بایسته‌های توفیق جنبش دانشجویی در کلام رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرگزاری حوزه، شانزدهم آذرماه فراتر از یک رویداد تاریخی به عنوان نمادی از مبارزات و فداکاری دانشجویان آگاه و متعهد این مرز و بوم، بیش از هر چیز دیگری، یادآور نقش برجسته‌ی دانشجویان در شکل‌دهی به آینده کشور در ساحت‌های مختلف علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است، چه آن که بی‌گمان دانشجویان با برخورداری از آگاهی، تعهد و تخصص می‌توانند راهگشای مشکلات اساسی کشور و پیش‌برنده‌ی اهداف رشد و تعالی در بسیاری از زمینه‌ها باشند.

روزی فراتر از یک مناسبت تاریخی

۱۶ آذر و روز دانشجو، ارجاع به واقعه تاریخی سال ۱۳۳۲ دارد که طیّ آن سه دانشجوی دانشگاه تهران، به دلیل اعتراض به سیاست‌های خارجی رژیم پهلوی و سفر ریچارد نیکسون به ایران به شهادت رسیدند. این رویداد خود به نمادی از مبارزه علیه سلطه‌جویی‌های خارجی و استبداد داخلی تبدیل شد و از آن‌زمان تا به امروز، این روز در تقویم کشورمان به‌عنوان روزی برای یادآوری روحیه مقاومت و ایستادگی دانشجویان در برابر ظلم و استبداد و استکبار، ثبت و ماندگار شده است.

همه ساله در چنین روزی یکی از کلیدواژه‌هایی که در سپهر رسانه‌ای کشور بسیار پربسامد بوده و پژواک مشهودی داشته، بحث از جنبش دانشجویی و بایسته‌های ناظر به فعالیت آن است.

قبل از هر چیز باید توجه داشت که نخستین فعالیت‌های دانشجویی ایرانیان به پیش از تاسیس نهاد دانشگاه باز می‌گردد. این تناقض ظاهری از جایی به وجود می آید که بدانیم اولین فعالیت‌های سیاسی - دانشجویی ایرانیان در چارچوب تشکیلات دانشجویانی که برای تحصیل به اروپا رفته بودند شکل گرفت.

دو نقطه عطف تاریخی در ایران معاصر

در عین حال با تأسیس دانشگاه تهران و رسمیت پیدا کردن صنف دانشجو، از دانشجویان به عنوان یکی از بازیگران اصلی و تعیین‌کننده در مناسبات سیاسی کشور یاد می‌شده است، کما این که نقاط عطف تاریخی همچون ۱۶ آذر ۳۲ و ۱۳ آبان ۵۸ را می‌توان اوج حضور دانشجویان در دل مبارزات انقلابی توصیف کرد.

از نگاه مقام معظم رهبری، جنبش دانشجویی به معنای حرکت جهادی در مسیر و در خدمت آرمان‌های انقلاب است و نه بر ضد آرمان‌ها سخن گفتن، ضمن آن که ایشان یکی از ویژگی های بارز دانشجویان را مطالبه گری در راستای تحقق همین آرمان ها برمی‌شمارند.

مؤلفه‌های جنبش دانشجویی از نگاه سکاندار انقلاب

از سوی دیگر باید توجه داشت که دیدارهای رمضانی دانشجویان با رهبر فرزانه انقلاب در طول سال‌های متمادی به یکی از سنت‌های تخلف‌ناپذیر سیاسی در ایران تبدیل شده است. نگاه به مجموعه این دیدارها این واقعیت را برای همگان به اثبات می رساند که رهبر انقلاب همواره به دنبال ارتقای جایگاه جنبش دانشجویی در سپهر سیاسی کشور بوده‌اند. ایشان زمانی که بسیاری از افراد و حتی برخی مسئولان کشور، سیاسی شدن دانشگاه را بدعتی خطرناک تلقی می‌کردند، نه تنها سیاسی بودن دانشگاه را به رسمیت شناختند که آن را به عنوان ویژگی‌ای مثبت توصیف نمودند و از سوی دیگر نیز همواره برقراری گفت‌وگو با دانشجویان و شنیدن انتقادات آنان را به عنوان ابزاری برای عقلانیت بخشیدن به این جریان آرمانخواه در دستور کار قرار دادند.

حضرت آقا در یکی از همین جلسات با انتقاد از کمرنگ بودن پیشرفت‌های کشور در ذهن و مواضع دانشجویان، خطاب به آنها تأکید کردند که ضمن داشتن نگاه نقادانه، نگاه سرافرازانه هم در قبال پیشرفت‌های پرشمار بخش‌های مختلف کشور داشته باشید و به این پیشرفت‌ها افتخار کنید.

تأکید بر عدالتخواهی و آزاداندیشی

از نگاه سکاندار انقلاب داشتن نگاه سرافرازانه می‌تواند علاجی بر همین گرفتاری میان مطلوبیت و موجودیت شرایط باشد. تاکید بر این مولفه در شرایطی مطرح شد که رهبر معظم انقلاب، اوایل دهه۸۰ "عدالتخواهی" را که جنبه انتقادی نسبت به شرایط کشور داشت وارد ادبیات جنبش دانشجویی کردند و بعدها بر "آزاداندیشی" به عنوان مولفه‌ای ارتقابخش برای نهاد دانشگاه تاکید ویژه داشتند. کنار هم قرار دادن این موارد در ۳ دهه گذشته نشان از آن دارد که ایشان با شناخت دقیق ظرفیت جنبش دانشجویی همواره به دنبال تقویت و بهینه کردن این قشر آرمانخواه بوده‌اند.

مقام معظم رهبری در یکی از دیدارها با دانشجویان تصریح می‌کنند: "تشکل‌های دانشجویی مواظب باشند هدف‌هایشان را گم نکنند. هدفهای اصلی تشکل‌های دانشجوئی همان چیزهائی است که بر روی طاق بلند جنبش دانشجوئی نوشته شده: ضدیت با استکبار، کمک به پیشرفت کشور، کمک به اتحاد ملی، کمک به پیشرفت علم، حضور و شرکت در مبارزه و پیکار همگانی ملت ایران برای غالب آمدن بر توطئه‌ها و بر دشمنی‌ها؛ این‌ها هدف اصلی است؛ این را باید فراموش نکنند. البته تشکل‌ها از بدنه‌ی دانشجوئی هم خودشان را نباید جدا کنند؛ یعنی اینجور نباشد که تشکل، موجب تقسیم دانشجوها بشود. به دانشجوها نزدیک باشند. "

لزوم تقویت بنیه‌ی دینی و انقلابی‌ دانشجویان

ایشان همچنین در جای دیگر بیان می‌دارند: "من اوّلین انتظاری که از تشکّلها دارم، این است که بنیه‌ی دینی و انقلابی‌تان را تقویت کنید؛ از این مسئله آسان عبور نکنید؛ این خیلی مهم است؛ تقویت فکری، تقویت دینی. حالا گفتند که من کتاب یا آدم معرّفی کنم برای مراجعه؛ به نظر من میتوانید خودتان با افراد زیادی در حوزه‌ی قم آشنا بشوید. حالا در حوزه‌ها، از جمله عمدتاً حوزه‌ی [علمیّه‌ی] قم خوشبختانه در این چند سال اخیر کارهای بسیار خوبی و حرکتهای خوبی انجام داده‌اند؛ شخصیّت‌هایی هستند که میتوانند مرجع و مشاور امینی در مسائل فکری و اسلامی و دینی برای شما باشند. و از جمله تهذیب نفْس؛ من خواهش میکنم به مسئله‌ی خودسازی و تهذیب نفْس توجّه کنید. از قول امام نقل کردند که ایشان فرموده بودند آنهایی که از آمریکا میترسند، به خاطر این است که تهذیب نفْس نکرده‌اند؛ و به نظر من واقعش هم همین است. "

گفتمان‌های اصلی انقلاب را تقویت کنید

معظم له همچنین بر لزوم تقویت گفتمان های اصلی انقلاب تأکید خاصی داشته و گفتند: "گفتمان عدالت، اقتصاد دانش‌بنیان، پیشرفت ایرانی اسلامی، شتاب در یافته‌های علمی؛ اینها گفتمان‌های اصلی است؛ این گفتمان‌ها را تقویت کنید. گفتمان اقتصاد مقاومتی خیلی گفتمان مهمی است... من همیشه گفته‌ام که این سلسله‌مراتب عمل، از بالا تا پایین یک سلسله‌مراتب انسانی است؛ همه‌ی انسانها مغز دارند، دل دارند، اراده دارند، عزم دارند؛ در این سلسله‌مراتبِ پنج شش واسطه‌ای، [اگر] یکی‌شان نخواهد انجام بدهد کار انجام نمیگیرد. مثل یک سیم برق نیست که اگرچنانچه شما اینجا دکمه را زدی، صد چراغ روشن بشود؛ نه، این سیمهای وسط همه‌شان دارای اراده‌اند، دارای عزمند؛ انسانها هستند. باید نظارت بشود، باید کنترل بشود، باید دنبال‌گیری بشود، باید رصد بشود، باید مطالبه‌ی دائمی بشود و شماها میتوانید در این زمینه نقش ایفا کنید... این پیشرفت اسلامی ایرانی میتواند به عنوان یک گفتمان، به عنوان یک خواست عمومی مطرح بشود. شتاب در یافته‌های علمی از همین قبیل است. "

گزارش از: سیدمحمدمهدی موسوی