مهدی توکلیان، سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم در حاشیه بازدید از مرکز خبر و رسانه حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با تبیین جایگاه نهاد کتابخانه های عمومی اظهار کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی که در واقع یک نهاد مردمی غیردولتی می‌باشد، دارای وسیع‌ترین شبکه فرهنگی و اجتماعی کشوراست. تعبیر "وسیع‌ترین شبکه فرهنگی و اجتماعی کشور" به اذعان دبیر ستاد هماهنگی فرهنگی دولت و دکتر اسماعیلی که هم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم رئیس هیئت امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است ، می باشد.
وی ادامه داد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بیش از ۳۶۰۰ کتابخانه در سراسر کشور است. یعنی در تمام مناطق ایران از بخش عشایری و روستایی تا شهرها و کلان‌شهرها فعالیت دارد و در واقع نهاد کتابخانه های عمومی کشور در هر منطقه جغرافیایی ، به علاقه مندان خدمات ارائه می کند.
توکلیان افزود: کتابخانه‌های عمومی، خدمات عمومی به همه مردم می‌دهد یعنی کتابخانه‌های عمومی نه شرط سنی، نه تحصیلی، نه جنسیت دارد، از کودک تا بازنشسته از سطح پیش‌دبستانی تا دانشگاه در همه مقاطع و سطوح، خدمات خود را ارائه می کند، و یک نکته‌ای که شاید حائز اهمیت باشد، آنست که شما بدانید یک نفر که در کتابخانه ای از این مجموعه، عضویت پیدا کند، می‌تواند از خدمات نهاد در کل کشور استفاده کند، حالا در استانی مانند قم که در حال حاضر ۲۴ کتابخانه فعال دارد، اعضا به راحتی می توانند از ظرفیت های کتابخانه ای استان بهره مند شوند. در کل استان ۲۴ کتابخانه در حال فعالیت است، یعنی ۱۹ کتابخانه شهری، ۵ کتابخانه روستایی و خدمات ارزشمندی توسط همکاران کتابدار ما به مراجعین ارائه می شود.
سرپرست اداره کل کتابخانه های عمومی استان از کتابخانه های مریم و نرگس به عنوان کتابخانه های عمومی ویژه بانوان یاد کرد و گفت: در تمام کتابخانه‌هایمان سالن قرائت مخصوص خانم‌ها وجود دارد و هر خانم در هر سن و مقطع تحصیلی می تواند از ظرفیت کتابخانه ای قم به سهولت استفاده کند.
وی بیان کرد: در شرح وظایف نهاد کتابخانه های عمومی کشور ۴۰ رسالت برای کتابخانه های مرکزی تعریف شده است و ما هر آنچه از سوی کتابخانه های مرکزی به عنوان خدمات برای ما تعریف شده است را به اعضای خود ارائه می کنیم. یکی از خدمات ارائه شده، بخش‌های vip است که پژوهشگر اگر به صورت اختصاصی بخواهد، وارد شوند، فضایی را می‌گیرند و اگر در مقایسه با بخش‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی بخواهیم مقایسه کنیم، اصلاً قابل مقایسه نیست، هم به لحاظ هزینه و هم به لحاظ خدماتی که در کتابخانه ارائه می‌شود.
توکلیان ادامه داد: در حال حاضر در ۹ کتابخانه استان wifi رایگان ارائه می کنیم و حق عضویت در کتابخانه فقط ۵ هزار تومان است. با ۵ هزار تومان هر عضوی که وارد کتابخانه می‌شود، می‌تواند از wifi رایگان کتابخانه استفاده کند. یعنی تفاوت کتابخانه‌های عمومی با کتابخانه‌های اختصاصی این است که محدودیتی در ارائه سرویس های ویژه خود قائل نمی‌شوند.
وی با اشاره به ساخت کتابخانه مرکزی قم، اظهار کرد: هم اکنون در حال آماده‌سازی و نهایی شدن کتابخانه مرکزی قم هستیم که بتوانیم خدمت رسان جامعه علمی و نخبگانی استان باشیم، طی دو سه سال اخیر نگاه به ارائه خدمات اختصاصی ویژه محققان و پژوهشگران از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور جدی‌تر دیده شده است و ما درصدد هستیم بهترین و با کیفیت ترین خدمات را در راستای فعالیت های علمی و پژوهشی به صورت vip را به اعضای خود در استان ارائه کنیم.
متاسفانه از ابتدا در ساخت منطقه پردیسان پیوست فرهنگی دیده نشده است
سرپرست نهاد کتابخانه های عمومی استان قم در خصوص ارائه خدمات کتابخانه ای در منطقه پردیسان، اظهار کرد: در خصوص منطقه پردیسان باید بگویم مهم‌ترین نکته راجع به منطقه این است که پیوست فرهنگی در ساخت اولیه شهرک پردیسان نبوده و اصلاً هیچ کتابخانه عمومی در شهرک پردیسان وجود ندارد و این مطالبه‌ای است که ما نیز از مدیریت شهری داریم.
توکلیان ادامه داد: وقتی کتابخانه عمومی ساخته می‌شود بهره‌برداری آن با نهاد کتابخانه‌های عمومی است یعنی ما به لحاظ قانونی نمی توانیم در ساخت و ساز اقدام کنیم و پس از ساخت ما تابلوی رسمی «نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور» را بر سردرب آن نصب می‌کنیم، مانند کتابخانه امام خامنه‌ای قم، مشخص است که کتابخانه با چه رویکردی و چه منظوری فعالیت می‌کند.
وی در خصوص کتابخانه های مشارکتی استان گفت: ما یکسری کتابخانه در سطح شهر داریم که مشارکتی هستند، مانند؛ کتابخانه امام صادق(ع) که تحت اشراف آیت الله العظمی سبحانی است و خدماتش را هم در بخش بانوان و هم آقایان حتی به غیر از طلاب و روحانیون ارائه می دهد و افراد با ورود به کتابخانه می توانند به عضویت آن درآیند. این در حالیست که ما در پردیسان کتابخانه مشارکتی هم نداریم.
توکلیان تصریح کرد: در خصوص ساخت کتابخانه عمومی در منطقه پردیسان اعلام نیاز کرده ایم و حتی اعلام کرده ایم که در پیوست جدید طرح توسعه پردیسان حتما پیوست فرهنگی با بهره مندی از فضای کتابخانه ای دیده شود، یعنی این در حوزه مدیریت کلان استان باید طراحی شود والاّ ما نمی توانیم به صورت مستقل در این خصوص ورود پیدا کنیم اما من پیشنهاداتم را در این خصوص به مدیریت شهری ارائه کرده ام.
سرپرست نهاد کتابخانه های عمومی استان ادامه داد: کتابخانه پردیسان از مطالبات جدی استاندار فرهنگ‌دوست، آقای شاه‌چراغی و امام جمعه محترم، حجت‌الاسلام و المسلمین حامدی است و به شدت پیگیری می‌کنند که در این مقیاس شهری پردیسان و با توجه به جمعیتی که ساکن هستند و با توجه به اینکه ۲۸ دانشگاه و مرکز علمی در پردیسان وجود دارد و در واقع یک شهرک علمی و آکادمیک می باشد ولی کتابخانه ندارد. لذا مسئولین پیگیر هستند و حتی نهادها و ارگان هایی با تدارک قفسه های کتاب با مشارکت نهاد درصدد در اختیار قرار دادن کتاب به ساکنین مجتمع ها هستند، اما اگر بخواهند نیاز پردیسان برطرف شود حتما باید کتابخانه عمومی یا یک کتابخانه مرکزی در پردیسان احداث شود.
وی افزود : اینکه تأکید نهاد ساخت کتابخانه مرکزی در پردیسان است، بدین جهت می باشد که رویکرد کتابخانه عمومی در چند سال اخیر فقط به صِرف امانت دادن کتاب و گرفتن کتاب نیست، کتابخانه‌های مرکزی و کتابخانه‌های عمومی در کشور در حال حاضر به عنوان باشگاه‌های خدمات فرهنگی، اجتماعی و آموزشی مشغول فعالیت‌اند، به طور مثال در حال حاضر در بخش خدمات مرجع مجازی که در کتابخانه عمومی فعال است، شاهد هستیم بیش از ۱۲۵ میلیون رکورد از ۱۸۰۰ پایگاه اطلاعاتی علمی به صورت دیجیتالی، خدماتی را به اعضای کتابخانه ارائه می دهند و این اصلاً وظیفه کتابخانه عمومی، نیست، تأمین منابع اطلاعاتی مورد نیاز پژوهشگر هم اکنون در یک بستر بسیار آماده در کتابخانه عمومی قابل دسترس است.
توکلیان تأکید کرد: نهاد کتابخانه های عمومی استان آمادگی دارد در طرح توسعه ای منطقه پردیسان و نیز راه اندازی و مشارکت کتابخانه های عمومی در این منطقه از هیچ کوششی فروگذار نکرده و مکانی مجهز و در خور این منطقه شهری استان تدارک ببیند.
