به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، برنامه این هفته تلویزیون اینترنتی «پاسخ» وابسته به مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه، با حضور دکتر احمد شجاعی، معاون پژوهش مؤسسه تخصصی امام صادق(ع) و نویسنده کتاب «هدف آفرینش انسان» برگزار و در آن به معرفی این کتاب پرداخته شد.
شجاعی در این برنامه ضمن تشریح چرایی آفرینش انسان گفت: یکی از سؤالات بنیادی و اساسی که همه افراد بشر با آن مواجه می شوند، همین مسئله چیستی انسان، چیستی خالق او و دلیل وجود او در این دنیا و غایت وجود بشر است.
وی افزود: اساساً در بحث غایت شناسی دو مسئله مطرح است که یکی از آن ها هدف فعل است که چرایی خلق انسان ذیل این قالب قرار می گیرد. یکی دیگر از مسائل محوری در بحث غایت شناسی، هدف فاعل از فعل خودش می باشد.
معاون پژوهش مؤسسه تخصصی امام صادق(ع) خاطرنشان کرد: در بحث غایت مخلوقات بر اساس ادله عقلی و نقلی شکوفا شدن استعدادها و قوه های نهفته در آنهاست. در مورد انسان نیز به همین گونه است و هدفی که او باید در زندگی اش طی کند همان رسیدن به کمال و شکوفایی استعدادهای او می باشد.
وی تعاریف موجود از کمال انسان را متنوع دانست و گفت: بر اساس آموزه های دینی اولین وجه کمال انسان کسب علم و معرفت به عنوان چراغ راه او در مسیر شکوفایی استعدادهایش می باشد. دومین هدفی که در قرآن کریم و روایات برای خلق انسان مطرح شده است، عبادت خداوند است. خداوند انسان را با ذهنی جوّال خلق کرده و ذهن او سؤالات مهم و بنیادی را در مورد عبادت خالق مطرح می نماید. برخی می گویند حقیقت عبادت و چرایی آن چگونه است؟ و چرا خداوندی که ما را آزاد آفریده است باید عبادتش کنیم؟
شجاعی هدف غایی و نهایی انسان را رسیدن به مقام خلافت الهی برشمرد و تصریح کرد: در این باب مباحث مختلفی مطرح است که یکی از آن ها نیاز یا عدم نیاز خداوند به خلیفه می باشد.
وی با اشاره به اینکه انسان از عبادت گریزناپذیر است، افزود: البته روی این سخن با افرادی است که خدا را قبول دارند. چنین افرادی باید بدانند که عبادت در وجود در تمام هستی نهفته است و به معنی عمل کردن به یک دستورالعمل می باشد. تمام موجودات دنیا در حال عمل به دستورالعملی هستند که خداوند برای آن ها طراحی کرده است. محال است موجودی به نام انسان بدون هیچ دستورالعملی زندگی کند. ما حتی برای پوشیدن کفش هایمان با بهره گیری از یک دستورالعمل عمل می کنیم.
معاون پژوهش مؤسسه تخصصی امام صادق(ع) بیان داشت: زندگی ما پر از دستورالعمل است. حتی برای یک وسیله خانگی هم دفترچه دستورالعمل چگونگی بهره برداری از آن طراحی می شود. سؤال بنیادی که در اینجا مطرح می شود این است که انسان در حد یک وسیله خانگی نیست؟ آیا حیات انسان لیاقت داشتن یک دستورالعمل مشخص برای کارایی بهتر و رسیدن به کمال را ندارد؟
وی گفت: پس از رسیدن به اهمیت وجود دستورالعمل باید اندیشید که باید بر اساس چه دستورالعملی به کمال برسیم؟ آیا دستورالعملی که توسط خود ما که عقل ناقصی داریم نوشته شده است می تواند ما را به کمال برساند یا دستورالعملی که از سوی خالق ما که به طور کامل ما را می شناسد مایه رشد و کمال حقیقی ماست؟
شجاعی اظهار کرد: اگر انسان به دستورالعمل الهی در تمام شئون زندگی عمل کند، تمام شئون زندگی او عبادت است. در نگاه اومانیستی و امثال آن انسان خودش را عبادت می کند و آن هم به نوعی عبادت است؛ اما تفاوت در این است که موحدان خدا را عبادت می کنند، اما این افراد تابع و عبد هوای نفس خودشان هستند.
وی با تأکید بر اینکه خداوند حکیم هیچ کاری را به صورت عبث و بیهوده انجام نمی دهد، اظهار داشت: در آن مرحله که خداوند هنوز ما را خلق نکرده است، همه اهداف خلقت بشر به ایشان باز می گردد؛ اما بنا به گفته متکلمان اسلامی خداوند اگر هدف و غرضمندی در افعالش داشته باشد، دلیل بر نیازمندی اوست و این با ذات کامل و بی نیاز خدا سازگاری ندارد. از سوی دیگر اگر بگوییم خداوند کاری را بدون هدف انجام داده است این امر سبب رسیدن به این نتیجه می شود که فعل عبث از جانب او صادر شده است و این هم با ذات خدای حکیم سازگار نیست. پاسخ تفصیلی این شبهه را پس از دو دهه تلاش علمی توانستم به طور عینی و علمی تشریح کنم که در کتاب «هدف آفرینش انسان» آمده است.
نویسنده کتاب «هدف آفرینش انسان» گفت: چرایی آفرینش اجباری بشر یکی دیگر از محورهای مطرح شده در کتاب «هدف آفرینش انسان» است.
وی در پایان با اشاره به بخش های مختلف کتاب «هدف آفرینش انسان» خاطرنشان کرد: این کتاب در چهار فصل نوشته شده است که فصل اول آن شامل کلیاتی همچون چیستی هدف، پوچ گرایی و قابلیت های وجودی انسان می باشد. در فصل دوم آن تشریحی از هدف آفرینش آمده و در فصول سوم و چهارم به طرح سؤالات و شبهات و پاسخ گویی به آن ها پرداخته شده است.
