محمدرضا قاسمی دبیر ستاد راهبری فناوری های هوشمند حوزه های علمیه، همزمان با فرارسیدن ایام تبلیغی محرم و صفر در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه، نکاتی را در عرصه تبلیغ بر پایه بکارگیری هوش مصنوعی ارائه کرد که مشروح آن را در ذیل می‌خوانیم؛

به عنوان اولین سوال بفرمایید، با توجه به شروع ایام تبلیغی طلاب و روحانیون در ماه های سوگواری محرم و صفر، رابطه فناوری های هوشمند با فعالیت‌هایی همچون تبلیغ را چگونه می دانید؟

بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت ایام سوگواری اباعبدالله الحسین و آرزوی قبولی عزاداری های تمامی مومنین در این ایام، همانگونه که همگان مطلع هستند مقام معظم رهبری حفظه الله در سال های گذشته و به ویژه سال جاری، بارها به کلید واژه های مهمی همچون هوش مصنوعی، فضای مجازی، اینترنت و پسا اینترنت اشاره فرمودند. از سویی دیگر ایشان در دیدار امسال خود با مبلغین و طلاب حوزه های علمیه اولویت اول حوزه های علمیه را تبلیغ دانسته و تاکیدات ویژه ای در این زمینه داشتند.

مسلما تبلیغ و فعالیت های فرهنگی مورد انتظار امام خامنه ای مدظله به ابزارهای جدیدی نیاز دارد که این ابزارها تعقیب و تحفظ تحولات مد نظر امام راحل را با توجه به مقتضیات زمان، توجه به پیشرفت های علمی، تغییر شیوه های چهل سال قبل و استفاده از ابزارهای به روز هوش مصنوعی و پیشرفت های علمی دنبال می نماید. همانگونه که ایشان در ۱۴ خرداد امسال بیان فرمودند «... در دوران هوش مصنوعی و کوانتوم و اینترنت و امثال این پیشرفتهای علمی، نمیشود با همان شیوه‌های چهل سال قبل، دوران تلفن‌های کذایی و ضبط‌صوت‌های کذایی، با آن ابزارها امروز کار کرد.» لذا حرکت در عرصه تبلیغ به عنوان مهم ترین رسالت حوزه های علمیه نیز از این موضوع مستثنی نیست.

فضای فعلی تأثیر فناوری های هوشمند خصوصا هوش مصنوعی در جهان و همچنین ابعادی که می توان از این فناوری ها در جهت ایجاد تحول در عرصه تبلیغ استفاده کرد را چگونه می بینید؟

امروز با رشد هوش‌مصنوعی در دنیا تحولاتی ایجاد شده است که خواسته یا ناخواسته دولت ها و ملت ها را درگیر خود کرده است. اقتصاد، فرهنگ، سیاست، اجتماع، قوانین، امنیت، محیط زیست، پزشکی، سلامت، تکنولوژی، آموزش، پژوهش و صنایع مختلف تحت تأثیر هوش مصنوعی می توانند رشد یا رکود چشمگیری را تجربه کنند. این که تغییرات هر حوزه مثبت باشد یا منفی، به استفاده درست و به هنگام از این ابزارها و یا عدم استفاده، استفاده نادرست و دیرهنگام از آن ها بستگی دارد. اما به هر حال در موضوع بحث ما چیزی که مسلم است این است که امور فرهنگی و تبلیغی می تواند با استفاده از فناوری های هوشمند رشد قابل توجه و بی نظیری داشته باشد.

حوزه های علمیه بایستی در این جبهه مبارزه تمدنی با استفاده از ابزارهای هوشمند و به روز جایگاه خود را به خوبی در سنگر تبلیغ پیدا کند. مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با مبلغین و طلاب حوزه های علمیه بیان داشتند که تبلیغ ابزار رسیدن به اهداف نهایی، میانی و ابتدایی دین است یعنی در تمامی جهاتی که دین دنبال می کند تبلیغ مورد استفاده است. موضوعی که اینجا مورد توجه است این است که نباید به تبلیغ نگاهی حداقلی داشت. امروز نه تنها فضاهای تبلیغ و ارائه پیام با آمدن پیام رسان ها و شبکه های مجازی گسترش یافته است بلکه با ابزارهای هوشمند همچون هوش مصنوعی، ظرفیت های جدیدی نیز در ابعاد دیگر مرتبط با تبلیغ یعنی تهیه مواد تبلیغی، شناسایی شیوه های اثر گذار، شناخت و تحلیل مخاطبان فعلی و بالقوه، تربیت مبلغ و ... ایجاد شده است. بهره گیری از این ظرفیت ها مارا در دستیابی به اهداف عرصه تبلیغ سال های جلو می برد و تجهیز به هوش مصنوعی حوزه علمیه را در این عرصه تحول آفرین می کند.

لطفا به صورت مصداقی برخی از ظرفیت های هوش مصنوعی را که مبلغان می توانند در تبلیغ از آن بهره ببرند بفرمایید.

مبلغان دینی می توانند در شبکه های اجتماعی با استفاده از ابزارهای هوشمند با سرعت و دقت بالایی داغ ترین موضوعات را رصد و شناسایی نموده و با روش هایی ساده هشتگ های در حال تولد و هشتگ های قبلا متولد شده را بررسی کنند. می توان با این ابزارها حتی نسبت به پیش بینی زمینه هایی که لازم است به آن پرداخته شود همچون شبهات و ... برنامه ریزی کرد و یا متوجه شد در بازه های زمانی مورد نظر شبکه های موافق، مخالف و رسانه های معاند روی چه مواردی تمرکز کرده اند.

ابزارهای هوشمند مبلغان را در تحلیل نظرات، لایک ها، ایموجی ها و به طور کلی احساسات کاربران در برابر هر موضوع یاری می دهند. حتی این که چه موضوعی برای چه قشری از مخاطب چگونه و در چه قالبی، با چه رنگ بندی و چیدمانی باید تولید شود و محتوای تولید شده در چه شبکه اجتماعی با چه سبک و سیاقی انتشار یابد را می توان با این ابزارها با سرعت و دقتی بالاتر به دست آورد.

شناسایی عملیات رسانه ای و عملیات اجرا شده توسط ربات ها بدون استفاده از ابزارهای هوشمند امکان پذیر نیست و پیش بینی حرکت رسانه های معاند تنها با ابزارهای جدید اتفاق می افتد. استفاده از ربات‌های خودکار و هوشمند در انتشار محتوای چند رسانه برای سطوح مختلف مخاطب و به طور کلی تبلیغ دین بسیار ضروری بوده و به جرات می توان گفت تبلیغ بدون فناوری های هوشمند تقریبا در همان مسجد و محله محدود خواهد بود.

لذا معتقدیم فرهنگ سازی بین المللی و تبلیغ دین مبین اسلام مستلزم آگاهی بیشتر و استفاده از هوش مصنوعی در برنامه ریزی، مدیریت، اجرا و نظارت و بهبود فعالیت های فرهنگی و تبلیغی است و تاکید داریم در عصر پسااینترنت، هوش مصنوعی، کوانتوم و سایر علوم و فناوری های جدید لازم است ابزارهای جدید را به موقع و به جا و درست استفاده کرد.

۳۱۳/۱۷