع خود حریص باشد و نباید جاهل باشد تا با جهلش مردم را گمراه کند، و نباید ستمکار باشد تا آنان را به ستم خود از حقوقشان محروم نماید، و نباید در وحشت از دست به دست شدن دولت ها باشد تا قومی را بر قوم دیگر ترجیح دهد و نباید رشوه‏خوار در حکم و داوری باشد تا حقوق مردم را از بین ببرد و در رساندن حق به صاحبش توقف نماید،و نباید تعطیل کننده سنت پیامبر باشد تا به این سبب امت را دچار هلاکت کند».

حجت الاسلام کوثری اظهار داشت: حضرت علی(ع) در روایت بالا بعد از بیان گروه های مختلف، متناسب با هرکدام شرایطی را ذکر می نماید که به عنوان نمونه دو مورد را ذکر می نماییم؛ ایشان درباره نظامیان می فرماید «برای فرماندهی سپاه کسی را برگزین که خیرخواهی او برای خدا و پیامبر(ص) و امام تو بیشتر و دامن او پاک‏تر، شکیبایی او برتر باشد، از کسانی که دیر به خشم آید و عذر پذیرتر باشد و بر ناتوان رحمت آورد و با قدرتمندان، با قدرت برخورد کند، درشتی او را به تجاوز نکشاند و ناتوانی او را از حرکت باز ندارد؛ سپس در نظامیان با خانواده‏های ریشه‏دار، دارای شخصیت حساب شده، خاندانی پارسا، دارای سوابقی نیکو و درخشان، که دلاور و سلحشور و بخشنده و بلند نظرند، روابط نزدیک بر قرار کن.

وی گفت: امیرمؤمنان(ع) همچنین در رابطه با قضات می فرماید «از میان مردم، برترین فرد نزد خود را برای قضاوت انتخاب کن، کسانی که مراجعه فراوان، آنها را به ستوه نیاورد و برخورد مخالفان با یکدیگر او را خشمناک نسازد، در اشتباهاتش پافشاری نکند و بازگشت به حق پس از آگاهی برای او دشوار نباشد، طمع را از دل ریشه کن کند و در شناخت مطالب با تحقیقی اندک رضایت ندهد و در شبهات از همه با احتیاط تر عمل کند و در یافتن دلیل اصرار او از همه بیشتر باشد و در مراجعه پیاپی شاکیان خسته نشود، در کشف امور از همه شکیباتر و پس از آشکار شدن حقیقت، در فصل خصومت از همه برنده‏تر باشد، کسی که ستایش فراوان او را فریب ندهد و چرب زبانی او را منحرف نسازد و چنین کسانی بسیار اندکند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پایان قدرت طلبان را از دایره افراد شایسته برای قرار گرفتن در مسئولیت ها خارج دانست و خاطرنشان کرد: در راستای صفت شایستگی است که در حدیثی از پیامبر(ص) آمده «لَنْ(أَوْ لَا) نَسْتَعْمِلُ عَلَی عَمَلِنَا مَنْ أَرَادَهُ؛ ما کسی را که قدرت طلب و به دنبال حکومت و زمامداری است، در امورمان به کار نمی گماریم.