به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیت الله سید محمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در تلویزیون اینترنتی پاسخ مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه، ضمن تبریک ولادت نبی مکرم اسلام(ص) و امام صادق(ع) و گرامیداشت هفته وحدت، ضرورت وحدت در آیات و روایات را تبیین کرد و گفت: دوازدهم ربیع الاول را برادران اهل تسنن باور دارند میلاد پیامبر اکرم(ص) می باشد و البته مرحوم شیخ کلینی نیز همین نظر را نقل کرده اند؛ ولی نظر معروف در بین علمای شیعه هفدهم ربیع الاول را سالروز ولادت پیامبر اسلام(ص) می دانند.

وی ادامه داد: وحدت به این معنا نیست که مذاهب و فرق اسلامی یکی شوند؛ هرچند که اگر این گونه می شد و راه برای همه روشن می شد، بهتر بود. ما عقاید خود را عقاید حقه می‌دانیم و معتقدیم که این مسیر، همان مسیری است که خود پیامبر اکرم(ص) با فرمان الهی ترسیم کردند. این حقیقت را قرآن و سنت نیز تأیید می کند.

شکل گیری فرقه های مختلف پس از پیامبر اسلام(ص) به معنای تحریف اصل اسلام نیست

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه پس از پیامبر اسلام گروه ها و فرقه های مختلفی در میان مسلمانان شکل گرفت، اظهار کرد: این به معنای تحریف اصل اسلام نیست. منظور از وحدت هم این است که همه ما مسلمان بوده و در اصول دین شامل اعتقاد به پیامبر خاتم، قرآن مجید، سنت پیامبر، محبت اهل بیت و برخی دیگر از اعتقادات اصلی و ریشه ای با هم توافق و اشتراک داریم.

لزوم توجه به اهداف دشمنان در ایجاد تفرقه میان مسلمانان

وی افزود: دشمنان به دنبال تکه تکه کردن جهان اسلام و ایجاد تفرقه میان مسلمانان هستند. ما نباید بگذاریم آن ها به این هدف شومشان دست پیدا کنند و نباید اختلاف در مسائل جزئی موجب نامهربانی مسلمانان نسبت به همدیگر شود.

آیت الله غروی ضمن پرداختن به برخی از روایات و آیات مرتبط با موضوع «وحدت» خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرمایند: اَلْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ تَتَکَافَأُ دِمَاؤُهُمْ وَ یَسْعَی بِذِمَّتِهِمْ أَدْنَاهُمْ. مؤمنان برادر همدیگر هستند و خونشان مشترک است و قدرتی در برابر دشمنانشانند. در قرآن کریم هم داریم که «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ». خداوند مؤمنان را برادران همدیگر اعلام کرده و حل اختلافات میان مؤمنان از طریق برادری را عین تقوا می داند.

وی گفت: منظور از مسلمان کسی است که اعتقاد به خدا و رسول الله داشته باشد. پس همه ما مسلمانان در اصل و ریشه با هم اتفاق نظر داریم و این نکته بسیار مهمی است.

اهمیت وجود فضای تعامل میان فرق اسلامی

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه مسلمانان حتی در مسائل کلامی می توانند اختلافات خود را به حداقل برسانند، یادآور شد: بهترین مفسران برای قرآن کریم ائمه معصومین علیهم السلام بوده اند و این امر مورد اذعان علمای اهل تسنن نیز می باشد. باید بدانیم که در فضای نفرت پراکنی، اهانت، جسارت و لعن کردن نمی توان به بحث های کلامی پرداخته و معارف اهل بیت را به سایر مذاهب و فرق اسلامی منتقل کرد. در فضای تعامل است که می توان اعتقادات را مورد بحث و تبادل قرار داد.

وی تصریح کرد: مرحوم آیت الله العظمی بروجردی(ره) مسئله تقریب مذاهب اسلامی را در سال ها پیش از انقلاب اسلامی آغاز کرده و در نتیجه آن برخی از کتاب های علمای شیعه توسط الازهر به چاپ رسید.

آیت الله غروی با تأکید بر وسیع بودن جمعیت مسلمانان جهان، بیان داشت: ما مسلمانان در حال حاضر حدود دو میلیارد نفر از جمعیت جهان را تشکیل داده و نباید اختلافات بین ما به جنگ و خونریزی داخلی منجر گشته و دیگران از آن سود ببرند.

وی گفت: حضرت امیرالمؤمنین(ع) با اینکه می دانستند که خلافت بلافصل پیامبر اکرم(ص) حق ایشان است، اما با این وجود بعد از جریان سقیفه در نماز اهل سنت شرکت کرده و حتی در برخی از جنگ های آن ها حضور پیدا می نمودند و در امور مختلفی به آن ها مشورت هم می دادند. اما این همکاری ها هرگز به معنای عدم وجود اختلاف میان حضرت امیرالمؤمنین(ع) با سایر خلفا نبوده و یکی از شواهد این مسئله درد دل های ایشان در نهج البلاغه می باشد. ایشان اسلام و اخوت اسلامی را می دیدند و می خواستند در فضای آرام حقایق را منتقل کنند.

در عصر حاضر می بایست اصل اسلام مدنظر باشد

استاد حوزه علمیه قم در ادامه افزود: برای ما هم در عصر حاضر می بایست اصل اسلام مدنظر باشد و برای نشر معارف اهل بیت علیهم السلام فضای امن و آرام را ایجاد و حفظ نماییم.

وی ضمن بیان اینکه از نظر فقهی می بایست شیعیان در جماعات اهل تسنن شرکت کنند، ادامه داد: این موضوع در روایات با صراحت آمده است و ما می بایست در مراسم هایی همچون نماز جماعت اهل سنت شرکت پیدا کنیم. رابطه بین سنی و شیعه در طول تاریخ همواره رابطه عادی و بدور از تنشی بوده، اما متأسفانه در سال های اخیر با اهداف سیاسی و توسط عوامل خارجی دچار مشکلاتی شده است.

آیت الله غروی اظهار کرد: شیخ صدوق از مالک ابن انس نقل می کند که « کنتُ أدخُلُ إلَی الصّادقِ جعفرِ بنِ محمّدٍ علیهما السلام فیُقدِّمُ لی مِخَدَّةً ، و یَعرِفُ لی قَدْرا و یقولُ: یا مالکُ، إنّی اُحِبُّکَ. فکنتُ اُسَرُّ بذلکَ و أحمَدُ اللّه َ علیهِ. قالَ: و کانَ علیه السلام رجُلاً لا یَخْلو مِن إحدی ثلاثِ خِصالٍ: إمّا صائما، و إمّا قائما، و إمّا ذاکِرا، و کانَ مِن عُظَماء العُبّادِ، و أکابِرِ الزُّهّادِ الّذینَ یَخْشَونَ اللّه َ عزّ و جلّ، و کانَ کثیرَ الحدیثِ، طَیِّبَ المُجالَسةِ، کثیرَ الفوائدِ. فَإِذَا قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اِخْضَرَّ مَرَّةً وَ اِصْفَرَّ أُخْرَی حَتَّی یُنْکِرَهُ مَنْ کَانَ یَعْرِفُهُ وَ لَقَدْ حَجَجْتُ مَعَهُ سَنَةً فَلَمَّا اِسْتَوَتْ بِهِ رَاحِلَتُهُ عِنْدَ اَلْإِحْرَامِ کَانَ کُلَّمَا هَمَّ بِالتَّلْبِیَةِ اِنْقَطَعَ اَلصَّوْتُ فِی حَلْقِهِ وَ کَادَ أَنْ یَخِرَّ مِنْ رَاحِلَتِهِ فَقُلْتُ قُلْ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ وَ لاَ بُدّ لَکَ مِنْ أَنْ تَقُولَ فَقَالَ یَا اِبْنَ أَبِی عَامِرٍ کَیْفَ أَجْسُرُ أَنْ أَقُولَ لَبَّیْکَ اَللَّهُمَّ لَبَّیْکَ وَ أَخْشَی أَنْ یَقُولَ عَزَّ وَ جَلَّ لاَ لَبَّیْکَ وَ لاَ سَعْدَیْکَ. به حضور امام صادق جعفر بن محمّد می رسیدم و آن حضرت پشتی در اختیارم می نهاد و احترامم می کرد و می فرمود: مالک! من تو را دوست دارم. من از این سخن خوشحال می شدم و خدا را شکر می کردم. مالک می گفت: آن حضرت پیوسته در یکی از این سه حال بود: یا روزه داشت، یا نماز می خواند و یا ذکر می گفت. او از بزرگ ترینِ عابدان و زاهدانِ خدا ترس بود. حدیث بسیار می گفت، خوش مجلس بود و پر فایده. آنگاه که از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله سخنی روایت می‌کرد، گاه رنگ رخسارش سبز می‌شد و گاه زرد، به‌گونه‌ای که در دگرگونی رنگ چهره‌اش ناشناس می‌نمود. سالی همراه با آن حضرت به زیارت خانه خدا رفتم. آنگاه که وقت احرام بر مرکب خود نشست و خواست «تلبیه» بگوید،گویی گلویش می‌گرفت. بیم آن می‌رفت که از مرکب خویش پایین بیفتد. گفتم: ای پسر پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله! بگو. باید بگویی. فرمود: ای پسر ابی عامر! چگونه به خود اجازه دهم و بگویم لبیک اللهم لبیک‌؟ ترس آن دارم که خدای عز و جل فرماید لا لبیک و لا سعدیک.

وی با تأکید بر لزوم تبعیت شیعیان از شیوه مواجهه ائمه معصومین علیهم السلام با علمای سایر مذاهب اسلامی، خاطرنشان کرد: اصولاً برخورد امامان ما با اهل فکر و اهل نظر برخورد دیگری بوده و محل تأمل و دقت است. به عنوان مثال شیوه مواجهه امام صادق(ع) با ابن ابی العوجا که در زمان خودش دارای تفکری کفرآمیز بود، جالب توجه می باشد. روزی ابن ابی العوجا با مفضل که این داستان در کتاب توحید مفضل هم آمده است، بحثی را آغاز می کند. مفضل به ابن ابی العوجا می گوید که این بحثی که می کنی ممکن است انکار خدا را در پی داشته باشد. ابن ابی العوجا در پاسخ به او می گوید: اگر اهل کلام و بحثی با هم بحث می کنیم. اگر حجتت را توانستی تمام کنی ما می پذیریم، اما اگر تو اهل سخن نیستی پس ما سخنی با تو نداریم. اگر از اصحاب جعفر صادق هستی امام شما با ما اینگونه سخن نمی گوید. دلیل او در ارتباط با ما مانند تو نیست که احیاناً دلیل محکمی نباشد. او حرف های درشت تر از آنچه تو از ما شنیده ای را گوش می کرد ولی تندی، جسارت و تعدی در جواب ما نمی کرد. او بردبار و سنگین بود. او عاقل بود و بداخلاقی نمی کرد. کلام ما را می شنید، به خوبی گوش می کرد و دلیل ما را جویا می شد. وقتی که بحثمان با او تمام می شد، گمان می کردیم در این مباحثه پیروز شده ایم، اما آنگاه بود که با یک کلام کوتاه، دلیل ما را نقض می کرد. ما مجبور می شدیم کلام او را بپذیریم و دیگر عذری نداشته و نمی توانستیم جوابی به او بدهیم. اگر از اصحاب جعفر بن محمد(ع) هستی، همانند او با ما برخورد داشته باش.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: حقیقت این است که ائمه ما با فکر جواب می دادند و حقوق اسلامی را حفظ و رعایت می نمودند. یکی از شیوه هایی که ائمه معصومین داشتند و از برنامه های کاری آن ها محسوب می شد، رفتن به مناطق فقیرنشین به صورت مباشرتی بود. معلی بن خنیس نقل می کند که شبی بیرون بودم و احساس کردم امام صادق علیه السلام در حال رفتن به سمتی هستند. من به آرامی ایشان را دنبال کردم و به طور ناگهانی متوجه شدم چیزی از دست آن حضرت افتاد. به کمک امام رفتم و دیدم آن چیز تکه های نان بود و آن ها را جمع کردم تا تحویل ایشان دهم. امام صادق علیه السلام به منطقه ای که مخصوص فقرا بود، رفتند و من برایم سؤال پیش آمد که این ها شیعه اهل بیت هستند. از امام پرسیدم و ایشان در جواب من فرمودند: نه! اگر شیعیان ما بودند، حق بسیار بیشتری بر ما داشتند.

تبعیت از ائمه(ع) در تعامل و کمک به سایر مذاهب

وی گفت: ائمه ما همه این گونه بودند و به افراد مختلف از مذاهب و گروه های مختلف کمک می رساندند. ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر تابع اهل بیت بوده و تولی را باور داریم می بایست با افراد از مذاهب دیگر مهربان باشیم و از طریق تعامل با آن ها مواجه شویم.

توجه به شیوه رفتاری پیامبر اکرم(ص) در ارتباط با کفار

آیت الله غروی شیوه برخورد پیامبر ارتباط با کفار مکه را بسیار قابل توجه برشمرد و تصریح کرد: خود ایشان در برخورد با کسانی که ایمان نیاورده بودند، برایشان دعا می کردند که خداوند آن ها را هدایت نماید.

شناخت ابعاد مختلف اسلام از سوی مذاهب مختلف در فضای تعامل کسب می شود نه تعصب

وی ادامه داد: اختلافات میان مذاهب مختلف را تا حدی مرتبط با علمای آن ها می توان دانست؛ اما این اختلافات صرفاً علمایی نبوده و حتی می توان گفت که اکثریت علمای اهل تسنن مکتب تشیع را به خوبی نمی شناسند. این شناخت در فضای تعامل، نه تعصب به دست می آید. باید حقایق را برای همه مسلمانان روشن کرده و از پوشانده ماندن حقایق جلوگیری نمود. این امر در فضای تعامل فکری و مباحثات علمی بدور از هرگونه تعصب قابل پیگیری است.