به گزارش خبرگزاری حوزه، محمد سلطانی رنانی استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان در یادداشتی به گرامیداشت چهلمین روز درگذشت مرحوم حجت الاسلام والمسلمین محمد اسعدی دانشیار گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پرداخته است.

بسم الله الرحمن الرحیم

چهل روز گذشت؛ یادمان پژوهشگر ارجمند دکتر محمد اسعدی

به روز مرگ، چو تابوت من روان باشد                   گمان مبر که مرا دردِ این جهان باشد

جنازه‌ام چو ببینی، مگو فراق فراق                          مرا وصال و ملاقات آن زمان باشد

در کنار وابستگیِ فامیلی، حدود بیست وپنج سال است که وی را می‌شناسم؛ گذشته از حسن رفتار، آرامش و رواداری که از وی دیدم؛ در زمینه قرآن و تفسیرپژوهی از آثار وی بهره بردم، و البته گاه با او در این امر به گفت‌وگو نشستم. فرزندِ حوزه که در پیِ حفظ قرآن کریم به وحی والای الهی دل باخته بود، و ساعت‌به‌ساعت به مطالعه و اندیشه در قرآن می‌پرداخت. و من همواره، همه قرآنیان را بدین آیه بشارت می‌دهم که...

"وَ هُدُوا إِلَی الطَّیِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَ هُدُوا إِلَی صِرَاطِ الْحَمِیدِ" (حجّ، ۲۴)

و به سخنی پیراسته رهنمایی شدند، و به سویِ راهی ستوده‌ رهنمایی شدند.

همواره امید است چنین بوده و چنین باشد.

آنچه از وی به یادگار مانده است، البته در کنار فرزندان ارجمندش که در قرآن‌دوستی و قرآن‌اندیشی راه پدر در پی گیرند؛ کتاب‌ها و پژوهش‌های اوست، که مرحوم جلال آل‌احمد نوشت: اوراقنا اکبادنا. کتاب درسی وی در علوم قرآنی که برای دانشجویان مقطع کارشناسی علوم قرآن وحدیث تدوین و منتشر شد. پژوهش همه‌جانبه و معتبر وی در باب "آیه تطهیر"  که نگرش‌ها و چالش‌ها بر محور فهم و تفسیر این آیه گران‌مقدار را پوشش می‌هد. دو جلد کتاب "آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری" که می‌توان آن را به عنوان یک از مراجع قابل اعتنا و اعتماد در حوزه آسیب‌شناسی تفسیر و مفسرّان معرفی کرد، نتیجه کوشش مشترک جمعی از اساتید برجسته قرآن‌پژوه بود؛ مرحوم دکتر اسعدی، یکی از این جمع و همچنین مدیر اجرایی طرح پژوهشی و تدوین این کتاب بود. و البته رساله دکترای وی، که بعدها به عنوان کتاب "سایه‌ها و لایه‌های معنایی" منتشر شد. نظریه مرحوم دکتر اسعدی در رساله‌اش بهره‌برداری از فرازهای قرآنی بود، اینکه نه تنها آیه‌آیه قرآن، وحی و کلام خداست، و شایسته و بایسته فهم و دریافت و پیروی؛ بلکه هر فراز و تعبیر و گزاره‌ای از قرآن کریم را باید کلام خدا دانست، و از آن بهره برد! و البته برش و برداشت هر فراز تابع قواعد و قوانینی خواهد بود که وی در پیِ پژوهش آن قواعد برآمده بود. من، در این نظریه و جوانب آن بسیار اندیشیده‌ام، در نسبت این سخن با اعتبار بافت و سیاق، در آسیب‌هایِ احتمالی وارد بر این دیدگاه، و البته در مصادیق پرشمار این نظریه. پس بریده "لَاتَظْلِمُونَ وَ لَاتُظْلَمُونَ" (بقره،۲۷۹) را می‌توان از پایان آیه ربا درآورد و آن را به منزله حکمی فراگیر مورد استناد قرار داد: ستم نکنید و ستم نپذیرید!  و "بِئْسَمَا یَأْمُرُکُمْ بِهِ إِیمَانُکُمْ" (بقره،۹۳) تنها نکوهش برخی یهودیان نیست؛ بلکه هر ایمانی که به زشت‌کاری و جنایت‌پیشگی فرمان دهد، بدایمانی خواهد بود! و از فراز "تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا" (نساء،۹۴) بدانیم که بسیاری از نزاع‌ها و بگومگوهای مذهبی ریشه در زیاده‌خواهی‌های دنیاطلبانه دارد! و از "أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَی وَفُرَادَی ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا" (سبأ،۴۶) بیاموزیم که...

تو مگو همه به جنگ‌اند و ز صلح من چه آید؟           تو یکی نه‌ای، هزاری، تو چراغ خود برافروز

همه وابستگان محترم مرحوم دکتر محمد اسعدی را تسلیت می‌گویم، و از پروردگارِ مهرگستر خواهانم که آن مرحوم را، و ما و شما را، با قرآن کریم و مفسران برتر و نخستین آن، پیامبر اکرم و اهل بیت، همراه و همنشین کند، و هزاران چو وی را در راه فهم و دریافت و پیروی از قرآن، توفیق دهد.

محمد سلطانی رنانی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان