حجت الاسلام والمسلمین سید علی عماد رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه در گفت وگو با خبرگزاری حوزه به تشریح طرح خدمت نظام وظیفه طلاب نخبه پرداخت و گفت: بنیاد ملی نخبگان یکی از حامیان جامعه نخبگانی حوزه های علمیه است. جامعه نخبگانی حوزه های علمیه که شامل استعدادهای برتر، برگزیدگان و نخبگان حوزه های علمیه هستند، در مسیر شناسایی، توانمندسازی و بهره گیری از توانمندی آنها نیازمند یک سری پشتیبانی ها و تسهیلات هستند.

طرح شهید علی صیاد شیرازی

وی با بیان اینکه این جامعه دارای چند دستگاه پشتیبان و حمایت کننده هستند. افزود: سهم و نقش مرکز خدمات حوزه های علمیه به عنوان حامی اصلی و برجسته جامعه نخبگانی حوزه جایگاه بسیار مهمی است. بنیاد علمی نخبگان نیز به عنوان نهاد حاکمیتی که در قلمروی نخبگانی عمل می کند از حامیان این جامعه به شمار می رود. طرح های پشتیبانی و ارتقایی و توانمندی متعددی در بنیاد ملی نخبگان در هماهنگی با دستگاه های حاکمیتی نظام طراحی شده و در آن چارچوب از نخبگان و برگزیدگان و استعدادهای برتر حمایت می شود. یکی از این طرح ها، طرح شهید علی صیاد شیرازی است. این طرح در حقیقت با چند هدف طراحی شده است.

رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه ادامه داد: اولین هدف آن که دوره خدمت نظام وظیفه جامعه نخبگان و دانش آموختگان برتر حوزه و دانشگاه به بهترین شکل برای حل مسایل نظام و پاسخگویی به مشکلاتی که نظام با آنها روبرو است استفاده شود. خدمت نظام وظیفه را دانش آموختگان دانشگاهی، الزاما باید طی کنند و دانش آموختگان حوزوی نیز بر اساس تمایل و بر اساس ضرورت ورود به چرخه های خدمت در دستگاه های پژوهشی مختلف باید این دوره را بگذرانند.

وی با بیان این که این دوره گاهی اوقات در قالب امریه و کسر خدمت پژوهی انجام می شود و گاهی نیز به شکل عادی طی می شد و این مساله به منزله از بین رفتن یک فرصت مهم برای کشور بود که جمعی از نخبگان کشور به صورت عادی خدمت سربازی را طی کنند. بیان داشت: بنیاد نخبگان این طرح را طراحی کرد که استعدادهای برتر و دانش آموختگان برتر حوزه و دانشگاه خدمت خود را درقالب یک طرح علمی و فناورانه در قالب حل یک مسئله و نیاز که مشکل یکی از دستگاه های علمی و اجرایی کشور را حل کند.

طرح ویژه طلاب سطح ۳ و ۴ حوزه های علمیه

حجت الاسلام والمسلمین عماد با بیان این که در این راستا در این طرح افرادی هستند که واجد شرایط شرکت در این طرح می باشند. آن دسته از افرادی که در این طرح شرکت می کنند در دانشگاه باید دانش آموخته کارشناسی ارشد و دکتری باشند،ادامه داد: در حوزه های علمیه باید دانش آموخته مقطع سطح سه یا پایان مقطع سطح چهار باشند؛ بنابر این تمامی طلابی که سطح ۳ و ۴ حوزه های علمیه را به پایان رسانده اند در چارچوب مقررات و تعریفی که نظام آموزش حوزه های علمیه از مقطع سطح سه و پایان یافتگی اعلام می کند می توانند در این طرح شرکت کنند. لیکن این طرح به ذاته برای استعدادهای برتر دانش آموخته این مقاطع در حوزه های علمیه طراحی شده است ولی اگر متقاضیان دیگری نیز باشند که در چرخه شناسایی مرکز امور نخبگان، جامانده باشند و آن مسیر را طی نکرده باشند و یا در طی آن مسیربدلیل محدودیت شناسایی موفق نبوده اند، این افراد نیز می توانند در طرح شرکت کنند و مسیر طرح را با شرایطی که دارند بگذرانند.

شرایط طرح

وی گفت: شرط اول این طرح دانش آموختگی و دیگر شرط برجستگی های عملی و کنشگری در قلمروی ماموریتی حوزه های علمیه است. شرایط تبلیغی یکی از مهمترین شروط است و فعالیت های تبلیغی سهم بالایی در شرایط پیش نیاز دارد. یعنی حتما کسانی که وارد این طرح می شوند به لحاظ فعالیت های تبلیغی در قالب جدول بندی حداقل اگر سطح هستند ۵۰ امتیاز تبلیغی را در چهار سال اخیر کسب کرده باشند و اگر سطح ۴ هستند باید حداقل ۸۰ امتیاز از فعالیت های تبلیغی آن کسب شده باشد.

رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه افزود: مرجع تایید این امتیازات در قلمروی تبلیغی، دستگاه های رسمی تبلیغی حوزه های علمیه و معاونت های تبلیغ حوزه های علمیه هستند. به تعبیری باید معاونت تبلیغ حوزه های علمیه، معاونت تبلیغ حوزه علمیه اصفهان یا دفتر تبلیغات و سازمان تبلیغات اسلامی، فعالیت های تبلیغی انجام شده آنها را تایید کنند.

وی ادامه داد: نکته دیگر اینکه جدول امتیازات فعالیت ها بر این اساس است که دانش آموختگان از کل جدول ۱۵۰ امتیاز را در چهار سال اخیر کسب کرده باشند که از آن امتیازات ۵۰ امتیاز حتما باید تبلیغی باشد. در سطح چهار نیز ۲۲۰ امتیاز باید کسب شود که از آن تعداد حتما ۸۰ امتیاز حداقل باید تبلیغی باشد.

هدف طرح و فرایند کار

حجت الاسلام والمسلمین عماد خاطرنشان کرد: هدف ما در این نحو امتیازدهی ها و اهتمام به بخش تبلیغ، آن است که مایل هستیم جامعه نخبگانی حوزه های علمیه در تماس با بدنه اجتماعی و در گفت‌وگوی با آنها در تعاملات اطلاع رسانانه علمی با آنها قرار گیرند و آنها بتوانند یافته های منضبط و دقیقی که دارند به جامعه مورد خطابشان ارایه کنند.

وی افزود: از جمله شرایطی که طلاب باید به آن دقت کنند و آن را طی نمایند، گذراندندن چرخه و فرایند کار است. به تعبیر دیگر اگر بخواهیم بگوییم که این طرح در قالب چه فرایندی طی می شود، یعنی باید ابتدا به سامانه «سینا» بنیاد نخبگان مراجعه کنند. در این سامانه شیوه نامه و قواعد و ضوابط مرتبط باید به دقت مطالعه شود و در صورت تمایل به قلمروی بارگذاری اطلاعات وارد می شوند و مستندات لازم را نیز بارگذاری کنند.

رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه با بیان این که بعد از این مرحله، اطلاعات بارگذاری شده را به لحاظ روایی و صحت آن و میزان امتیازاتی که فعالیت های اعلامی طلاب دارند رصد می کنیم، گفت: این بخش با کمک دفتر امور نخبگان مرکز مدیریت حوزه های علمیه انجام می شود. این کار در حوزه های علمیه خراسان رضوی و شمالی و جنوبی و اصفهان نیز انجام می شود.

وی افزود: این اطلاعات در نهایت پس از بررسی کارگروه تأیید می شود. این کارگروه، با حضور متخصصان حوزوی و بنیاد ملی نخبگان تشکیل می شود و ما به لیست واجدان گذراندن طرح شهید صیاد شیرازی دست پیدا می کنیم. این لیست برای مرکز نخبگان ستاد کل نیروهای مسلح که در دانشگاه دفاع ملی مستقر است ارسال می شود. آن افراد نیز برای آنکه تجربه ای دارند که احیانا افرادی که وارد این طرح می شوند وارد خدمت نظام وظیفه می شوند، برای اینکه مشکلی پیدا نکنند، در ابتدا یک جلسه مصاحبه و توضیح و تبیین را با این افراد برگزار می‌کنند.

حجت الاسلام والمسلمین عماد بیان داشت: در آنجا نیازها و مسایلی که دستگاه های مختلف داده اند را برای آنها عرضه می کنند و آنها را با دستگاه آشنا می نمایند که طلبه بتواند موضوع تحقیق و پژوهش، طرح فرهنگی و فناورانه خود را به آن دستگاه ارایه کند. سپس پس از انتخاب طرح، توافق لازم برای دستگاه ذیربط متقاضی طرح انجام می شود و سپس مراحل اخذ دفترچه نظام وظیفه طی می گردد و پس از پایان دوره آموزشی، طرح تحقیقی خود را به انجام می رساند.

وی اظهار کرد: ستاد کل نیروهای مسلح به دنبال تقلیل ۱۴ ماه به ۱۲ ماه است تا طلبه نخبه در این مدت کل وظیفه خود را انجام دهد. زمانی که طرح بین دستگاه متقاضی اجرایی و طلبه و بخش نخبگانی توافق شد در چند مرحله انجام می شود. طلاب باید سه گزارش را از پیشرفت کار ارایه کنند. یک گزارش در سی درصد، یک گزارش در شصت درصد و یک گزارش در پایان کار ارایه می شود و ممکن است اصلاحات و تغییراتی نیز اعمال شود. روح کار به این صورت است که نیاز دستگاه ها حل شود و دستگاه باید به اطمینان برسد که این راه حل راه حل مسئله او است و به این جهت این دستگاه نیز در این مسیر همراهی می کنند.

تحصیل در حین خدمت

این استاد حوزه علمیه به تحصیل همزمان طلاب نخبه در زمان خدمت سربازی اشاره کرد و بیان کرد: در مورد حوزه های علمیه، به دلیل پیوستگی نظام آموزشی، باید فعالیت هایی انجام شود که منعی از فعالیت تحصیلی در حوزه در دوران خدمت نظام وظیفه نداشته باشند.

مزایای طرح

وی گفت: از مزایای این طرح آن است که ارتباط طلاب با دستگاه های اجرایی و ستاد نیروهای مسلح بسیار محدود و عندالضروره است. طلاب آزادی زمان و فرصت دارند که در زیست طلبگی خود به فعالیت های علمی و فرهنگی بپردازد و در عین حال طرح خدمت خود را انجام دهند. به یک معنی در توافق میان طلبه و دستگاه متقاضی مشخص می شود که چه مقدار باید این برنامه هماهنگ شود. ممکن است یک دستگاهی بگوید که من ماهانه چند جلسه را لازم دارم و یا هفتگی و یا به صورت مقطعی این تماس انجام می شود. ممکن است دستگاه علمی پژوهشی طلاب باید یک ساعات خاصی را در دستگاه بگذارند. این مسایل با تعاملی که فی مابین طلبه به عنوان محقق یا فناور و دستگاه علمی و اجرایی انجام می شود.

حجت الاسلام والمسلمین عماد افزود: مقصود ما تاکید بر این مساله است که فناوری‌ها را از حوزه فناوری‌های سخت به فناوری‌های نرم تسری بدهیم. ما یک مجموعه از فناوری های نرم و هویت ساز داریم که اتفاقا یکی از ستادهای مرکزی علم و فناوری کشور ستاد فناوری های نرم و هویت ساز است که در معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری مستقر است.

وی ادامه داد: انتظار ما این است که طلاب جوانی که تمایل دارند در حوزه فناوری فرهنگی، علمی و حکمرانی، حضور یابند و این جایگاه های مهم و اساسی را دریابند. یکی از مهمترین حوزه های علمی و فناورانه، حوزه فناوری های نرم و حکمرانی مطلوب است. در اینجا باید طلاب حضور یابند و گره از کار حوزه و نظام و کشور گشوده شود. این مساله بسیار ارزشمند و مفید و کارآمد است.

حقوق سربازی را هم میگیرند؟

رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه به یکی دیگر از مزیای این طرح اشاره کرد و گفت: مزیّت این طرح آن است که خدمت خود را در قالب یک طرح پژوهشی و فناورانه و فرهنگی انجام می دهد. دوم اینکه آزادگی زیستی طلبگی که از مزیّت های رشد طلبگی است در این مساله لحاظ شود. از دیگر مزیّت های این طرح نیز آن است که در طول دوره خدمت طلاب ما مشمول حمایت های برابر مصوبه ستادکل نیروهای مسلح است که حقوق و مزایای خاص این بخش را دریافت می کند. ضمن اینکه در دوره ای که حقوق و مزایای خود را دریافت می کنند، تسهیلات بیمه را نیز دریافت می کنند و طبعا دستگاهی که متقاضی حل مسئله است این هزینه های حقوق و مزایا را نیز پرداخت می کند. دستگاه ذیربط حق الزحمه لازم را به حساب نیروهای مسلح پرداخت می کند. همچون سربازانی که امریه بوده اند چنین امری در خصوص این طلاب نیز حادث می شود.

وی افزود: درست است که خدمت نظام وظیفه گذرانده می شود، ولی ستاد نیروهای مسلح تسهیلاتی برای معرفی و دریافت مجوزهای خروج از کشور در چارچوب قوانین کشوری صادر می شود. به خصوص اینکه اگر این سفر در راستای ماموریت های حوزوی طلاب باشد.

حجت الاسلام والمسلمین عماد ادامه داد: این طرح مشمول کسری نیست. زیرا طلبه می گوید که من این طرح را می گذرانم و با توجه به مزایایی که در ۱۲ یا ۱۴ ماه کل خدمتش را انجام می دهد. به تعبیر دیگر، کسی که کمتر از ۱۲ یا ۱۴ ماه طول دوره خدمتش باشد، نمی تواند وارد این طرح شود. هرکسی وارد این طرح شود مزایای بسیاری را برای خود به ارمغان می آورد.

وی بیان داشت: یکی از مسایلی که همیشه با طلاب همراه بوده است که در نوع جامعه علمی نیز وجود دارد. تعلق خاطر به هدف، دلبستگی به منافع ملی، اهتمام به مصالح کشور به عنوان سرزمین مادری ما، دغدغه برای آرمان های اسلام و انقلاب است. در سالهایی از پیروزی انقلاب اسلامی، همیشه طلاب برای حل مشکلات انقلاب و کشور دغدغه داشته اند. این مسئله برای ما بسیار شیرین است که خدمت شریف سربازی را برای حل یک مسئله از دستگاه های کشور می گذارنیم. این مسئله انگیزش بسیاری در طلاب ایجاد می کند که وارد این کار شویم.

رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه گفت: نظام هستی و عنایات الهی به شکلی است که اگر کسی به وادی خدمت رسانی برسد و وارد شود که خدمت به دین و خلق خدا و میهن خویش داشته باشد حتما جنود الهی به خدمت او می آیند. طلاب در ابتدا وقتی وارد این مجموعه می شوند با یک فهرستی از نیازهای همه دستگاه های نظام در قلمروهای مختلف مواجه می شوند. یعنی افقی پیش روی طلاب قرار می گیرد که بتواند مشکلات بخش های دیگر را بشناسد و سپس آنها را حل کند. این ارتباط طلاب با دستگاه ها، گشایش بسیاری برای خدمت رسانی های آتی ایجاد می کند.

وی افزود: انجام یک کار، طلبه را وارد فعالیت های علمی اجرایی مدیریتی می کند که بتواند در جای مناسب، خدمات و نقش آفرینی داشته باشد. در همین چند دهه اخیر است که حوزه خدمت، ناظر به شایستگی ها و نقش هامورد دقت و اهتمام قرار گرفته است. قلمروی نقش ها و شایستگی ها که امروز در جهان اهمیت بسیاری دارد و اگر نقش را به درستی بفهمیم، می توانیم نیروی انسانی توانمند را تربیت کنیم.

دوره تمهید شبکه سازی جامعه نخبگانی ملی

حجت الاسلام والمسلمین عماد خاطرنشان کرد: دوره آموزشی، یک دوره آموزشی صرفا نظامی نیست، یعنی دانش آموختگان برتر دانشگاهی و حوزوی این دوره را در جمع دانش آموختگان و رشته ها و گرایش ها و رسته های دانشی و خدمتی در یک جا در این طرح می گذرانند. این دوره، دوره تمهید شبکه سازی جامعه نخبگانی ملی است. جامعه نخبگانی حوزه نیازمند برقراری چنین ارتباطی است که در دل شبکه کلان جامعه نخبگانی ملی حضور یابد و نقش آفرین و خدمت رسان باشد.این طرح، طرح با برکتی است. سعی شد که در سال گذشته این طرح عملیاتی شود که با موانع و مشکلاتی مواجه شد و باید بخشی از این مشکلات با همراهی ستاد نیروهای مسلح حل می شد که این اتفاق میمون رخ داد.

پذیرش دویست متقاضی طرح شهید صیاد شیرازی در سال نخست

وی افزود: در همینجا و قبل از هرجای دیگر و رسانه دیگری اعلام می کنم که به زودی فراخوان شرکت در طرح شهید صیاد شیرازی که طرح گذراندن خدمت مقدس نظام وظیفه توسط طلاب است اعلام می شود و پس از اعلام و تاریخ فراخوان، طلاب وارد سامانه می شوند و پس از ثبت نام در سال نخست نزدیک ۲۰۰ نفر از طلاب حوزه علمیه را می توانیم شناسایی و جهت گذراندن خدمت به بخش ذی ربط یعنی مرکز نخبگان ستاد کل نیروهای مسلح معرفی کنیم.

رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه بیان داشت: در جامعه نخبگانی کشور تا کنون عمدتا برادران دانشگاهی از این طرح استفاده کردند و ۲۵۰۰ نفر نیز سهمیه سالانه دارند  سهمیه حوزویان در سال جاری ۲۰۰ نفر خواهد بود که دانش آموخته سطح سه و چهار حوزه های علمیه هستند. ضمن اینکه از همه طلاب واجد شرایط تقاضا داریم که طلاب این کار را یک وظیفه الهی خود تلقی کنند و قطعا این پژوهش های ما طلاب در این بخش مفید خواهد بود.

وی ادامه داد: طلاب زحمات بسیاری در حوزه پژوهش می کشند، ولی برخی از این پژوهش ها، پژوهش هایی بودند که کاربست لازم را نداشته و حتی نتوانسته گرهی باز کند. حتی برخی از تحقیقات بنیادی و نظری ما گرهی از کار دانش نیز باز نکرده است.

حجت الاسلام والمسلمین عماد گفت: بر خلاف آنچه گفته می شود همه تحقیقات باید کاربردی باشد، باوردارم که همه این تحقیقات باید به موازات هم باید پیش بروند. ولی تحقیق بنیادی و نظری ما نیز باید کاربست داشته باشد. کاربست این تحقیقات نیز جای معینی است یعنی باید مرز دانش را تغییر بدهد و در حوزه تحقیقات کاربردی و راهبردی نیز به همین شکل است. امیدواریم که در این چند قلمرو بتوانیم از ظرفیت های طلاب استفاده کنیم ولی می دانیم و باور داریم که بسیاری از تحقیقاتی که در جامعه علمی ایران انجام می شود به قفسه کتابخانه ها می رود و استفاده محدود می شود. ولی استفاده این طرح ها آن است که اگر به یک نتیجه روشن برسد یک دستگاه علمی در یک کلان از آن بهره می برد.

وی افزود: امروزه بیان می کنیم که جامعه ما نیازهای مختلفی دارد که این نیازها را یا باید حوزه های علمیه پاسخ بدهند یا مشارکت در پاسخگویی داشته باشند. نیازهای جامعه جوان، نیازهای جامعه علمی، نیازهای حوزه فرهنگی و حوزه حکمرانی ما نیازهای کمی نیستند. چه خوب است که ما زمانی که می خواهیم یک تحقیق را انتخاب کنیم، منبعث از چک لیست نیازهای اولویت‌دار  مثلاا وزارت ورزش و جوانان باشد. باید این نیازها را از دل چک لیست نیازهای آموزش و پرورش و دستگاه های دیگر انتخاب کنم.

حجت الاسلام والمسلمین عماد گفت:امروزه در شرایطی هستیم که متوجه می شویم نتوانستیم فضای گفتگو و همدلی و دیالوگ را بین خود و بخش هایی از جامعه برقرار کنیم. اینها دستگاه هایی هستند که این جامعه مخاطب را دارند و سوال آنها سوال جامعه مخاطب است. آیا جامعه جوان امروز ما چه میزان خود را در درون خانواده جذب شده و یا طرد شده می داند و اگر درصد حس طرد شدگی از خانواده بالا است چه کنیم که این مسئله حل شود.

وی بیان داشت: اگر جوان ما به غلط حس کند که با آسیب طرد شدگی اجتماعی مواجه است و به غلط حس کند که نظام سیاسی اجتماعی او را جذب نکرده است و حس غلط طرد شدگی داشته باشد، حل همین مساله به عهده کیست؟ قطعا حل آن به عهده همه صاحبان نظر و اثر در این عرصه است و امروز می بینیم که وزارت ورزش و جوانان پیمایش ملی را انجام داده است و گفته که میزان حس طردشدگی اجتماعی جوانان ما چه اندازه است؟

رئیس مرکز امور نخبگان و استعداد های برتر حوزه های علمیه گفت: نمی توانیم بگوییم که جامعه ما با مشکلاتی مواجه است و باید مشکلات را حل کنیم. حالا راه خود را می رویم و به تعبیری امام زمان و اهل بیت(ع) مشکل را حل کنند. این مسئله کار خود ما است و تکلیفی است که باید طلاب نیز در این عرصه پای کار بیایند و مشکلات را بررسی و حل کنند و البته از امداد اللهی و عنایات اهل بیت(ع) بهره مند خواهیم بود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در اینجا باید از چند دستگاه نیز تشکر کنیم. نخست، شخص مدیر حوزه های علمیه که فعالیت های گسترده ای در ایجاد این هماهنگی ها انجام داد. مرکز امور طلاب و دانش آموختگان نیز در این بخش دغدغه مند بود و کمک و مساعدت کرد و گاهی نیز با اخطارهای خود ما را فعال کرد. طلابی که در این طرح شرکت می کنند یک بخشی از آنها طلاب استعدادهای برتر هستند و بخش دیگر، عموم طلاب هستند که در تکلیف و ماموریت مرکز امور طلاب است که قطعا آنها نیز پای کار می آیند زیرا با انگیزه و نگاه خوبی وارد شده اند. از دفاتر نخبگانی حوزه های علمیه در مرکز مدیریت حوزه های علمیه و اصفهان نیز سپاس‌گزاریم که در این قضیه ورود کردند. همچنین ستاد کل نیروهای مسلح و بنیاد ملی نخبگان که میزگردان خوبی بودند که این مجموعه ها را به یکدیگر پیوند دادند.