به بهانه آغاز اجلاس اول و دوم کنگره اندیشه های قرآنی رهبر معظم انقلاب در تهران، حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، دبیر علمی کنگره میهمان خبرگزاری حوزه بود تا به جزئیات بیشتری پیرامون این کنگره ارزشمند اشاره کنند.
مشروح این گفت وگو به شرح ذیل است؛
حوزه نیوز : در مورد تاریخچه و سوابق همایش توضیح دهید.
در دهه هشتاد همایش ملی اندیشه های قرآنی شهید مطهری سپس همایش ملی اندیشه های قرآنی امام خمینی و سه کنگره بین المللی علوم انسانی – مستشرقان – گام دوم در مجتمع عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی با موفقیت برگزار شد سپس در دهه نود برگزاری کنگره بین المللی اندیشه های قرآنی امام خامنه ای مطرح شد و مقدمات آن از چند سال قبل فراهم شد تا اینکه خرداد سال ۱۴۰۰ ش جلسه‌ای در معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابراهیم کلانتری و بنده و برخی اساتید برگزار شد و طرح اولیه کنگره آماده شده لیکن مشکلات کرونا آن را به تاخیر انداخت تا اینکه در سفر دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به قم در زمستان سال ۱۴۰۰ ش جلسه ای با حضور ایشان و حجت الاسلام و المسلمین دکتر عباسی رئیس جامعه المصطفی العالمیه و حجت الاسلام و المسلمین شریفانی مسئول نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ازاد اسلامی و بنده و برخی مسئولان و اساتید برگزار شد و تفاهم نامه ای برای شروع کنگره منعقد شد سپس در بهمن ۱۴۰۰ بنده و دکتر شریفانی با مسئول موسسه تنظیم و نشر آثار مقام معظم رهبری (موسسه انقلاب اسلامی) جلسه ای در تهران داشتیم و در مورد اهداف و محورهای همایش توافق شد.
سپس از خرداد ۱۴۰۱ ش سایت همایش راه اندازی شد و پوستر اولیه و فراخوان همایش منتشر شد و مورد استقبال شدید مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی و فرهیختگان جامعه قرار گرفت.
حوزه نیوز: انگیزه شما و همکارانتان از شروع همایش چه بود؟
در این مورد به چند مطالب می توان اشاره کرد:
اولاً مقام معظم رهبری شخصیتی چند بعدی است که ابعاد سیاسی و اجتماعی ایشان (بویژه در پست ریاست جمهوری و رهبری) بر ابعاد علمی ایشان مثل بعد قرآنی و فقهی ایشان سایه انداخته است لذا بر آن شدیم که اندیشه های قرآنی ایشان را برای جامعه بویژه جوانان تبیین کنیم.
ثانیاً امام خامنه ای شاگرد علامه طباطبایی در تفسیر بود و از ۱۳۴۳ ش تفسیر را در مشهد شروع کرده است و دارای نوآوری های قرآنی هستند که لازم است جامعه علمی و قرآنی به آنها توجه کند.
مثلا ایشان نظریه ابتناء علوم انسانی بر قرآن را از دهه هشتاد مطرح کرده اند که زمینه ساز تحوّل در علوم شده است و نیز دیدگاه‌های خاص در مباحث علوم قرآن و تفسیر دارند بنده در تابستان ۱۴۰۱ ش که مقاله «روش شناسی تفسیری امام خامنه‌ای» را می نگاشتم در پایان تحقیق تصمیم گرفتم عنوان مقاله را به «نظریه تفسیری امام خامنه‌ای» تغییر دهم. چرا که دیدم ایشان در زمینه مبانی، قواعد، روش ها، گرایش ها و ... تفسیری نکات تازه ای دراند که می تواند در قالب یک نظریه تفسیری سامان یابد.
ثالثاً بعد از فتنه شهریور و مهر ۱۴۰۱ ش که اکثر حملات مجازی به شخص مقام معظم رهبری بود و واکنش هایی را در پی داشت ملاحظه کردیم که واقعا ایشان مظلوم است و حتی نسل جدید در دانشگاه و حوزه از مقامات علمی و قرآنی ایشان کمتر خبر دارند لذا انگیزه ما و همکاران را در مورد برپایی کنگره دوچندان کرد.
رابعاً توجه به اندیشه های قرآنی امام خامنه ای است برای ترویج فرهنگی قرآنی در جامعه، چرا که اندیشه ها و توصیه های قرآنی ایشان مبنای حرکت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی انقلاب اسلامی معاصر است که لازم است شناخته و اجرایی شود تا زمینه برپایی تمدن نوین اسلامی فراهم گردد.
حوزه نیوز: اهداف کنگره چیست؟
- شناخت اندیشه‌های کلی امام خامنه‌ای (دام‌ظله) در مباحث قرآنی
- کشف نوآوری‌های قرآنی امام خامنه‌ای (دام‌ظله)
- تبیین شخصیت قرآنی امام خامنه‌ای (دام‌ظله) در راستای ترویج فرهنگ قرآنی و تحکیم حکومت اسلامی
- ارائه اندیشه‌های امام خامنه‌ای (دام‌ظله) در مباحث تفسیری، علوم قرآنی، علوم انسانی با صبغه قرآنی و...
- تبیین و کاربست اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای (دام‌ظله) در برای زمینه سازی تمدن
حوزه نیوز: محورهای همایش کدام است؟
۱. شخصیت و سیره قرآنی آیت‌الله خامنه‌ای
۲. مرجعیت قرآن
۳. قرآن و اهل‌بیت (علیهم السلام)
۴. علوم قرآنی
۵. تفسیر و معارف قرآن
۶. ترجمه، تدبر و انس با قرآن
۷. قرائت و حفظ قرآن
۸. فعالیت‌های قرآنی
۹. سبک زندگی قرآنی
۱۰. قرآن و نظام‌سازی و تمدن‌آفرینی
۱۱. مبانی قرآنی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی
۱۲. قرآن و انقلاب، دولت و جامعه‌سازی
۱۳. مبانی قرآنی حکومت‌داری و رهبری آیت‌الله خامنه‌ای
۱۴. قرآن، هنر، رسانه و فرهنگ
۱۵. قرآن و علوم طبیعی و انسانی
۱۶. مبانی قرآنی اندیشه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آیت‌الله خامنه‌ای
۱۷. قرآن و مستشرقان و غرب
۱۸. مبانی قرآنی شعارهای انقلابی و مقاومت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
۱۹. روش‌شناسی تفسیر
۲۰. زن و خانواده
حوزه نیوز: ساختار کنگره چگونه است و چه افرادی مسئولیت دارند؟
رئیس کنگره: حجت الاسلام و المسلمین دکترعلی عباسی
دبیر کنگره :حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی
- معاون علمی کنگره : حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید عیسی مسترحمی
- معاون اجرایی کنگره: حجت الاسلام والمسلمین سیدیوسف موسوی
- مسئول دبیرخانه و کمیته رسیدگی به مقالات: حجت الاسلام عقیل یوسفی زارمی
- مسئول روابط عمومی: حجت الاسلام یوسف یوسف آبادی
- مسئول نشستهای علمی و کارگاهها، سایت و فضای مجازی : حجت الاسلام مهدی ندائی
حوزه نیوز: کارگروه و کمیته های علمی کنگره چند مورد و در کدام حوزه علمی است؟
- کارگروه تفسیر و علوم قرآن ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر علوی مهر
- کارگروه روش شناسی تفسیر و تدبر در قرآن ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر نقیب
- کارگروه قرآن و علوم (مرجعیت علمی و مطالعات میان رشته ای) ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر صاعد رازی
- کارگروه ترجمه، حفظ، انس و فنون قرائات ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر امینی طهرانی
- کارگروه قرآن و اهل بیت ع ـ حجت الاسلام و المسلمین رستم نژاد
- کارگروه قرآن و مستشرقان و عرصه بین الملل ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر زمانی
- کارگروه زن و خانواده ـ سرکار خانم طیبی
- کارگروه دولت، نظام و تمدن سازی و گام دوم ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر دشتی
- کارگروه سبک زندگی ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضایی آدریانی
- کارگروه سیره و فعالیت های قرآنی امام خامنه ای ـ حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسین رفیعی
- کارگروه قرآن، هنر، رسانه و فرهنگ – دکتر رفیعی دانشگاه فرهنگیان
- کارگروه مبانی قرآنی شعارهای انقلابی، استکبارستیزی و مقاومت امام خامنه ای- دکتر قاسمی
- کارگروه بین الملل – حجت الاسلام و المسلمین دکتر بشوی
- کارگروه دانشگاه آزاد اسلامی – حجت الاسلام و المسلمین دکتر شریفانی
- کارگروه اساتید معارف دانشگاه ها.
حوزه نیوز: نهادهای همکار با کنگره تاکنون چه مراکزی هستند؟
۱۸۳ مرکز علمی و فرهنگی حوزوی و دانشگاهی تاکنون به این کنگره پیوسته اند که برخی از آنها عبارتند از:
- پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
- دانشگاه فردوسی مشهد
- پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
- مرکز طبع و نشر قرآن
- مرکز ارتباطات و بین الملل حوزه های علمیه
- مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی
- مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآن مرکز تخصصی قرآن امام علی ۸
- دانشگاه علوم ومعارف قرآن قم
- استانداری تهران
- آستان قدس رضوی،
- دانشگاه رضوی
- مرکز فرهنگ و معارف قرآن دانشگاه امام صادق ۸
- صدا و سیما
- پژوهشگاه امام صادق ۸
- انجمن فقه و حقوق خانواده ایران
- دفتر تبلیغات اسلامی
- شورای فرهنگی اجتماعی زنان وخانواده
- پژوهشکده حج و زیارت جهاد دانشگاهی الزهرا B
- دانشگاه معارف اسلامی
- مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان
- دانشگاه امام رضا ۸
- نمایندگی های جامعه المصفی العالمیه در داخل و خارج کشور
- دانشگاه مجازی مرکز آموزش عالی جامعه الزهرا B
- دانشگاه شهید بهشتی
- موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)
- دانشگاه فرهنگیان قم
- دانشگاه شاهد
- مرکز مدیریت حوزه های علمیه
- اتحادیه جهانی زنان مسلمان
- مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران
- هیئت اندیشه ورز بانوان قرآنی
- معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده
- اتحادیه موسسات و تشکل های قرآن و عترت کشور
- مجمع بین الملل اساتید مسلمان
- کمیته امداد امام خمینی (ره)
- بسیج جامعه زنان ستاد دهه فجر انقلاب اسلامی
- پژوهشکده زن و خانواده
- دانشکده الهیات دانشگاه شهید بهشتی
- پژوهشکده مطالعات معنوی اداره قرآن و نماز و عترت ارتش
- پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی
- کانون همبستگی فرزندان شاهد
- بنیاد شهید
- جمعیت هلال احمر
- مرکز فقهی ائمه اطهار D
- موسسه رهپویان سید الشهدا
- دانشگاه میبد
- انجمن و قطب های علمی حوزه
- معاونت پژوهش حوزه های علمیه
- دانشگاه ملایر
- نهاد نمایندگی رهبری استان خوزستان
- مدرسه علمیه حضرت آمنه B
- انجمن قرآن پژوهی حوزه علمیه
- انجمن حدیث حوزه
- مرکز آموزش عالی ائمه اطهار D
- و برخی مراکز دیگر در حال بروز رسانی... ی.
حوزه نیوز: آیا ریزموضوعات و منابع جهت نگارش مقاله در کنگره ارائه شده است؟
همکاران دبیرخانه کنگره حدود ۷۰۰ موضوع جهت نگارش مقاله آماده کرده اند که در سایت و کانال کنگره قابل دسترسی است و یکی از همکاران کنگره آقای دکتر مهدی جهانی یک کتاب منبع شناخت حدود ۸۰۰ صفحه ای تالیف کرده است که اکثر کتاب ها، مقالات، سایت ها و ... را که در مورد اندیشه های قرآنی امام خامنه ای مطلب داشتند را جمع آوری کرده است. این کتاب هم از سایت و کانال کنگره قابل دانلود است.
حوزه نیوز: آدرس سایت و کانال و دبیرخانه کنگره را بفرمایید:
http://hamayesh.miu.ac.ir/khamenei/fa:سایت آدرس
https://eitaa.com/khamenei_qorani: ایتا کانال
آدرس دبیرخانه: قم، فلکه جهاد، مجتمع آموزش عالی قران و حدیث تلفن : ۰۲۵۳۷۱۱۰۵۸۸
حوزه نیوز: در مورد تاریخ برگزاری کنگره و ارسال چکیده و مقاله بفرمایید:
ارسال چکیده ها و مقالات تا آخر مهر ۱۴۰۲ بوده‌اند لیکن برای اخذ مقالات سوریه، تبریز و شیراز سایت کنگره تا اسفند ماه باز است و زمان برگزاری کنگره از آبان ۱۴۰۲ می باشد که مجموعاً ۸ اجلاس در داخل کشور و ۸ اجلاس در خارج از کشور برگزار می شود.
الف) داخل کشور
| ردیف |
مکان |
مرکز برگزار کننده |
تاریخ |
| ۱ |
تهران |
دانشگاه آزاد |
۲۳/۸/۱۴۰۲ |
| ۲ |
تهران |
سازمان عقیدتی سیاسی ارتش |
۲۴/۸/۱۴۰۲ |
| ۳ |
اصفهان |
نمایندگی جامعه المصطفی و مراکز حوزوی دانشگاهی |
۲۹/۹/۱۴۰۲ |
| ۴ |
مشهد |
نمایندگی جامعه المصطفی و آستان قدس و مراکز حوزوی و دانشگاهی |
۱۳-۱۴/۹/۱۴۰۲ |
| ۵ |
شیراز |
مراکز حوزوی و دانشگاهی و آستان احمد بن موسی(ع) |
۳۰/۱۰/۱۴۰۲ |
| ۶ |
تبریز |
نمایندگی جامعه المصطفی و مراکز همکار |
اردیبهشت ۱۴۰۳ |
| ۷ |
تهران |
نمایندگی ولی فقیه در سپاه و بسیج |
خرداد ۱۴۰۳ |
ب: خارج از کشور
| ردیف |
مکان |
مرکز برگزار کننده |
تاریخ |
| ۱ |
پاکستان |
نمایندگی المصطفی و مراکز علمی |
اسفند ۱۴۰۲ |
| ۲ |
کشورهای آفریقایی |
نمایندگی المصطفی و مراکز علمی |
فروردین ۱۴۰۳ |
| ۳ |
سوریه و لبنان |
نمایندگی المصطفی و مراکز علمی |
اردیبهشت ۱۴۰۳ |
| ۴ |
هند |
نمایندگی المصطفی و مراکز علمی |
در حال برنامه‌ریزی |
| ۵ |
افغانستان |
نمایندگی المصطفی و مراکز علمی |
در حال برنامه‌ریزی |
| ۶ |
اندونزی |
نمایندگی المصطفی و مراکز علمی |
در حال برنامه‌ریزی |
تذکر این نکته لازم است که نخستین اجلاس کنگره توسط دانشگاه آزاد در ۲۳/۸/۱۴۰۲ در سالن شهید مطهری سازمان مرکزی دانشگاه در تهران برگزار می شود که ریاست اجلاس با دکتر طهرانچی می باشد و جناب دکتر عباسی ریاست جامعه المصطفی العالمیه و بنده در آن سخنرانی می‌کنیم و چهار مقاله از مقالات دانشگاه آزاد ارائه می‌شود و از سه جلد مقالات کنگره (که حاصل ۱۲۰ مقاله و چکیده اساتید و دانشجویان این دانشگاه است) رونمایی می شود و از صاحبان مقالات ممتاز تقدیر می‌شود.
حوزه نیوز: درجه علمی کنگره چیست و چه مجلاتی برای کنگره ویژه نامه می دهند!؟
با تلاش همکاران دبیرخانه کنگره درجه علمی ISC برای کنگره اخذ شده است و ۲۳ مجله علمی پژوهشی و ۳۰ مجله علمی ترویجی رسما و کتبا آمادگی خود را جهت نشر مقالات کنگره اعلام کرده اند. برخی از آنها عبارتنداز:
الف) مجلات علمی پژوهشی:
- پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی، جامعه المصطفی
- دوفصلنامه علمی قرآن و علم، جامعه المصطفی
- دوفصلنامه علمی قرآن پژوهی خاورشناسان، جامعه المصطفی
- دوفصلنامه علمی مطالعات قرائت قرآن، جامعه المصطفی
- فصلنامه اندیشه نوین دینی دانشگاه معارف
- فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهشنامه اخلاق، دانشگاه معارف
- فصلنامه علمی – پژوهشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه معارف
- فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی
- مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی
ب) مجلات علمی ترویجی:
- مطالعات قرآن و علوم، جامعه المصطفی
- پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم ، جهاد دانشگاهی
- تحقیقات قرآنی و حدیثی، جامعه المصطفی
- پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده، جامعه المصطفی
حوزه نیوز: تاکنون چه پیش نشست ها و کارگاه هایی برای کنگره برگزار شده است؟
به همت مراکز علمی دانشگاهی و حوزوی از خرداد ۱۴۰۱ تا مهر ۱۴۰۲ پیش نشست ها و کارگاه های حدود ۲۰۰ مورد در ۳۰ استان برای کنگره برگزار شده است و در ضمن حدود ۱۰ کرسی های ترویجی هم برای این کنگره طراحی و اجرا شد.
حوزه نیوز: در مورد جلسات دبیرخانه، شورای علمی و شورای سیاست گزاری کنگره توضیح دهید:
تاکنون جلسات متعددی برای کنگره برگزار شده است که علاوه بر پیش جلسات طرحنامه و هماهنگی، مهمترین آنها عبارتند از:
- جلسه طراحی اولیه کنگره در دانشگاه آزاد اسلامی سال ۱۳۹۹ ش تهران.
- جلسه طراحی تفاهم نامه شروع کنگره در جامعه المصطفی العالمیه ۱۳۹۹ ش قم.
- جلسه شورای سیاست گزاری کنگره دی ماه ۱۴۰۱ جامعه المصطفی العالمیه قم.
- دو جلسه شورای علمی کنگره تابستان و آذر ۱۴۰۱ مجتمع عالی قرآن و حدیث قم.
- مراکز همکار کنگره آذر ۱۴۰۱ مجتمع عالی قرآن و حدیث قم و نیز در سال ۱۴۰۲ دوبار.
- اجلاس مدیران کمیته های علمی کنگره آذر ۱۴۰۱ مجتمع عالی قرآن و حدیث قم و نیز در سال ۱۴۰۲ دوبار.
- جلسات دبیرخانه کنگره بیش از ۴۰ مورد.
- شورای سیاست‌گزاری کنگره در سال ۱۴۰۲(سه مورد).
حوزه نیوز: آثاری که تاکنون به کنگره رسیده است را بفرمایید:
تاکنون بیش از ۲۳۰ چکیده و ۱۶۰۰ مقاله به کنگره رسیده است که غیر از فارسی حدود ۲۰۰ مقاله به ۲۲ زبان از کشورهای مختلف رسیده است که موضوعات تفکیکی آماری آنها عبارتند از:
- مبانی قرآنی شعارهای انقلابی، استکبارستیزی و مقاومت امام خامنه‌ای (دام‌ظله) – ۲۴ درصد
- قرآن و علوم (مرجعیت علمی و مطالعات میان رشته‌ای) – ۲۰ درصد
- زن و خانواده – ۱۶ درصد
- دولت، نظام و تمدن‌سازی و گام دوم – ۱۵ درصد
- سبک زندگی – ۱۵ درصد
- تفسیر و علوم قرآن – ۸ درصد
در ضمن یک جلد منبع شناخت و یک جلد موضوعات اسختراج شده از آثار مقام معظم رهبری و یک جلد مصاحبه با شخصیت‌ها و شاگردان قرآنی ایشان آماده نشر شده است.
حوزه نیوز: نکته پایانی خود را بفرمایید:
ضمن تشکر از همه مراکز و شخصیت ها و همکارانی که در این جهاد تبیین با ما همکاری می کنند. از همه اساتید و مراکزی که تاکنون به این حرکت عظیم علمی و انقلابی که به صورت جهادی بوده تشکر می‌کنم و اعلام می‌کنم که این حرکت علمی جهادی بوده و وابسته به دولت نیست و ردیف بودجه‌ای از دولت یا مجلس ندارد و افراد و مراکز علمی جهت ادای دین خود و از باب جهاد تبیین در این حرکت عظیم شرک کرده‌اند.
۳۱۳/۱۷
