به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان در یکی از سخنرانی های خود به مسئله «مبارزه با نفس والدین» و «فرزندان خانواده های مذهبی» پرداختند که بخش هایی از آن بدین شرح است:

* پایۀ اصلاح نفس، مبارزه با هوای نفس و مخالفت با تمایلات بی ارزش است. پدر و مادری که مبارزه با هوای نفس را در عمل و رفتار خودشان به بچه یاد ندهند و این تجربه را در خانواده به فرزند خود منتقل نکنند، زیاد نباید انتظار داشته باشند که فرزندشان اصلاح شود و خوب بار بیاید.

* خوب بودن پدر و مادر، برای تربیت فرزند کافی نیست. مثلاً اگر هر یک از پدر و مادر به صورت ژنتیک آدم‌های مهربان یا خوش‌اخلاقی باشند، این ویژگی به تنهایی نقش تعیین‌کننده‌ای در تربیت فرزند ندارد. مهم این است که فرزند در رفتار و گفتار پدر و مادرش، مبارزه با هوای نفس را ببیند تا تأثیر بپذیرد. و الا هرچقدر کارهای خوبی از پدر و مادرش ببیند که این کارهای خوب توأم با «مبارزه با نفس» نباشد و مثلاً ناشی از صفات خوب ژنتیکی آنها باشد، در تربیت فرزند نقش چندانی نخواهد داشت.

* اگر فرزند در رفتار پدر و مادرش ببیند که آنها بارها عصبانی شده‌اند، ولی خودشان را کنترل کرده و چیزی نگفته‌اند یا لبخند زده‌اند، به تدریج می‌پذیرد که بسیاری از اوقات باید مخالف هوای نفس رفتار کرد و پا روی درخواسته‌های نفسانی گذاشت. پدر و مادری که وقتی عصبانی می‌شوند هرچه دلشان خواست به زبان می‌آورند، طبیعتاً بچۀ آنها هم هرکاری دلش بخواهد، انجام خواهد داد و مقابله با خواهش‌های نفسانی را فرانخواهد گرفت.

* اگر پدر و مادر، هنگامی که ناراحت و یا عصبانی هستند بچۀ خود را تنبیه کنند، و هنگامی که خوشحال و سرحال هستند او را تشویق کنند، این بچه درست تربیت نمی‌شود، چون پدر و مادر ملاک تشویق و تنبیه را رفتار درست و غلط فرزندشان قرار نداده‌اند بلکه ملاک را حال خوب و بد خودشان و تمایلات خودشان قرار داده‌اند؛ یعنی هروقت سرحال باشند می‌بخشند و هروقت عصبانی باشند نمی‌بخشند و مجازات می‌کنند. وقتی رفتار پدر و مادر باعث شود که بچه‌ این‌طور نتیجه‌گیری کند، طبیعی است که این بچه هم طبق هوای نفسش عمل کند.

* بعضی از خانواده‌ها، مذهبی هستند، ولی بچه هایشان زیاد به امور دینی و رفتار اسلامی مقید نیستند و در واقع پدر و مادر نتوانسته‌اند آنها را متدین بار بیاورند. غالباً علت این وضعیت این است که بچه ها از پدر و مادر رفتار خوب و مؤمنانه دیده‌اند اما مبارزه با هوای نفس مشاهده نکرده‌اند. این موجب می‌شود بچه‌ها تصور کنند پدر و مادر چون علاقه به رفتار مذهبی داشته‌اند اینگونه رفتار کرده‌اند، پس خودشان هم طبق دوست‌داشتنی‌هایشان عمل می‌کنند؛ و لذا نتیجۀ تربیت خراب از آب در می‌آید. باید به بچه ها مبارزه با هوای نفس را یاد دهیم و تجربۀ مخالفت با تمایلات را انتقال دهیم، نه اینکه صرفاً رفتار مؤمنانه را نمایش دهیم.

* در نمایش مبارزه با هوای نفس، مثل غالب موارد دیگر، نقش مادر در تأثیرگذاری تربیتی بیشتر است. یعنی اگر از مادر مبارزه با هوای نفس و صبر در ناملایمات دیده شود، اهمیت بیشتری دارد.