درس اخلاق | چرا اسلام بر صله‌رحم تأکیدی ویژه دارد؟

به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله حسن زاده آملی، عارف و فیلسوف جهان تشیع، در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «فلسفه صله رحم» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان می شود.

شرع مقدس ما بیان کرده است که انسان در دو «رحِم» شکل می‌گیرد؛ یکی، رحم مادر که آغازگاه حیات دنیوی است و تا مدتی در آن پرورش می‌یابد؛ و دیگری، رحم دوم که همان دنیاست.

اکنون ما همگی در این رحم دوم قرار داریم. در حقیقت، دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، رحم دوم ماست؛ و همان‌گونه که باید در رحم نخست مورد مراقبت قرار گیریم، در این رحم دوم نیز نیازمند مراقبت و توجه هستیم. از همین رو، به ما توصیه شده است که «صله رحم» به‌جا آوریم و «قطع رحم» نکنیم.

مفهوم صله رحم و قطع رحم، ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد. یکی از ابعاد مهم آن، مربوط به همان رحم نخستین یعنی رحم مادر است. پدر و مادر موظف‌اند که در دوران بارداری، پیوند رحم را حفظ کنند و از قطع آن بپرهیزند. این ارتباط نه‌تنها به معنای پیوندهای خانوادگی است، بلکه در ابعاد جسمی، روانی و معنوی نیز معنا می‌یابد.

برای مثال، زمانی که جنین در رحم مادر در حال رشد است، نباید فراموش کنیم که «رحم» صرفاً محل فیزیکی برای رشد نیست؛ بلکه بستری است که در آن سعادت یا شقاوت آینده‌ی انسان، بسته به کیفیت تغذیه، رفتار و اخلاق والدین، شکل می‌گیرد.

در این دوران، جنین همچون عضوی از بدن مادر است؛ همانند کلیه یا کبد او.

از طریق «ناف»، تغذیه می‌شود؛ و همه‌چیز، از جمله سلامت و طهارت غذا، به او منتقل می‌گردد. اگر غذایی که مادر می‌خورد، از مال حرام به‌دست آمده باشد، پدر در حقیقت مرتکب «قطع رحم» شده است؛ چرا که از راه ناپاک، ماده‌ی تغذیه‌ای را به فرزند در حال رشد رسانده است.

این نکته بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه تأثیر چنین غذایی بر روح و جان کودک، گاه جبران‌ناپذیر خواهد بود.

اگر غذایی که مادر می‌خورد، آلوده به حرام باشد، به‌تبع آن، جنین نیز آلوده می‌شود و این آلودگی، آثار معنوی عمیقی در پی دارد. از همین‌جاست که گفته‌اند: «پدر و مادر مراقب باشند که با خوراک و رفتار خود، فرزند را در همان رحم، شقی نکنند.»

در حدیثی تأمل‌برانگیز، چنین آمده است: «شقی، در رحم مادر شقی است؛ و سعید، در همان‌جا سعادتمند است.»

به بیان دیگر، سرنوشت انسان، از همان دوران جنینی رقم می‌خورد. اگر والدین در رفتار، گفتار و به‌ویژه کسب روزی خود، دقت لازم را نداشته باشند، ممکن است فرزندی که می‌توانست در زمره‌ی شهدا و صالحان قرار گیرد، به انسانی شقی بدل شود.

در مقابل، اگر پدر و مادر در پاکی نیت و عمل کوشا باشند، فرزند نیز در رحم مادر، سعادت‌مند پرورش می‌یابد.

از این منظر، دنیا رحم دوم ماست و رحم مادر، رحم نخست ما.

همان‌طور که باید مراقب باشیم در دنیا پیوندها را حفظ کنیم، باید در رحم مادر نیز این پیوند معنوی حفظ شود. قطع رحم، تنها به معنای ترک دیدار خویشاوندان نیست؛ بلکه هر کنش و واکنشی که این پیوند حیاتی را مخدوش سازد، مصداقی از قطع رحم است.

لذا، مسئولیت والدین در دوران بارداری، تنها جسمی نیست، بلکه سرنوشت‌ساز است. به‌درستی، پدر باید بداند که فرزندش را چگونه وارد رحم دنیا می‌کند:

با طهارت و پاکی

یا با آلودگی و شقاوت.

برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید