الهام سادات حجازی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه با بیان این که منابع انسانی در پیشرفت یک کشور تأثیر بسزایی دارند و یک گنجینه و ثروت عظیم برای هر کشوری به شمار می روند، اظهار داشت: در این میان بی شک نخبگان یکی از مهمترین ثروت‌های انسانی کشور هستند، کما این که هنگامی که وجود افراد نخبه ثروت دانسته شود در تولید آن نیز تلاش خواهد شد.
وی با اشاره به این که یکی از اهداف دشمن زدودن هویت ملی و آرمان‌خواهی از جوانان و به ویژه نخبگان است، افزود: نخبه ای، نخبه‌ی تراز است که دارای بینش و بصیرت باشد و دشمن‌شناسی خوبی داشته باشد؛ بنابراین ایجاد و تقویت هویت ملی و آرمان‌خواهی باید در بستر آموزش و در نهادهایی همچون نهاد خانواده، مساجد و مراکز علمی و آموزشی انجام گیرد.
وی بیان داشت: باید به نخبگان چنین تعلیم شود که این ظرفیت برتری را که خداوند متعال به آنها عنایت کرده را تبدیل به ظرفیت ملی کنند. در واقع مطالبه یک کشور از فرد نخبه این است که توانایی‌اش را در خدمت حلّ مسائل کشور به کار گیرد. اینکه فرد نخبه این توانایی را در جهت پیشبرد اهداف و حل مسائل کشورش صرف کند باید در محیط و بستر نهادها به او تعلیم داده شود.
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث ادامه داد: استعدادها باید در محیط‌های سالم تربیتی_آموزشی قرار گیرد تا در فرایند رشد و تعلیم و در نهادهایی همچون آموزش و پرورش، ابعاد شخصیتی فرد نخبه شکل بگیرد. وقتی چنین شود در بزرگسالی و در مرحله‌ای که زمان کارایی استعدادش است، فرد نخبه کنشگری معقولی در فضای اجتماعی خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: هر چند مظهر نخبگی، تخصص است و مهارت‌یابی برای اداره کشور ضروری است؛ اما نخبگان در کنار این مهم، باید متوجه هدف های برتر هم باشند. فرد نخبه اگر در تخصصش غرق شود به گونه‌ای که از فضای جامعه فاصله بگیرد و مسائل مهم ملتش و انسانها را فراموش کند، مسأله ای از مردم نیز حل نخواهد شد. البته نهادهای مرتبط با امور نخبگان باید این رفت و برگشت ساحت دانش-اجتماع را به نیروهای نخبگانی خود یادآور شود.
وی گفت: برای بررسی عقبه‌ی تربیتی نخبگان باید گفت رفتار مطلوب هر انسانی راه رسیدن به حیات طیبه‌ی آرمان‌شهر است. نیل به این حیات طیبه نیازمند بسترهای آموزشی، اعتقادی و اخلاقی است. هر گاه مبنا مستحکم باشد می تواند دستاویز برای رسیدن به اهداف والا قرار گیرد. در این راستا، مساجد، نهاد آموزش و پرورش، مراکز علمی و آموزشی، هیأت‌ها و نهادهای مردم‌محور تأثیرگذار هستند.
این پژوهشگر علوم قرآنی ابراز داشت: آنچه نظام فکری یک فرد را می‌سازد در سه حوزه خلاصه میشود؛ عقاید، اخلاق و احکام. محیط تحقق این سه محور را باید در نهادهای آموزشی جستجو کرد؛ همچون مساجد، مدارس و دانشگاه‌ها. مساجدی که فضای فرهنگی پویایی دارند می‌توانند در نظام فکری و روانی فرد تأثیرگذار بوده و پایه‌های اعتقادی فرد را از همان عنفوان کودکی پایه‌ریزی کنند. به طور مثال حضور والدین در مسجد به همراه فرزندان تأثیر روان‌شناختی نامحسوس و محسوسی را در آینده فرد نمایان خواهد کرد؛ زیرا کارکردهای تربیتی گاهی آشکارند و گاه پنهان و نهان.
حجازی افزود: حال این وضعیت مقایسه شود با افراد نخبه‌ای که محیط تربیتی‌شان متفاوت از فضای مسجد و متفاوت از فضاهای ارزشی است، برای این گونه از افراد، ارزشها و پایبندی به ارزشها شکل نگرفته و نمی‌توانند پاسبان خوبی برای ارزشهای ملی و دینی خود باشند.
این کارشنای فرهنگی ادامه داد: نخبه‌ای که از او به فرار مغزها یاد می‌کنند ارزش خدمت به مردم و کشورش به خوبی در وجودش ریشه ندوانیده و بر اساس قوانین مادی رشدیافته و در نتیجه ارزشها را بر اساس قوانین مادی تفسیر می‌کند، چنین فردی در بزنگاه و تقابل مادی و معنویت دچار تعارض شده و انتخابی مادی خواهد داشت.
وی همچنین گفت: بنابراین محیط های تربیتی در شکل‌گیری و نهادینه‌کردن ارزشهای حقیقی در شاکله فرد نقشی اساسی دارند. حاصل این تربیت میشود نخبه‌ای که نه تنها در بزنگاه‌ها و فتنه‌ها، خط کج نمی‌کند که محکم در بلاها و طوفان‌های فتنه ایستادگی کرده، پایش نمی‌لغزد؛ بلکه با تیزبینی به خوبی دیدبانی می‌کند و شرایط را برای دیگران تبیین می‌کند.
حجازی تأکید کرد: نخبگان رصد زودهنگام دارند. موقعیت و حتی آینده را قبل از عوام رصد و پیش‌بینی و تحلیل می‌کنند و این در تبیین و آگاه‌سازی دیگران بسیار مهم است. نخبگی یک ظرفیت و توانمندی است و این ظرفیت باید سیال باشد و بجوشد و به جریان اندازد. نخبه‌ی تراز جریان‌ساز است؛ این تفکر جریان‌سازی و حرکت جریان‌سازی و کنشگربودن در محیط‌های تربیتی در وجود فرد ریشه می‌زند.
وی افزود: نکته مهم پایانی، میزان تعامل و همکاری نهادها در رشدیافتگی نخبگان است. اینکه نهاد آموزش و پرورش با نهاد مساجد هماهنگ عمل کنند، در تضاد با هم نباشند و جدا از هم نیز نباشند، در این صورت است که به تولید و تربیت نخبگان ارزش‌مدار دست خواهیم یافت و این دستیابی به یک ثروت است و خود باعث تولید ثروت‌های مهم دیگر خواهد شد.
