به گزارش خبرگزاری حوزه، از آغاز ترجمه آثار اسلامی توسط اروپاییها و نیز در اسپانیا در قرن ۱۰ میلادی تا شکوفایی نهضت ترجمه در قرن ۱۵ و سپس تا قرن ۲۱ سه هدف عمده توسط اروپاییان دنبال شده است:
۱. شناخت اسلام و مسلمانان به منظور تضعیف آنها، ایجاد اختلاف و ضربه زدن به آنها و نیز ایجاد تنفر نسبت به آنان در بین غیر مسلمانان.
۲. آشنایی با اسلام و حقایق معنوی و فقهی و قرآنی اسلام که به ندرت اتفاق میافتاد.
۳. کشف خواستگاههای تمدنی اسلام و ایجاد تمدن جدید که توسط عدهای دنبال میشد.
در قرن ۲۰ که نقطه عطفی در علم و تکنولوژی و ارتباطات است این اهداف سه گانه در قالب تأسیس صدها مؤسسه، دانشکده و دانشگاه و مرکز اسلام شناسی و شیعه شناسی در کشورهای مختلف اروپایی- امریکایی اتفاق افتاد.
نکته جالب توجه و انحصاری این نهضت در قرن ۲۰ و ۲۱ این است که هم اکنون در دانشگاهها و مراکز علمی کنونی، اسلام شناسی بطور وسیع و با روشهای مدرن آموزشی و پژوهشی آکادمیک دنبال شده که نتیجه آن تولید هزاران کتاب و مقاله در علوم مختلف اسلامی به زبانهای اروپایی و خصوصاً انگلیسی شده است. آنها از این رهگذر دانشجویان و اساتید بسیاری را پرورش داده که هر یک با آثار خود مدعی اسلام شناسی شده و دیگر علمای بلاد مسلمین را مرجع و سخنگوی انحصاری اسلام نمیدانند. دلایل این ادعا عبارتند از:
۱) آنها روشهای علمی و زبان خاصی را برای تحقیق در علوم مذهبی و اسلامی توسعه داده اند. بنا بر این بعضاً حتی اگر علمای برجسته ما مقاله ممتازی بنویسند در مجلات آکادمیک ایشان قابل چاپ نیست. آنها مدعی اند که اینگونه مقالات معیارهای علمی مجلات ایشان را ندارد و یا بر زبان یک مقاله علمی نزد ایشان منطبق نیست.
۲) کتابهای آنها در علوم مختلف اسلامی، قرانی و حدیثی مثل دایره المعارف اسلام چاپ انتشارات بریل و دایرة المعارف قرآن به زبانهای اروپایی و عمدتاً انگلیسی مرجعیت جهانی پیدا کرده و در دانشگاههای دنیا و از جمله ایران تدریس میشود در حالی که کتابهای علمای ما نه تنها در دانشگاههای دنیا تدریس نمیشود بلکه بسیاری از آنها برای دانشجویان علوم اسلامی در دنیا کاملاً ناشناخته اند.
۳) بعضی از کتابها و نوشتجات آنها پیرامون موضوعات اسلامی کاملاً جوامع اسلامی و علما و اساتید و دانشجویان علوم اسلامی را تحت تأثیر قرار داده بطوری که هم اکنون صدها مقاله و کتاب درباره آنها و یا در نقد آنها در کشورهای اسلامی نوشته شده است. آثار آنان سبب شده که مباحث کلامی، فقهی و قضائی جدیدی به عنوان واحدهایی در رشتههای علوم اسلامی دانشگاهی ایران و یا درس خارج حوزههای علمیه اضافه شود.
بنابراین آنان بی دلیل به این ادعا نرسیده اند.
آنچه امروز بر عهده محققین و مبلغین دغدغه مند حوزه و رشتههای علوم اسلامی در دانشگاه هاست عمدتاً سه امر است:
۱. با روشهای مختلف علمی پژوهش در علوم دینی معاصر در دنیا، که فعلاً تا ۲۳ روش احصاء و استفاده شده است، کاملاً آشنا شوند و آنها را در پژوهشهای خود بکار بگیرند.
۲. به زبان روز نویسندگان علوم اسلامی بویژه انگلیسی مسلط شده و مهارتهای نگارش و ارائه پژوهشها را در سمینارها و کنفرانسهای بین المللی بدست آورند.
۳. تمام تلاش خود را بر ارائه نظرات علمای برجسته اسلامی به زبانهای خارجی بصورت ترجمه و سایر شیوههای تعامل علمی بین المللی بکار ببندند.
تاریخ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و بعثت یکی از چالشهایی است که نویسندگان علوم اسلامی در غرب به آن پرداخته و کارهای علمی قابل ملاحظهای روی آن انجام داده اند. بایسته است که کارهای برجسته ای از علمای متخصص در تاریخ اسلام به انگلیسی ترجمه شده و نظرات صائبی در این خصوص به دانشجویان تاریخ اسلام در دنیا ارائه و معرفی گردد.
کتاب حاضر اقدامی کوچک است که با هدف معرفی ایدههای علمای اسلام در این خصوص انجام و توسط انتشارات بین المللی المصطفی (ص) اخیراً منتشر شده است.
محمدرضا پی سپار
مسئول مرکز ترجمه و میز اروپا-امریکا
پژوهشگاه مطالعات تقریب مذاهب
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
۳۱۳/۱۷