به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیت الله علیرضا اعرافی در جلسه درس اخلاق که در حسینیه امام خمینی( ره )قم برگزار شد با اشاره به اینکه بعضی امور با انضمام به گناه، ضریب عقاب و آثار زیان بار گناه را بالا می برند، گفت: اگر گناهی از عالم و صاحب دانش و بینش صادر شود، این خود عاملی می شود که درجات عقاب عمل او به تناسب درجه علم و دانش او افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: فرمان نعمت ها باید به دست انسان عاقل، مختار، آگاه و بصیر باشد و اگر فرمان از دست عقل بیرون رفت، نعمت به نقمت تبدیل می شود.
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به کلام مرحوم فیض کاشانی در باب ششم کتاب الحقائق تصریح کرد: ششمین عاملی که موجب می شود گناهان عقاب سنگین تری داشته باشند، صدور گناه از سوی عالم است، و این گناه او سرایت پیدا می کند و موج تسری دارد و برای همین عقاب گناه سنگین تر می شود.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با زنده نگه داشتن یاد و خاطره آیت الله ری شهری، خاطرنشان کرد: آن مرحوم، علم احیای حدیث، بازخوانی و بازپردازش حدیث، تبویب تنظیم جدید حدیث متناسب با جهان امروز را به دوش گرفت و ۴۰ سال عمر خود را در راه حدیث گذاشت و دستاوردهای یک کار سنگین حدیثی به نام میزان الحکمة از وی، برجای مانده است و کار جدیدش «معارف الکتاب و السنه» است که کار جدیدی در تبویب روایات است و به بیش از ۸۰ جلد می رسد.
وی خطاب به مسئولین دارالحدیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور و مجامعی که با روایات در ارتباطند، بیان داشت: نرم افزار های روایی شیعه را از هر انحصاری خارج کنید؛ روایات شیعه که در مجامع روایی است را به نسخه های دیجیتال تبدیل کرده و از قید انحصار خارج کنیم و سپس روایات را در قالب نسخه های موبایلی ارائه دهیم و در این کار روایات عامه نیز به تناسب ذکر شود.
عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به کتاب «العلم و الحکمة فی الکتاب و السنة» و «العقل و الجهل فی الکتاب و السنه» تألیف آیت الله ری شهری، تأکید کرد: این دو کتاب تقریبا همه روایات شیعه و مقداری از روایات عامه را در باب «عقل و جهل» جمع کرده است.
وی با اشاره به بحث عالم و متعلم و نگاه اسلام به این دو، بیان کرد: کتاب منیة المرید شهید ثانی هنوز زنده و جامعترین کتاب است؛ ایشان در طول ۵۵ سال زندگی از نوابغ روزگار بود و آثار ایشان بر حوزه ما همچنان سایه افکنده است؛ کتاب ایشان استدلالی کامل نیست اما نسبتا اجتهادی است و در مجموع ۳۰۰ اصل در نظام تعلیم و تربیت بیان شده است.
آیت الله اعرافی ادامه داد: ایشان در این کتاب می فرمایند: «عالم به علم خود عمل کند؛ همه آنچه که بعدا می گوییم به همین قانون بر می گردد.»
عضو مجلس خبرگان رهبری، عالم مقصود روایات را عالمی دانست که نسبت به فلسفه احکام آگاهی دارد و بیان کرد: مقصود از عالم، عالم به علم اولیه نیست، این علم از شرایط عامه تنجز تکلیف و مفروض است.
مدیر حوزه های علمیه، مسئولیت انسان را تابع درجه هوش و استعداد انسان ها خواند و تصریح کرد: تکلیف انسان ها به قدر عقل و فهم انسان ها هستند و منظور از عقل، ضریب هوشی و درک انسانها است؛ انسانی که فهم کمتری دارد مسئولیت کمتری دارد و خطای او نیز درجه معمولی از عقاب را دریافت می کند اما شخص دارای هوش بالاتر دارای مسئولیت بیشتر و عقاب بیشتر هستند؛ لذا نخبگان در خطرهای بیشتری قرار دارند.
وی جامعه نخبگان حوزوی و دانشگاهی را سرمایه ای بزرگ دانست و گفت: این سرمایه بزرگ باید مطابق نظام صحیح اخلاقی و نخبگی تربیت شوند.
عضو فقهای شورای نگهبان ادامه داد: درجه فهم و استعداد و امکاناتی که برای شناخت و فهم در اختیار انسان ها و اشخاص است، موثر در درجه مسئولیت و عقاب آن افراد است بنابر این مقصود از بیشتر بودن عقاب دانشمندان ضریب هوشی و دانش بالفعل آنها است که موثر در مسئولیت و عقاب آنها است.
وی علم را مطابق روایات دارای دو معنا دانست و گفت: علم در معنای عام به معنای علوم طبیعی و بشری است و علم در معنای دوم به معنای علم الهی است، علم در معنای اول، شامل همه عالمان و دانشمندان می شود اما علم به معنای الهی مسئولیت بیشتری می اورد و عقاب این افراد دارای علم الهی بیشتر است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه استعداد، ضریب هوشی و امکانات فهم دانش را از عوامل مسئولیت زا و بالا برنده درجه عقاب گناهان برشمرد و افزود: علم فعلیت یافته که شخصیت شخص را ارتقا می دهد مسئولیت او را افزایش می دهد و عقاب را بیشتر می کند و علوم الهی مسئولیت ها را به مراتب آکد اضافه می کنند و به تناسب مرتبه علم، گناهان هم دارای درجه متفاوتی هستند و نوع گناه نیز متفاوت است.
وی خاطرنشان کرد: مرحوم فیض کاشانی آخرین عامل از عوامل مضاعف کننده عقاب گناهان را علم دانسته و فرموده که عقاب عالمان بیشتر است؛ در عوامل قبل به دلیل حریم شکنی فرد در برابر خدا عقابش سنگین تر می شود و تخطی از مرض ها است و فلسفه دوم این افزایش عقاب انجام گناه در منظر دیگران بود که آنها تأثیر می پذیرند.
آیت الله أعرافی در پایان به روایاتی اشاره کرد که در آنها به صراحت به عقاب عالمانی تصریح شده است که به گناه می پردازند در صورتی که دارای علم و دانش بالفعل هستند.
