دکتر معصومه ظهیری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با تأکید بر اینکه سرمایه انسانی، یکی از مهمترین سرمایه‌های هر جامعه‌ای است، عنوان کرد: سرمایه‌های انسانی فرهنگ، اقتصاد، اجتماع و بسیاری از نیازهای هر جامعه‌ را تامین و تضمین می‌کنند و پاسخگو هستند.

وی با بیان اینکه اگر انسان را در جامعه رشد و پرورش بدهیم و مسیر تعالی آن را فراهم کنیم به تمام اهداف مان می‌رسیم، ادامه داد: دوره جوانی، دوره‌ای پر اهمیت در دوران زندگی است به طوری که در روایات بیان شده است در قیامت درباره عمر دوبار سوال مطرح می‌شود «عُمُرِهِ فیما اَفناهُ وَ عَن شَبابِهِ فیما ابلاه » عمرت کجا صرف کردی؟ جوانیت را کجا مصرف کردی؟

وی با بیان اینکه دوره جوانی، بهار زندگی است، تصریح کرد: جوانی، دوره‌ای است که انسان در آن کسب سرمایه می‌کند و همین سرمایه‌ مفید، موثر، مثمر ثمر و ارزشمند او را به حرکت در می‌آورد.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: ثمر زندگی انسان دوره جوانی است؛ لذا تمام کسانی که مسیر رشد برای آحاد جامعه را می‌خواهند باید از لحاظ آموزش، سلامت، یادگیری و رشد بر روی جوان سرمایه‌گذاری کنند.

ظهیری با بیان اینکه باید بیشترین اهمیت را برای جوان و دوره‌ جوانی قائل باشیم و روی آن سرمایه‌گذاری کنیم، اضافه کرد: شبهات پیرامون جوانان اختصاص به این دوران ندارد و همه‌ نسل‌ها در همه‌ عصرها توسط جریان‌های مختلف، مکاتب بشری و حتی قبایل و عشیره‌ها وجود داشته است و همواره گروهی سعی می‌کردند سرمایه‌ مؤثر آن جامعه را تحت شعاع قرار بدهند و به نفع خودشان جذب کنند.

نوک پیکان شبهات بر روی ارزش‌ها و باورها است

وی با بیان اینکه اعتقاد به باورها و ارزش‌ها، مهمترین اصلی است که در شبهات نشانه‌گیری می‌شود، گفت: در زمان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم با نسبت دادن‌های مختلف مانند ساحر، مجنون و... به پیامبر (ص)، سعی می‌کردند ذهن جوان را از ایمان آوردن و اعتقاد به پیامبر جدا کنند.

استاد حوزه علمیه افزود: آن‌ها سعی می‌کردند که با ایجاد علایق، وابستگی‌های جدید و پیام‌های مخدوش کننده‌ ذهن‌، جوانان را به به سمت خودشان جذب کنند و در مقابل قرآن که در عمق جانش نفوذ می‌کرد افسانه‌های اساطیری، اسراییلیات، پرده‌خوانی‌ها یا ممنوعیت از شنیدن قرآن‌ رواج دهند.

وی ادامه داد: در این شرایط فطرت اصیل، خداجوی، پاک، زلال و رنگ نگرفته جوان به سوی علایق جدید و غلبه غرایز و شهوات حرکت می‌کرد و قرآن به صراحت در اواخر سوره مریم می‌فرماید « فَخَلَفَ مِن بَعدِهِم خَلفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَواتِ ۖ فَسَوفَ یَلقَونَ غَیًّا؛ امّا پس از آنان، فرزندان ناشایسته‌ای روی کار آمدند که نماز را تباه کردند، و از شهوات پیروی نمودند؛ و بزودی (مجازات) گمراهی خود را خواهند دید.»

ظهیری با اشاره به اینکه در هر زمان و مکانی هجمه شبهات وجود دارد تا این سرمایه را جذب کنند و یا هدر بدهند، اظهار کرد: همیشه این گونه نیست که بخواهند سرمایه را به نفع خودشان جذب کنند بلکه همین که سرمایه را از ما بگیرند و از مسیر اصیل فطرت خدایی جدا کنند و در مسیر نادرست قرار بدهند و برای آن‌ها کفایت می‌کند.

وی بیان کرد: از آن جهت به شبهه، شبهه می‌گویند که شبیه به حقیقت است یعنی سوال و درگیری علمی نیست. شبهه ذهن را درگیر می‌کند، جاذبه ایجاد می‌کند و گاهی انسان ر از مدار اصیل خودش خارج می‌کند.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بسیاری از اوقات منحصر به درگیری ذهنی نمی‌شود و درگیری عملیاتی ایجاد می‌کند مثل تغییر ذائقه غذایی، علایق زیستی، ساعت خواب بدن، ساعت غذا خوردن، نوع غذا خوردن، مدل نشستن بر سر سفره و... .

ترفندی خطرناک؛ استفاده از واژگان خوب برای اهداف بد

وی عنوان کرد: اگر روز اول به انسان بگویند که قرار است یک تهاجم فرهنگی داشته باشیم و پوشش، سبک زندگی، آداب و رسوم، سنت و... را تغییر بدهیم همه مقاومت می‌کنند؛ اما به صورت تدریجی با تهاجم و شبیه خون فرهنگی و درگیر کردن شبهه‌ها و استفاده از واژگان خوب برای اهداف بد « کَلِمَةُ حَقٍّ یُرَادُ بِهَا بَاطِلٌ» اهداف خود را محقق می‌کنند.

ظهیری تصریح کرد: مثلا واژه‌ عدالت، عدالت اجتماعی، آزادی، انتخاب، باید خودت باشی، در لحظه زندگی کن و...از واژه های مثبت هستند اما برخی از این واژه‌ها به اعتبار تعلق گرفتن به یک موضوع، تصرف در آن ایجاد می‌شود؛ مثلا در رابطه واژه «آزادی» با توجه به موضوعی که بیان می‌شود و به چه چیزی تعلق می‌گیرد در آن تصرف ایجاد می‌شود.

وی اضافه کرد: فرهنگ کاذب و ایجاد ذائقه‌های کاذب مهمترین خطری است که جوان امروز را تهدید می‌کند؛ ذائقه‌ اصیل ما میل به خوردن غذا، میل به عبادت برای تأمین بعد معنوی، روحانی و روانی دارد، اگر کسی از تغذیه‌ معنوی دوری کند بر اساس همان آیه سوره مریم دچار یک بی‌میلی کاذب نسبت به نیازهای اصلی اش می‌شود و به جای آن درگیر یک میل‌های کاذب و غیرواقعی می‌شود و آن وقت این آدم هویت ندارد.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: ایجاد علاقه‌های کاذب، غریزه‌گرایی، جدا شدن از اصالت‌ها و در نتیجه دچار بحران هویت و سرگردانی هویت شدن از جمله خطرهایی است که جوان امروز را تهدید می‌کند.

وی در رابطه با راه های ایجاد این بحران فکری گفت: نفوذ در همسالان یکی از این راه‌ها است، همسالان یکدیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهند. امروزه شاهد هستیم که کنشگری‌ها و گروه های غیر واقعی (هم در فضای مجازی و هم در فضای حقیقی) جوانان را جذب و برای آنان افتخارات کاذب ایجاد ‌می‌کنند و انسان را از جایگاه اصیل انسانی که با شاخص‌های سلامت جسمی، روحی و روانی‌اش ستوده می‌شود جدا می‌کنند و تفکر را از او می‌گیرند.

ظهیری عنوان کرد: انسانی که نمی‌اندیشد و تفکر نمی‌کند دچار یک هویت کاذب می‌شود و هویت کاذب فقط به دنبال انرژی متراکم در جهت منفی است. تفکر برنامه و نظم دارد. نظم، هویتی چارچوب دار به انسان می‌دهد که سبب می‌شود فرد انرژی خوش را در همین چارچوب صرف کند.

وی با بیان اینکه امام صادق علیه السلام می‌فرماید که بخشی ساعات تان را به کار و تلاش، بخشی به عبادت و بخشی را به اوقات فراغت اختصاص بدهید، تصریح کرد: منظور از اوقات فراغت، اوقات بطالت نیست، بلکه به معنی اوقات پرداختن به علایق، سلایق، آموخته‌ها و مهارت‌های جدید است.

ظهیری بیان کرد: وقتی انسان سوال داشته باشد به دنبال جواب می‌رود، زمانی که گره علمی دارد به دنبال حل مسئله می‌رود اما وقتی شبهات ذهن را درگیر می‌کند، می‌گوید که این خوب است و به قبلی‌ها پشت پا بزن.

وی ادامه داد: شبهات دیوارهای مستحکم، قابل اعتنا و قابل اتکایی که باعث ثبات در زندگی شدند را به هم می‌زند و به دنبال نوخواهی است و اگر این نو خواهی ها در مسیر فکر، اندیشه، برنامه و راهبرد باشد کاربردی است در غیر این صورت بطالت و بی هویتی است.

لزوم به روز رسانی آموزش

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه آموزش یکی از مسایل مهمی که باید در این مسیر به آن توجه شود، یادآور شد: امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام می‌فرماید فرزند زمانه خویش باشید؛ پس باید به روزرسانی کنیم و موضوعاتی که جوان امروز باید بداند را آموزش دهیم.

باید مسیر بایدهای اسلام را هموار کنیم

وی با تاکید بر انجام کارهای مهارتی و تقویت قدرت پاسخگویی جوانان گفت: باید به جوان ها مسئولیت داد همچنین در کنار نهی ها باید امر هم باشد یعنی اگر به جوان می‌گوییم که این تفریح ناسالم است باید تفریح سالم را هم معرفی کنیم و بایدهای اسلام را هموار کنیم.

ظهیری با بیان اینکه تسهیلات مسیر حرکت از نوجوانی به جوانی باید به موقع و به اندازه فراهم شود، تصریح کرد: مسیر دست یابی را به دست خود جوان بدهیم یعنی او را کارآمد بدانیم، به او اعتماد کنیم و مسولیت‌ها را به خودش واگذار کنیم؛ در این شرایط شخصیت جوان ثبات پیدا می‌کند و می‌تواند به سوالات خودش پاسخ بدهد و یا به دنبال پاسخ برود.

وی با اشاره به اینکه اقدام، عمل و کنش جوان باید به دست خودش باشد، یعنی خودش برنامه بریزد، اقدام کند و فعال باشد، تاکید کرد: اگر بتوانیم بستر و عرصه را برای هویت فردی و اجتماعی جوانان فراهم کنیم، گریز از شبهات، باورمندی دینی، پاسداری از ارزش‌ها و انتقال این ارزش‌ها به نسل بعدی بیشتر از گذشته ممکن می‌شود.

استاد دانشگاه با بیان اینکه پدر و مادرها باید مراقبت‌های خوبی باشند، یادآور شد: یکی از سنت‌های خوب ما دعا برای درخواست خوبی‌ها هست، انرژی مثبت دعا به خصوص دعای والدین در حق فرزندان در زندگی همه تأثیرگذار است.

۶۲/۳۱۳