جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ |۲۰ جمادی‌الاول ۱۴۴۶ | Nov 22, 2024
حوزه

حوزه/ با اعتذار، عرض می‌کنم که به باور این طلبه ناچیز، آن آسیب‌شناسی و این راه‌حل‌ها، نشان‌دهنده آن است که فهم روشن و درستی از یک نظام آموزشی ایده‌آل حوزوی و آسیب‌های آن و راه‌های تحقق آن، در ذهن این عزیزان وجود ندارد؛ نظامی آموزشی که محصول آن پرورش مجتهدان اسلام‌شناس و نظریه‌پردازان اسلامی در علوم انسانی و اجتماعی باشد.

خبرگزاری حوزه | چند روز قبل (۱۲ مهر ۱۴۰۲) عده‌ای از اساتید محترم حوزه علمیه قم در نشستی با عنوان «بررسی مشکلات دروس آزاد»، به نقد وضعیت موجود درس‌های حوزه علمیه پرداختند و نکاتی را مطرح کردند که به نظرم نیاز به تأمل و توجه بیشتر دارد:

از جمله آنکه یکی از اساتید بزرگوار، در نقد وضعیت فعلی دروس سطوح عالی حوزه، با تأسف فرموده‌اند:

«ما در چند سال گذشته اساتیدی داشتیم که ۲۰۰ یا ۳۰۰ شاگرد داشتند؛ اما امروز درس‌هایی داریم که دو یا سه یا پنج شاگرد دارد. اگر استادی شش شاگرد داشته باشد، باید خوشحال باشد که درسش دائر شده است. این، وضعیت حوزه ما است‌».

یکی دیگر از اساتید در تأیید این سخن، گفته است:

«در سال‌های قبل، در درس کفایه و مکاسب و رسائل، بیش از ۳۰۰ نفر در کلاس برخی از اساتید حضور داشتند؛ امسال بعضاً به دو نفر رسیده است؛ برخی اصلاً هیچ شاگردی نداشتند و درس‌هایشان تعطیل شد.» و سپس گفته‌اند اگر برای این مسئله چاره‌ای عاجل اندیشیده نشود «دو سال دیگر از درس‌های آزاد خبری نیست و حوزه‌ای نداریم»!

و در ادامه پیشنهادهایی برای اصلاح این وضعیت و احیای کلاس‌های شلوغ و پرمخاطب دروس عالی حوزه بیان کرده‌اند از جمله اینکه:

۱. «درسها باید در اطراف حرم باشد»؛

۲. «خوابگاه‌های اطراف حرم باید به مدرس تبدیل شود»؛

۳. «مردم باید طلبه‌هایی که به درس می‌آیند را ببینند»

۴. «مراکز تخصصی فقهی باید تعطیل شود» جز چند مرکز محدود که زیر نظر مراجع تقلید اداره می‌شوند، آن هم به احترام آنها؛

۵. «طرح استادمحوری باید تعطیل شود»

با اعتذار، عرض می‌کنم که به باور این طلبه ناچیز، آن آسیب‌شناسی و این راه‌حل‌ها، نشان‌دهنده آن است که فهم روشن و درستی از یک نظام آموزشی ایده‌آل حوزوی و آسیب‌های آن و راه‌های تحقق آن، در ذهن این عزیزان وجود ندارد؛ نظامی آموزشی که محصول آن پرورش مجتهدان اسلام‌شناس و نظریه‌پردازان اسلامی در علوم انسانی و اجتماعی باشد.

این عزیزان توجه نکرده‌اند که نسل کلاس‌های درسی ۳۰۰ نفره ده‌ها سال است که در مراکز آموزشی دنیا برچیده شده است. حتی نسل کنفرانس‌های علمی پرتعداد در حال برچیده شدن است. در پیشرفته‌ترین مراکز علمی، بسیاری از مشهورترین دانشمندان جهان، کلاس‌های درسی و پروژه‌های تحقیقاتی خود را با چند نفر محدود که غالباً به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسند، دنبال می‌کنند و هرگز به خود اجازه نمی‌دهند که در کلاس‌های درسی ده نفره شرکت کنند. چه رسد به ۳۰۰ نفره!

بزرگ‌ترین دانشمندان و نظریه‌پردازان دنیا در علوم مختلف، سالانه هزینه یک یا دو نفر دانشجوی پست‌دکتری را می‌پردازند تا هم آنان را رشد دهند و هم پیشرفته‌ترین تحقیقات خود را با همکاری آنان به سرانجام برسانند و به جامعه جهانی عرضه کنند.

ادامه دارد ...

احمدحسین شریفی

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • پاسخ IR ۱۰:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۷/۱۷
    1 0
    در دانشگاه های دنیا تعداد دانشجویان حاضر در کلاس بسته به نوع درس دارد. درس های عمومی لیسانس، کلاس های دانشجویی پر تعداد دارند. اما درس های تخصصی تعداد کمتری حضور دارند. در حوزه های علمیه نیز دروس فقه و اصول مکاسب و رسائل و کفایه و حتی تا حدودی سالهای اول درس خارج دروس عمومی محسوب می شوند. الان هم در کشورهای پیشرفته هم کنفرانس های پرجمعیت هست هم همایش های کم جمعیت. هر کدام کارکرد خود را دارند. در مورد بخش آخر کلام ایشان که فرموده اند که هر استاد هزینه چند دانشجوی پست دکتری را می دهد. بله فرمایش ایشان صحیح است. ولی تمام مطلب این نیست. زیرا به محل تأمین این هزینه توسط اساتید کشورهای پیشرفته اشاره ای نکردند. محل تأمین هزینه دانشجویان پست دکتری اساتید در دانشگاه های کشورهای پیشرفته آژانس های فاند مختلف (شبیه صندوق حمایت از پژوهشگران یا بنیاد نخبگان خودمان اما در ابعادی بزرگتر) است. در آمریکا وزارت انرژی (DOE( و نیز بنیاد ملی علم (National science foundation( -که هر دو دولتی هستند از علوم پایه حمایت می کند. در رشته های کاربردی تر شرکت ها و صنایع نیز بودجه پژوهشی (فاند) می دهند. یعنی محل تأمین این هزینه در کشورهای پیشرفته جیب خود استاد نیست. به همین ترتیب دریافت و تأمین این هزینه ربطی به مقام و منصب استاد یا موسس موسسه ندارد.