به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین قاسم ابراهیمی‌پور عضو هیئت علمی مؤسسه به عنوان ارائه کننده در این کرسی ترویجی که در سالن اندیشه مؤسسه برگزار شد، در سخنانی به تبیین اهمیت و جایگاه علم کلام پرداخت و گفت: بررسی جایگاه علم کلام در طبقه‌بندی علوم، موجب ارائه‌ی تبیین دقیق‌تری از نسبت کلام و اندیشه اجتماعی به دنبال خواهد داشت، از آنجایی که علم کلام از موضوع، غایات و روش‌های متنوعی بهره می‌برد، می‌توان موقعیت‌های متنوعی برای آن در طبقه‌بندی علوم در نظر گرفت.

وی افزود: اندیشمندان مسلمان با رویکردهای مختلفی به تحلیل موضوعات اجتماعی پرداخته‌اند و یکی از این رویکردها، رویکرد کلامی است که آن را کلام اجتماعی یا اندیشه اجتماعی کلامی می‌نامیم.

حجت الاسلام و المسلمین ابراهیمی‌پور خاطرنشان ساخت: علم کلام با دسته اول از غایات در زمره علوم نظری و با دسته دوم از غایات در زمره حکمت عملی قرار می‌گیرد، آن بخش از کلام که در بخش حکمت نظری قرار می‌گیرد، مبانی علوم اجتماعی متناسب با خود را تولید می‌کند و خود به صورت مستقل قادر به تبیین مباحث اجتماعی نخواهد بود اما آن بخش از کلام که در بخش حکمت عملی قرار می‌گیرد، خود علمی اجتماعی محسوب می‌شود.

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه سخنان خود به دانش اجتماعی کلامی اشعری اشاره کرد و گفت: ابن‌خلدون اندیشمند قرن هفتم هجری، «علم عمران» را مبتنی بر کلام اشعری تأسیس و شرح مفصل آن را در مقدمه کتاب تاریخی خود بیان می‌کند، مقدمه‌ای که بسیار مفصل به صورتی کتابی مستقل مورد توجه قرار گرفت و بعدها تحت عنوان مقدمه ابن خلدون شهرت یافت.

وی افزود: علم عمران ابن خلدون، او را قادر به تبین اجتماعی از حوادث تاریخی در صدر اسلام می‌سازد که اقناع عمومی را به دنبال دارد، وی از سقیفه، اختلافات امیرالمؤمنین علیه‌السلام و معاویه، قیام عاشورا، حکومت‌طلبی ابن زبیر و امکان ظهور منجی بشریت، تبیین اجتماعی ارائه می‌نماید. تبیین‌های او، از سوی فلاسفه، متکلمین، فقها، محدثین و مورخین، مورد انتقادهای فراوانی قرار گرفته است و جای انتقادهای اجتماعی در میان آن‌ها خالی است.

حجت الاسلام والمسلمین قاسمی‌پور به دانش اجتماعی کلامی شیعی نیز اشاره کرد و ابراز داشت: به خلاف علم عمران که مبتنی بر کلام اشعری تاسیس شد، کلام شیعی (احتمالا به دلیل سیطره فلسفه و فقه) به تاسیس علم اجتماعی اقدام نکرده است، اما نظریه هایی در این خصوص ارائه نموده و ظرفیت های تولید چنین دانشی را برای خود محفوظ داشته است.

وی با بیان اینکه کار علم کلام به عنوان یک علم عملی، همواره یک فعالیت و عملیات فرهنگی است گفت: علم کلام دائم تلاش می‌کند دیگران را نسبت به یک مسئله اقناع کند از سوی دیگر آنچه زمینه‌ساز شکل‌گیری و ترویج فرهنگ دینی است، قدرت و حمایت سیاسی است بنابراین اندیشه اجتماعی کلامی، به منظور موفقیت در فضای فرهنگ عمومی، پیوند وثیقی با قدرت دارد.

وی افزود: درک دقیق این ضرورت ها متکلمینی مثل خواجه نصیر الدین طوسی و علامه حلی را بر آن داشت تا با رویکرد اجتماعی، در مورد فرهنگ (باورها، ارزش ها، هنجارها و رفتارها)، تقسیم کار اجتماعی، همنوایی اجتماعی، همبستگی اجتماعی و کنترل اجتماعی دست به نظریه پردازی بزنند، این انباشت علمی حاکمی از کلام شیعی برای تأسیس علمی مدون و با موضوع و روش مشخص تحت عنوان کلام اجتماعی، ظرفیت بالایی دارد.

دکتر حسن یوسفیان نیز در ادامه این کرسی ترویجی در سخنانی گفت: برخی‌ها معتقدند که باید کلام را توسعه داد و امتداد عملی اش را توسعه داد تا شاخه‌های متعددی داشته باشد.

وی افزود: ارائه کننده محترم از ابن خلدون گفت، خب ابن خلدون وقتی وارد جامعه شناسی می شود مبانی کلامی او نیز موثر خواهد بود.

خاطرنشان می‌شود: در پایان این کرسی ترویجی جمعی از حاضران در جلسه به بیان دیدگاه‌ها و نظریات خویش پرداختند و سؤالات خود را مطرح کردند.