دکتر بنت‌الهدی افشاری نژاد در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه با اشاره به این که موفقیت در عرصه ترویج سبک زندگی ایرانی- اسلامی مستلزم اهمیت دادن و اولویت بخشیدن به مقوله تربیت صحیح نسل است، اظهار داشت: البته مسلم است که در مسایل تربیتی و فرهنگی باید به اقتضائات زمان و مکان توجه ویژه نمود، کما این که مولای متقیان علی (ع) در کلام گهرباری می فرمایند: «لا تَقْسِروا اَوْلادَکُمْ عَلی آدابِکُم، فَاِنَّهُمْ مَخْلوقونَ لِزَمانٍ غَیْرِ زَمانِکُم؛ آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا آنان برای زمانی غیر از زمان شما آفریده شده‌اند.»

وی افزود: طبق این حدیث شریف ما باید مسائل فرهنگی و تربیتی را به‌گونه‌ای تدبیر کنیم که نسل جوان ما در آینده از آن سود ببرند و از طرفی هجمه‌های دشمنان، وسوسه‌ها و مشکلات نتواند تغییر جدی از نوع منفی در آن‌ها ایجاد کند و در ضمن به این وسیله، آن‌ها برای شرایط جدید آمادگی لازم را پیدا کرده باشند.

مدرس حوزه و دانشگاه و مشاور امور خانواده همچنین گفت: در مباحث تعلیم و تربیت اسلامی معمولاً تأثیرگذاری در سه حوزه شناخت، انگیزش و رفتار صورت می‌گیرد. قاعدتاً اگر بخواهیم تأثیرات ژرف و عمیقی را داشته باشیم ابتدا باید به سراغ ایجاد "بینش" برویم. چون آنچه می‌تواند هیجانات افراد را برانگیخته یا منفعل کند و به رفتارهای افراد سمت‌وسو و جهت بدهد، "باورها، عقاید و ارزش‌های درونی" افراد است که این مؤلفه معمولاً در روانشناسی با عنوان (CBT) مورد توجه قرار می گیرد تا بتوانیم نگاه و باورهای ذهنی افراد را مورد مداخله قرار دهیم و در نتیجه تغییر ذهن، تغییر رفتار را در پی خواهد داشت.

وی بیان داشت: آنچه به نظر می‌رسد باید در اولویت فعالیت‌ها قرار گیرد تا در بلند مدت نتیجه مطلوب اتخاذ شود مداخله در حوزه "شناخت و بینش" است. کما اینکه هدف همه انبیاء و اولیا الهی نیز همواره همین امر یعنی مسأله اعطای بینش بوده است. به عنوان مثال قرآن کریم دراین باره در آیات ۷۶ تا ۷۹ سوره انعام داستان حضرت ابراهیم (ع) را ذکر میکند که برای نفوذ در قومش و تغییر آیین، ابتدا تلاش نمود تا شناخت ایجاد کند که من، ماه و خورشیدی که غروب می کند را نمیپرستم، سپس بعد از طی سه مرحله (اعلام انزجار از ستاره، ماه و خورشید) مراحل فرضی و نمایشی و به عنوان تبلیغ حقیقت و دست برداشتن مشرکین از بت‌پرستی به طور آشکار و یقین فرمود: «إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِیفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ؛ همانا من رو به سوی کسی می‌کنم که آسمان‌ها و زمین را آفریده است و من از هر راهی جز راه او دوری می‌گزینم و از زمره مشرکان نیستم» این روش، یک روش قرآنی برای تغییر بینش است و بعدها تغییر در حوزه رفتار و عمل بت‌شکنی صورت می‌گیرد.

پژوهشگر مرکز تخصصی تعلیم و تربیت اسلامی جامعه الزهراء (س) همچنین یادآور شد: از سوی دیگر باید توجه داشت که همواره برای تهیه اهداف بلند مدت نیازمند طراحی ساختارمند هستیم که آن اهداف از گام‌های جزئی و اهداف کوتاه مدت و اهداف رفتاری تشکیل شده باشد. وقتی اهداف بلند مدت تبدیل به اهداف رفتاری می‌شوند یعنی عینی سازی و آشکار می‌گردند و دقیق مشخص می‌شود که به صورت پلکانی و در هر زمان خاص باید به کدام پله رسیده باشیم و هم دقیقاً چه رفتاری مطلوب ماست، پس هم در حوزه کیفی و هم کمی نیازمند تعریف دقیق هدف مطلوب خواهیم بود.

وی افزود: همچنین با توجه به میزان مشکلاتی که در جامعه دیده می‌شود و مشاوران فرد فرد افراد آسیب‌دیده را مورد رصد قرار می‌دهند می‌توان آسیب‌شناسی‌های جزئی نمود که واقعاً چه چیزهایی اگر تغییر کند اوضاع افراد جامعه و خانواده‌ها بسامان‌تر خواهد شد و از میزان مشکلات کاسته می‌گردد.

عضو انجمن نظام روانشناسی و مشاوره ایران خاطرنشان کرد: در نظام تربیتی و روانشناسی معمولاً جهل، ناآگاهی، تغافل، فهم نادرست، باورهای غلط اجتماعی و قومی، خطاهای شناختی، طرح‌واره‌های غلط و غرور و تکبر را باعث شکل‌گیری خود پنداره‌های ناقص و معیوب و ناکارآمد دانست که این موارد می‌توانند به عنوان عوامل اصلی مشکلات شناسایی و معرفی شوند که می‌توان با آموزش‌هایی در سطح کلان مثل استفاده از مراکز آموزشی (مهدکودک‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه) و آموزش در سطح خرد شامل استفاده از کتاب، بروشور، جزوه، کارگاه‌های آموزشی، برنامه‌های رسانه‌های مختلف نظیر تلویزیون، رادیو، سینما، تئاتر، مجلات، شبکه‌های مجازی، اماکن تفریحی و فرهنگی، اماکن مذهبی، ادارات و ارگان‌ها، باعث رشد و تعالی افکار جامعه شد.

وی ادامه داد: طبعاً وقتی افکار مردم هدف قرار گیرد، به تبعِ آن هیجانات و احساسات و انگیزش‌ها و رفتارها نیز به‌مرور زمان تعالی خواهند داشت.

افشاری نژاد افزود: بعد از اینکه توصیف و تبیین صورت گرفت که دقیقاً چه فکری، در چه کسی، در چه سنی، در کجا، درباره چه موضوعی باید تغییر کند اکنون وقت برنامه‌ریزی و طراحی برای حوزه اجرایی است. خوشبختانه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که عِده، عُده، قانون و اصول کم نداریم، اما معمولاً وقتی یک سری قوانین وضع می‌شود در حوزه اجرایی ابتر می‌ماند و یا رهاسازی می‌شود که این مساله نیز در جای خود نیازمند یک آسیب‌شناسی عمیق است.

وی بیان داشت: برای رشد و ترقی جامعه شامل نسل جوان و خانواده‌های آن‌ها، ابتدا نیازمند آسیب‌شناسی دقیق با "مفهوم سازه عملیاتی" هستیم که تک‌تک مؤلفه‌های آن شفاف‌سازی و عینی شود، دوم نیازمند تعیین نقطه موجود و نقطه مطلوب، و سوم طراحی عمیق و گام‌های پلکانی اهداف بلندمدت، چهارم تعیین اهداف به اهداف رفتاری، پنجم تعیین مجری، رفع نواقص اجرایی، اتحاد و هماهنگی میان مجریان و عوامل مرتبط، سپس ارزشیابی مداوم و پیوسته. و اولین حوزه‌ای که می‌بایست مورد توجه قرار گیرد بُعد ارائه بینش، شناخت و تعمیق افکار و باورهای افراد جامعه در حوزه سبک زندگی اسلامی و ایرانی بر اساس بیانیه گام دوم رهبر معظم انقلاب است.

وی افزود: پس از این مرحله می‌توان در حوزه اجراء، سراغ ابزارهای مختلف ارائه بینش رفت. اعم از صداوسیما و آموزش‌وپرورش، اداره ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات، و ارگان‌های ذی‌ربط دیگر، چرا که بدون توجه به مقدمات گفته شده ما در این عرصه ها به نتیجه مطلوب دست نمی یابیم.

افشاری نژاد تصریح کرد: در شرایط حساس کنونی از دولت و مجلس انتظار می رود طوری تدبیر کرده و رفتار نمایند که به تدریج شاهد کاهش شلختگی های فرهنگی در عرصه تعلیم و تربیت باشیم و از سویی برنامه مدون عملیاتی و واقعیت مدار، نه ایده آل‌گرایانه صِرف ارائه شود.

وی در خاتمه سخنان خود گفت: از سوی دیگر لازم است ضوابط و قوانینی وضع شود که فرهنگ، دارای متولی واحد و دارای قرارگاه فرهنگی منسجم باشد و لذا از جزیزه‌ای عمل کردن ارگان‌ها جلوگیری شود تا پس از گذشت ۵ سال شاهد آن نباشیم که ارگان‌ها همدیگر را مقصر بخوانند یا مسئول بدانند و از حوزه وظایف خود شانه خالی کنند و همه چیز را بر عهده قانون و قانون‌گذار بیندازند.