به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین علوی مهر، عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة در نود و سومین نشست از سلسله نشست های مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه تحت عنوان «تأملات» به بررسی موضوع «قرآن و تمدن نوین اسلامی » پرداخت و گفت: یکی از بحث‌های بسیار مهم دوران معاصر بحث تمدن نوین اسلامی است. تمدن نوین به معنای شهر جدید، یک شهر کامل و یک جامعه پویا همراه با صنعت، اقتصاد، سیاست و هنر که همه ویژگی‌های کمالی در آن پدید آمده باشد را می‌توان تمدن نامید.

بررسی سه اندیشه متفاوت در حوزه تمدن

وی اضافه کرد: تمدن در اصل به معنای شهرسازی و جامعه‌سازی است که ما مواجه هستیم با سه نوع اندیشه و فکر، یک تفکر و اندیشه در حوزه تمدن، تمدنی بدون دین و بدون اخلاق و معنویت است؛ معتقد هستند که می‌شود تمدنی را به پا کرد و دنیای متمدنی را ساخت که بیشترین مورد این تفکر، تفکر اومانیستی است که طرفدار آن اومانیست‌ها هستند اعم از لیبرال‌ها حتی ماتریالیست‌ها.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: یک نوع تمدن، تمدنی است که بدون دخالت دین اما همراه با اخلاق و معنویت باشد یعنی یک جامعه پویا دارای اقتصاد و سیاست است البته نه یک سیاست الهی یا دینی؛ بنابراین اقتصاد و سیاست و حتی اخلاق معنویتی هم که مطرح می‌شود بدون دخالت دین است.

وی ادامه داد: در واقع نقشی برای گزاره‌های دینی وجود ندارد ما جایگاهی برای خدا شاید نتوانیم قائل بشیم در یک جامعه‌ی متمدنی که این نوع تفکر را ارائه می‌دهد، درواقع ویلدوران که اسمش را بسیاری از شخصیت‌ها شنیده‌اند و کتابی در حوزه تمدن دارد چهار پایه را در مورد تمدن مطرح می‌کند یکی اقتصاد است، دیگری سیاست است، سومی علم و هنر است و چهارمی اخلاق و معنویت؛ البته که اخلاق و معنویت را مطرح کرده که بسیار مهم و ارزشمند است اما اخلاق و معنویتی که بشر آن را ارائه می‌دهد نه اخلاق و معنویت الهی، یعنی پشتوانه این اخلاق هیچوقت معاد و ترس از خدا و اعتقادات و امثال این‌ها نیست و به یک نوعی می‌توان گفت که اگر ما بخواهیم خواستگاه این مدل تمدن را پیدا کنیم در جایگاهی و موقعیتی است که انسان‌ها به همدیگر آسیب نزنند و حداقل زندگی مسالمت آمیز باهم داشته باشند.

حجت الاسلام والمسلمین علوی مهر تاکید کرد: یک شهر که شهروندان آن عادی در کنار هم زندگی کنند و رفاه داشته باشند اما اینکه این رفاه در راستای هدف متعالی باشد این چنین نیست حتی ممکن است آسیب هم درآن باشد کما اینکه تفکر دنیای مدرن امروز بدون آسیب به دنیای دیگران و دین نیامده و نمی‌آید یعنی مدرنیته‌ای که شاهد آن هستیم در دنیای شرق ما شاهد آسیب‌های فراوانی بوده و هستیم که یک تمدن و دنیای مدرنی پدید آمده اما آسیب‌های فراوانی به ملت‌های ضعیف‌تر و جامعه وارد شده که این یک نوع طرز تفکر است.

وی گفت: تفکر دیگری که قابل طرح است و مقام معظم رهبری هم مطرح کرده است تمدن نوین اسلامی بر اساس دین و برپایه دین است اساسا بدون دین تمدن تحقق پیدا نمی‌کند.

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة عنوان کرد: درواقع ما مدعی هستیم بر اساس آموزه‌های اسلامی یک تمدن با تمام شاخصه‌ها و بایدها و نبایدها و بیش از شاخصه‌هایی ک غربی‌ها مطرح می‌کنند ایجاد می‌کنیم، دومین نکته اینکه است که این تمدن نوین هست و بر اساس اقتضائات روز و زمانه است و سوم اینکه اسلامی و دینی است، دین را دخالت می‌دهیم، خدا و عقاید را محور قرار می‌دهیم و این تمدن در سایه دین تحقق پیدا می‌کند.

وی گفت: این تمدن که شاید بتوانیم بگوییم طراح و متفکر آن مقام معظم رهبری است و غیر از ایشان در میان متفکران ما شاهد چنین سخن و ایده‌ای نیستیم و اما این تفکر و این ایده از قرآن کریم برخواسته است چراکه قرآن کتابی‌ست انسان ساز، کتابی‌ ست جامعه‌ساز، کتابی‌ست نظام‌ساز و اگر انسان ساخته نشود تمدنی پدید نمی‌آید.

حجت الاسلام والمسلمین علوی مهر تصریح کرد: قرآن بهترین کتاب انسان ساز است و قرآن کتابی‌ست ک بهترین جامعه را مطرح می‌کند با ویژگی های مهمی که برای یک جامعه است، بنابراین هم جامعه سازی در آن است و هم نظام سازی و پایه همه اینها ساخت خود انسان ینی انسان برتر یعنی انسان والاتر، انسانی که براساس تزکیه و اخلاق و تهذیب بار آمده باشد که هم اخلاق در آن است و هم اعتقادات، اقتصاد و سیاست.

استاد حوزه و دانشگاه مطرح کرد: وقتی که قرآن چنین ایده‌ای دارد که انسان‌سازی، جامعه سازی و نظام سازی را مطرح می‌کند به طریق اولا بحث مدینه فاضله، بحث امت وسط، امت واحده و حیات طیبه که در قرآن کریم آمده است این‌ها همه نشانه‌هایی از یک تمدن است، درست است که واژه هزاره به معنای تمدن درقرآن نیامده اما واژه‌های مشابه همانند مدینه آمده است؛ و جالب این است که ما در چند آیه داریم که مدینه به معنای کاخ آمده و کاخی که فرعون در آن بوده به‌عنوان مدینه نام برده شده است؛ شهر مصر که در زمان حضرت یوسف یکی از بهترین شهرها و بهترین تمدن ها بوده، قرآن کریم مصر را به عنوان مدینه مطرح می‌کند، چیزی که زیبا و بروز باشد و چیزی که دنیای معاصر آن را بپسندد قرآن آن را مطرح کرده است.

امت واحده و حیات طیبه دلالت‌هایی بر تاکید قرآن بر تمدن است

حجت الاسلام والمسلمین علوی مهر خاطرنشان کرد: ما در قرآن کریم وقتی نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که قرآن حیات طیبه را مطرح می‌کند، قرآن امت واحده را مطرح می‌کند قرآن امت وسط را مطرح می‌کند امت وسط یعنی امت الگو یعنی امت نمونه و جامعه نمونه، ما از تمدن یک جامعه برتر می‌خواهیم، یک تکنولوژی بالا؛ در قرآن با صراحت واژه تمدن نیامده اما اینها عناوینی است ک دلالت می‌کند که در قرآن کریم در همه جا بحث‌های تمدنی مطرح است.

وی با اشاره به بنیان‌های تمدن نوین درمقابل ویلدوران گفت: ویلدوران شخصیتی است که دنیا دیده است، خیلی جاها را دیده و چون بحث اسلام تا قرن هفتم را مطرح می‌کند که پیشرفته ترین جامعه آن عصر بوده، بحث جامعه آن زمان را مطرح می‌کند بحث ملت های دیگر را مطرح میکند و از تمدنی سخن می‌گوید که قبلا پدید آمده نه اینکه درآینده چگونه ما بتواینم یک تمدن را پدید بیاوریم.

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة گفت: مثلا یک جامعه‌ای را دیده که تکنولوژی خیلی خوب دارد این را جامعه متمدن نامیده، یک جامعه ای را دیده که اقتصاد خیلی عالی دارد این را گفته جامعه‌ متمدن اما ویلدوران نیامده که پژوهشی ارائه بده که برای یک تمدن چه نوع اعتقاد و سیاست و علم و هنر و چه نوع اخلاق و معنویتی لازم است بر خلاف قرآن و بر خلاف مقام معظم رهبری.

وی با اشاره به هفت پایه از بنیان‌های تمدنی اظهار کرد: بنیان‌های تمدنی که از دیدگاه رهبری مطرح شده یکی علم و پژوهش است ک شامل هنر و انواع دانش بنیان‌ها، انواع علومی که در صنایع به کار برده می‌شود؛ یکی اخلاق و معنویت است که اصلا هیچ تمدنی بدون اخلاق و معنویت تحقق پیدا نمیکند، اقتصاد، عزت اسلامی و عزت ملی که خیلی مهم هست و بحث عدالت و مبارزه با فساد در این جامعه متمدن باید وجود داشته باشد.

برقراری ارتباط با دنیا از پایه‌های تمدن اسلامی است

این استاد حوزه و دانشگاه از برقراری ارتباط با دنیا به‌عنوان یکی دیگر از پایه بنیان‌های تمدنی نام برد و گفت: نکات یادشده از موارد مهم بنیان‌های تمدنی است که در قرآن کریم مطرح شده و سبک زندگی هم در کنار آن‌ها مهم است که با استفاده از آن‌ها یک جامعه زیبای دینی متمدن شهر نشینی به معنای واقعی می‌توانیم تشکیل دهیم، نه اینکه الان وجود داشته باشد نه، ولی در آینده می‌توانیم چنین تمدنی را محقق کنیم.

وی ادامه داد: یکی از بنیان‌های تمدن علم و پژهش است، ما می‌خواهیم ببینیم قرآن در حوزه علم، پژوهش، دانش و هنر چه حرف‌هایی دارد اولین سخنی که خداوند با پیامبرش می‌گوید این است که قْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ «1» خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ «2» اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ «3» الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ «4» عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ «5».

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة گفت: در قرآن کریم بحث الرحمن، علم القرآن، خلق انسان و علمه‌البیان داریم و آیات بیشتری که درحوزه علم است؛ ما فکر می‌کنیم قرآن همین کلمه علم را به کار برده یعلمون و امثال این‌ها که دلالت بر یک نوع آگاهی و پژوهش می‌کند اما اینگونه نیست، قرآن کریم و اسلام به ما می‌آموزد و ما را دعوت می‌کند که در جامعه متمدن و جامعه دینی باید بهترین علم‌ها و بالاترین دانش‌ها وجود داشته باشد.

وی گفت: قرآن کریم به علوم انسانی، طبیعی، پایه، صنایع، معادن و علوم دفاعی توجه دارد، قرآن در یک آیه می‌فرماید « وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ»؛ تا آن جایی که می‌توانید و قدرت دارید باید قدرتمند شوید به گونه‌ای که دشمن من و دشمن شما بترسد، و این آیه بهترین راه برای ایجاد یا تشکیل علوم صنایع دفاعی است و ما تا نیاموزیم و اجرا نکنیم نمی‌شود موفق شویم. بهترین راه ماشین‌های لجستیکی هست یعنی ایجاد و تولید ماشین‌های لجستیکی، ماشین‌های نظامی و امثال اینها.

حجت الاسلام والمسلمین علوی مهر با اشاره به آیه «لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلً» گفت: ما اگر می‌خواهیم کفار برما مسلط نشوند و ما مستقل باشیم باید در تمام امور تولید داشته باشیم، در کشاورزی، صنعت، معدن، استخراج نفت، تولید بنزین، صنایع خودرو و در تمام علوم هر آنچه که هست باید استقلال داشته باشیم تا کفار برما مسلط نشوند پیغمبر هم در سخنی فرمودند «اطلبوا العلم و لو بالصین و هو علم معرفة النفس و منه معرفة الرّب»، این به معنای این نیست ک علم دینی بیاموزیم منظور هر علم مورد نیاز یک جامعه متمدن و پیشرفته است که باید بیاموزیم.

رئیس تخصصی کمیته تمدن اسلامی کنگره بین المللی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی افزود: آن جایی که میفرمایند «العلم و سلطانه» علم واقعا سلطنت و قدرت می‌آورد، بنابر این ما در قرآن کریم نیازی نیست دنبال واژه های علم بگردیم بلکه یک سری پیام هایی قرآن دارد که تمام علوم از آن قابل استخراج است.