به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، استاد علی اکبر رشاد رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران در آغاز درس خارج فقه خود که روز گذشته در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، با اشاره به جنجالی که اخیرا برخی پیرامون استفاده از سازکار همه پرسی در احراز نظر مردم در امور اجتماعی و سیاسی به راه انداخته‌اند، اظهار داشت: عده‌ای مسأله رفراندوم را پیراهن عثمان کرده‌اند و با شعارهای پوپولیستی، غوغا و عوام فریبی می‌کنند.

در برخی کشورها مانند انگلیس که مدعی دموکراسی است نظام پادشاهی و سلطنتی حاکم می‌باشد و حتی قانون اساسی ندارد و کسی از همه پرسی سخن نمی‌گوید، اما همین‌ها در بی‌بی‌سی فارسی برای ما نسخه می‌پیچند.عضو شورای انقلاب فرهنگی اظهار کرد: گاهی عده‌ای از سر دلسوزی و اخلاص درباره‌ مسائل سیاسی سخن می‌گویند، هرچند ناصواب، مانعی ندارد، عده‌ای هم از تفنن و وقت گذرانی وارد بحث‌های سیاسی می‌شوند اما منصفانه و خردمندانه سخن می‌گویند باز مانعی ندارد و بهتر از همه کسانی‌اند که با دغدغه‌های علمی و به انگیزه گره گشایی از معضلات و مشکلات کشور و جامعه به بحث می‌پردازند، اما برخی در داخل یا خارج از سر غرض و مرض وارد بحث می‌شوند و از تحریف و توهین و ارتکاب هر رذیلت دیگری ابا و احتراز نمی‌کنند، یک مطلب عادی را دست می‌گیرند، کاه را کوه می‌کنند و درباره آن قلم می‌زنند و قصه‌پردازی می‌کنند، غوغا و جنجال اخیر بر سر رفراندوم یکی از این مسائل است.

وی افزود: بحث‌های نظری در حوزه‌های مختلف اعم از حوزه فلسفه و کلام و مسائل اجتماعی و سیاسی بسیار مطلوب است، اما برخی گویا مبتلا به نوعی بیماری‌اند که هزار و یک مسأله خوب و واقعی و مفید را نمی‌بینند، اما یک نکته‌ای که در کشور مطرح می‌شود و ممکن است پیرامون آن غوغایی راه انداخته شود، آن را به یک مسأله‌ چالشی تبدیل می‌کنند و با مشغول کردن جامعه به آن، آرامش مردم را مخدوش خواهند کرد.

استاد رشاد تصریح کرد: اخیراً رهبر معظم انقلاب در دیدار سالانه با دانشجویان در پاسخ به یکی از دانشجویان فرمودند: «اولا: در هیچ جای دنیا معمول نیست که همه امور را به همه پرسی بگذارند و ثانیاً: همه امور قابل همه پرسی نیست، ثالثاً: برخی مسائل فنی است و نیاز به کارشناسی و تخصص دارد و همه مردم نمی‌توانند نسبت به آن نظر بدهند و متخصصان باید وارد بحث و بررسی شوند و تصمیم بگیرند، چنانکه در همه جا این نوع امور را به صاحب نظران ارجاع می‌دهند، رابعا: استفاده از روش رفراندوم در امور عادی آن هم به‌طور مکرر که لازمه‌اش به میدان آمدن توده‌هاست مایه اختلاف و دسته بندی‌های اجتماعی و موجب جدل و تعارض میان اقشار مختلف و دوقطبی‌سازی می‌شود، اما روش‌های دیگر کمتر این عوارض را دارد، خامساً: رفراندوم یک روش بسیار پرهزینه‌ای برای کشور است و سادسا: اجرای رفراندوم امر بسیار وقتگیری است، گاه شش‌ماه تمام کشور را درگیر می‌کند و بالاخره مساله به این سادگی نیست که همه چیز را به همه پرسی احاله کنیم.»

وی گفت: این نکات تمام مطلبی است که رهبر معظم انقلاب در آن جلسه مطرح کردند، کجای این مطالب اشکال دارد؟ انصاف و وجدان و مروت کجا رفته که عده‌ای این همه جنجال و غوغا راه انداخته‌اند؟ رفراندوم یکی از روش‌های دریافت نظر مردم است، راه‌های مختلفی برای ابراز رأی و نظر مردم وجود دارد و در کشور مرتب از آن راه‌ها استفاده می‌شود.

عضو شورای انقلاب فرهنگی تصریح کرد: قانونی اساسی، مسائلی که برای حل آنها می‌توان از همه‌پرسی و رفراندوم استفاده کرد تا مردم نظرشان را نسبت به آنها بیان کنند مشخص کرده، در غیر این موارد، قانون اجرای رفراندوم را مقرر نکرده، علاوه بر این، همه‌پرسی به معنی هر روش و سازکار مطمئن و قانونی است که رأی و خواست حقیقی مردم را در مورد مسایل مختلف منعکس کند.

بعضی ممالک عربی منطقه قانون اساسی ندارند، انتخابات ندارند، کشور را قرون وسطایی اداره می‌کنند، حتی زن‌ها را به مسجد راه نمی‌دهند و در مسائل سیاسی برای آنها هیچ حقی و نقشی قائل نیستند، اما در رسانه‌هایشان برای ایران نسخه می‌پیچندوی تصریح کرد: همه‌پرسی مصادیق و شیوه‌های متعددی دارد، برای نمونه در سازکار انتخابات نوعی همه پرسی است، در ایران در مقطعی مردم به یک فرد یا مجموعه‌ای از برنامه‌ها و ادعاها برای ریاست جمهوری رأی می‌دهند و در مقطع دیگری به یک فرد دیگری به عنوان رئیس جمهور رأی می‌دهند که برخلاف آراء و ادعاهای نفر قبلی وارد میدان شده است و این نشان می‌دهد که انتخابات در ایران به‌راستی نمایانگر خواست و اراده جامعه است و ساختار رسمی، تابع چرخش‌ها و نوسان‌های سیاسی خود مردم می‌باشد.

استاد رشاد عنوان کرد: اینکه در برهه‌ای مردم به فردی رأی می‌دهند و در برهه‌ای دیگر ۱۸۰ درجه می‌چرخند و رأی خود را به جریان دیگری می‌دهند نیز طبیعی است، چرا که مردم می‌خواهند ببینند چه کسی کشور را به خوبی اداره می‌کند و یا گاهی هم به این دلیل است که کاندیداها، حرف‌هایی می‌زنند و وعده‌هایی می‌دهند که خوشایند مردم است و به کاندیدایی رأی می‌دهند اما وعده‌ها عملی نمی‌شود و مردم چرخش می‌کنند، این پدیده از سویی حاکی تعیین‌کننده بودن و مهم بودن رأی و نظر مردم است و از سوی دیگر نشان دهنده آن است که برخی مردم را فریب می‌دهند و مردم فریب می‌خورند.

وی با اشاره به اینکه به هر حال، این نوع انتخابات نوعی همه پرسی مستقیم و بلاواسطه است، اظهار کرد: گاه همه پرسی در برخی امور غیرمستقیم و بالواسطه است، وقتی در مجلس شورای اسلامی باید حدود ۳۰۰ نفر انتخاب شوند و مردم به جمع و گروه و جریان خاصی قرار است رأی دهند، در اینجا نیز همه‌پرسی با واسطه است، اما در عین حال نمایندگان با رأی خود از طرف مردم، به قوانین رأی می‌دهند و در مجلس اگر حرفی زده شود موضع مردم قلمداد می‌شود.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یادآور شد: وقتی نمایندگان مجلس برای قانون‌گذاری در همه‌پرسی‌های درون مجلس شرکت می‌کنند، در واقع مردم به طور غیرمستقیم در قانون‌گذاری شرکت کرده‌اند و جامعه نیز نمی‌گوید هرچه قانون در کشور باشد باید برای آنها همه‌پرسی برگزار ‌کنیم، چرا که چنین موضوعی، عملی و حتی متعارف و معقول نیست.

عضو شورای انقلاب فرهنگی تصریح کرد: روشن است که مردم باید تلاش کنند کسانی را انتخاب کنند که نتیجه اصلی را بگیرند، چرا که ممکن است نمایندگان در مجلس تصمیمی بگیرند در حالی‌که نظر مردم مسأله دیگری بوده، اما در مجموع نمی‌توان هر موضوعی را به همه‌پرسی و رفراندوم بگذاریم، بلکه باید حسب مورد از شیوه‌های دیگری استفاده کنیم که عملی باشد.

وی عنوان کرد: بنابراین همه‌پرسی، تنها روش پی‌بردن به آرا و امیال افراد و آحاد جامعه نیست و فقط در موارد خاص که قانون مشخص کرده اتفاق می‌افتد و در هر موضوع و مسأله‌ای نمی‌توان همه‌پرسی برگزار کرد.

استاد رشاد گفت: یک بار با همه‌پرسی قانون اساسی تصویب شده و بار دیگر با همه پرسی مواد و مواردی از آن با همه پرسی اصلاح شد، اما نمی‌توان قانون اساسی را دم به دم به همه‌پرسی گذاشت. در برخی کشورها مانند انگلیس که مدعی دموکراسی است نظام پادشاهی و سلطنتی حاکم می‌باشد و حتی قانون اساسی ندارد و فردی به عنوان ملکه در رأس امور قرار گرفته که ۷۰ سال با هزینه‌های گزاف و بی‌خاصیت حکومت کرده، کسی از همه پرسی سخن نمی‌گوید، اما همین‌ها در بی‌بی‌سی فارسی برای ما نسخه می‌پیچند.

وی تصریح کرد: برخی کشورها مانند بعضی ممالک عربی منطقه قانون اساسی ندارند، انتخابات ندارند، کشور را قرون وسطایی اداره می‌کنند، حتی زن‌ها را به مسجد راه نمی‌دهند و در مسائل سیاسی برای آنها هیچ حقی و نقشی قائل نیستند، اما در رسانه‌هایشان برای ایران نسخه می‌پیچند؛ آقایی که دلداده و بسا سرسپرده همین حاکمان ضد زن باشد، اخیرا قیافه روشنفکری گرفته که زن بی‌حجاب را وارد مسجد می‌کند و عکس و فیلم می‌گیرد و منتشر می‌کند تا بگوید من طرفدار آزادی زن هستم، موضوعی که بسیار مضحک است.

عضو شورای انقلاب فرهنگی عنوان کرد: برای همه‌پرسی روش‌های مختلفی وجود دارد، اما عده‌ای مسأله رفراندوم را مطرح و هر روز در این باره می‌نویسند، این رسم و این شیوه سیاست‌مداری عقلانی تلقی نمی‌شود؛ کسانی که سیاسی‌اند و می‌خواهند در مسائل سیاسی ورود کنند باید در این مسائل به طور علمی، منطقی، اساسی و منصفانه ورود کنند و مرتب ذهن جامعه را مشوش نکنند تا کشور در یک فضای آرام و معقول، مسیر طبیعی خودش را بپیماید.

وی خاطرنشان کرد: در میان فقها کمتر کسی را سراغ داریم که موضوع جمهوریت را عنصر جوهری و رکن نظام اسلامی بداند، اما رهبر معظم انقلاب جمهوریت و مردم‌سالاری را عنصر جوهری و رکن ساختار نظام اسلامی می‌دانند.

استاد رشاد افزود: بعید می‌دانم در عالم جایی وجود داشته باشد که مانند ایران همه مسائل خطیر به رأی مردم گذاشته شود؛ در مرحله تحقق نظام جمهوری اسلامی که در تاریخ بشر بی‌نظیر است ۹۸.۲ مردم به نظام جمهوری اسلامی ایران رأی دادند و اصل قانون اساسی نیز همه‌پرسی شد و حتی رهبری نیز با رأی مردم با واسطه انتخاب شد.

رئیس شورای حوزه علمیه تهران تصریح کرد: جهت اداره شهرها و شهرداری‌ها، قصبات و حتی روستاهای کوچک شورایی با رأی مردم انتخاب می‌شود، اما در اینجا عده‌ای با بیان‌های مشوش، معوج و سوءگیری‌های غرض ورزانه درباره کاربرد رفراندوم، ذهن مردم را تخریب می‌کنند.

وی عنوان کرد: بسیاری از مسائلی که در جامعه مطرح می‌شود نیاز به تبیین دارد، باید بدانیم جهاد تبیین رسالت سنگینی برعهده طلاب، فضلا و علما قرار می‌دهد.

استاد رشاد تصریح کرد: ما درگیر جنگ ترکیبی گسترده‌ای هستیم، اما قله این جنگ، شناختی است و دشمنان و دژخیمان در قالب جنگ شناختی ذهن‌ها را تخریب و با شایعات، در جامعه بدبینی ایجاد می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: در اینجا دشمن توانست با فوت طبیعی دختری که دچار بیماری زمینه‌ای و پیشینی بود، چنین هجمه‌ای را علیه نظام و امنیت و ارزش‌ها وارد کند، اما در آمریکا سالی دو هزار نفر با اسلحه گرم کشته می‌شوند و کسی صدایش در نمی‌آید، این یعنی ما در وظیفه جهاد تبیین دچار قصور بلکه مرتکب تقصیر هستیم.

۳۱۳/۱۷