خبرگزاری حوزه | چند روز قبل (۱۲ مهر ۱۴۰۲) عده‌ای از اساتید محترم حوزه علمیه قم در نشستی با عنوان «بررسی مشکلات دروس آزاد»، به نقد وضعیت موجود درس‌های حوزه علمیه پرداختند و نکاتی را مطرح کردند که به نظرم نیاز به تأمل و توجه بیشتر دارد:
از جمله آنکه یکی از اساتید بزرگوار، در نقد وضعیت فعلی دروس سطوح عالی حوزه، با تأسف فرموده‌اند:
«ما در چند سال گذشته اساتیدی داشتیم که ۲۰۰ یا ۳۰۰ شاگرد داشتند؛ اما امروز درس‌هایی داریم که دو یا سه یا پنج شاگرد دارد. اگر استادی شش شاگرد داشته باشد، باید خوشحال باشد که درسش دائر شده است. این، وضعیت حوزه ما است».
یکی دیگر از اساتید در تأیید این سخن، گفته است:
«در سالهای قبل، در درس کفایه و مکاسب و رسائل، بیش از ۳۰۰ نفر در کلاس برخی از اساتید حضور داشتند؛ امسال بعضاً به دو نفر رسیده است؛ برخی اصلاً هیچ شاگردی نداشتند و درس‌هایشان تعطیل شد.» و سپس گفته‌اند اگر برای این مسئله چاره‌ای عاجل اندیشیده نشود «دو سال دیگر از درس‌های آزاد خبری نیست و حوزه‌ای نداریم»!
و در ادامه پیشنهادهایی برای اصلاح این وضعیت و احیای کلاس‌های شلوغ و پرمخاطب دروس عالی حوزه بیان کرده‌اند از جمله اینکه:
۱. «درسها باید در اطراف حرم باشد»؛
۲. «خوابگاه‌های اطراف حرم باید به مدرس تبدیل شود»؛
۳. «مردم باید طلبه‌هایی که به درس می‌آیند را ببینند»
۴. «مراکز تخصصی فقهی باید تعطیل شود» جز چند مرکز محدود که زیر نظر مراجع تقلید اداره می‌شوند، آن هم به احترام آنها؛
۵. «طرح استادمحوری باید تعطیل شود»
با اعتذار، عرض می‌کنم که به باور این طلبه ناچیز، آن آسیب‌شناسی و این راه‌حل‌ها، نشان‌دهنده آن است که فهم روشن و درستی از یک نظام آموزشی ایده‌آل حوزوی و آسیب‌های آن و راه‌های تحقق آن، در ذهن این عزیزان وجود ندارد؛ نظامی آموزشی که محصول آن پرورش مجتهدان اسلام‌شناس و نظریه‌پردازان اسلامی در علوم انسانی و اجتماعی باشد.
این عزیزان توجه نکرده‌اند که نسل کلاس‌های درسی ۳۰۰ نفره ده‌ها سال است که در مراکز آموزشی دنیا برچیده شده است. حتی نسل کنفرانس‌های علمی پرتعداد در حال برچیده شدن است. در پیشرفته‌ترین مراکز علمی، بسیاری از مشهورترین دانشمندان جهان، کلاس‌های درسی و پروژه‌های تحقیقاتی خود را با چند نفر محدود که غالباً به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسند، دنبال می‌کنند و هرگز به خود اجازه نمی‌دهند که در کلاس‌های درسی ده نفره شرکت کنند. چه رسد به ۳۰۰ نفره!
بزرگ‌ترین دانشمندان و نظریه‌پردازان دنیا در علوم مختلف، سالانه هزینه یک یا دو نفر دانشجوی پست‌دکتری را می‌پردازند تا هم آنان را رشد دهند و هم پیشرفته‌ترین تحقیقات خود را با همکاری آنان به سرانجام برسانند و به جامعه جهانی عرضه کنند.
ادامه دارد ...
احمدحسین شریفی
نظر شما