به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، چهارمین پیش‌همایش از ششمین همایش کتاب سال حکومت اسلامی، روز دوشنبه ۸ بهمن ۱۴۰۳ به همت مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی و با مشارکت مجتمع مدرسه علمیه معصومیه و مدرسه عالی جوادالائمه(ع) در قم برگزار گردید.
ببینید:
تصاویرچهارمین پیش همایش ششمین همایش کتاب سال حکومت اسلامی
در این نشست، کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» به عنوان حائز رتبه برتر در پنجمین همایش سال کتاب حکومت اسلامی معرفی و به بحث و بررسی گذاشته شد.
ششمین همایش کتاب سال حکومت اسلامی برگزار می شود
در ابتدای برنامه، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی محمدی دبیر علمی نشست ضمن ارائه توضیحاتی در مورد رویداد همایش کتاب سال حکومت اسلامی گفت: این همایش از طرف مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی وابسته به دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و به صورت سالانه برگزار می‌شود.
وی با بیان اینکه ششمین همایش کتاب سال حکومت اسلامی در روزهای آتی برگزار خواهد شد، گفت: این همایش به بررسی کتب تولیدشده در مباحث مربوط به حکومت اسلامی، حقوق عمومی، اندیشه سیاسی، فقه سیاسی و ارزیابی پایان‌نامه‌های دفاع‌شده در این موضوعات می‌پردازد و به دنبال این است که نویسندگان برتر در حوزه حکومت اسلامی شناسایی شوند.
توضیحات مؤلف کتاب
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جواد مهری مؤلف کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» به معرفی این کتاب پرداخت و نکاتی را در مورد محتوای آن ارائه نمود.
وی عنوان کرد: از آغاز شکل‌گیری جوامع و حکومت‌ها و تدوین قوانین برای جلوگیری از گرفتاری‌های اجتماعی و تضادهایی که در جامعه مدنی شکل می‌گیرد، دو چالش اساسی بخصوص در جغرافیان جهان اسلام شکل گرفت.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهری، استبداد داخلی را یکی از این چالش‌ها برشمرد و افزود: استکبار خارجی چالش دیگر جوامع اسلامی بوده است. بسیاری از کشورهای کوچک در گذشته مستعمره کشورهای بزرگ بوده‌اند. هرچند امروز به ظاهر استعمار و استثمار وجود ندارد اما در مدل‌های مدرن بسیاری از کشورها از جهت فرهنگی و اقتصادی مستعمره کشورهای بزرگ هستند، لذا استبداد داخلی و استکبار خارجی همچنان به عنوان دو چالش مهم در پیش روی کشورها بویژه جهان اسلام وجود دارد.
مولف کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» با بیان اینکه هر کشوری برای خود یک سقف امنیت ملی دارد، گفت: سقف امنیت ملی کشورها بر چهار ستون استوار است که شامل ستون‌های فرهنگ، اقتصاد، سیاست و امور دفاعی می‌شود. در هر کشوری یکی از این پایه‌ها ستون اصلی سقف امنیت ملی است. این ستون در سقف امنیت ملی ایران ستون امور دفاعی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهری افزود: برای جلوگیری از استبداد داخلی و استکبار خارجی و صیانت از سقف امنیت ملی کشور، اسلام، نظامی به نام نظام دفاعی دارد که متشکل از گزاره‌های فقهی در سه حوزه تولید امنیت ملی، تهدید امنیت ملی و حوزه قوانین حقوقی مرتبط با آن است.
وی افزود: گزاره‌های فقهی ناظر به تولید امنیت ملی مثل جهاد، دفاع، بطانه، مرابطه یا مرزبانی؛ گزاره‌های فقهی ناظر به تهدید امنیت ملی مثل بغی، محاربه، افساد فی‌الارض، جاسوسی و نفوذ و گزاره‌های فقهی ناظر به قوانین حقوقی مرتبط با امنیت ملی مثل حقوق اسرا، تمثیل، ارحاب، ارعاب و قراردادهای بین‌المللی امان و ذمه است. مجموع گزاره‌های فقهی در سه حوزه تولید، تهدید و منابع حقوقی مرتبط با امنیت ملی کشور، نظام دفاعی اسلام را تشکیل می‌دهند.
مؤلف کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» با اشاره به اینکه یکی از این گزاره‌ها، گزاره بطانه یا سازمان اطلاعات و استخبارات است که ناظر به تولید امنیت ملی است، افزود: این گزاره در کتاب حاضر در دو جلد به بحث گرفته شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهری با بیان اینکه اساساً حیطه فعالیت دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی در حوزه منطقه ممنوعه است، گفت: فقه فردی می‌گوید این منطقه‌ی ممنوعه، حریم شخصی و حق‌الناس بوده و ورود به آن حرام است. اما فقه نظام می‌گوید نه تنها حرام نیست بلکه در موارد لازم واجب شرعی است چون قواعد فقهی در این رابطه می‌گویند مصلحت عامه را باید نظر گرفت.
وی افزود: دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی علاوه بر اینکه در موارد لازم به حریم خصوصی افراد ورود پیدا می‌کنند، آنجا از جهت الزامات فردی و سازمانی ممکن است مرتکب برخی از کارهای نهی‌شده بشوند. این مباحث در کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» از لحاظ فقهی به تفصیل بررسی شده است.
مؤلف کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» به تشریح بخش‌های مختلف کتاب پرداخت و گفت: جلد اول کتاب در چند بخش تبیین شده است؛ بخش اول، کلیات و مفاهیم؛ بخش دوم، کارکرد سازمان‌های اطلاعاتی در امنیت‌بخشی به جامعه بشری در حوزه جاسوسی و ضد جاسوسی؛ بخش سوم، جاسوسی به نفع دشمنان داخلی و خارجی؛ بخش چهارم، تجسس در حریم خصوصی و امور شخصی مردم؛ بخش پنجم، منابع و روش‌های خبریابی سازمان‌های اطلاعاتی؛ بخش ششم مفهوم قاعده حفظ نظام در فعالیت‌های اطلاعاتی و بخش هفتم، شکنجه و احضار متهم است.
وی با اشاره به اینکه عناصر اطلاعاتی به واسطه ضرورت کارشان یک سری بایدها و نبایدهایی نیاز دارند، گفت: کسانی که درگیر این پرونده‌ها هستند نوعی بستر برای اشاعه اسرار مردم برایشان فراهم است. اگر این عناصر اطلاعاتی نتوانند خودکنترلی داشته باشند و الزامات فردی را رعایت نکنند قطعاً گرفتار می‌شوند.
نویسنده کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» افزود: بر این اساس در جلد دوم این کتاب، الزامات فردی و سازمانی و حفاظتی از جهت فقهی بررسی شده است که بخش اول آن، اخلاق حرفه‌ای سازمان اطلاعات؛ بخش دوم، اصول اخلاقی و الزامات نیروهای اطلاعاتی؛ بخش سوم، الزامات سازمانی و تشکیلاتی و بخش چهارم نیز شامل توضیح الزامات حفاظتی است.
نقد کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» / چرا حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات است
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین احمدحسین فلاحی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور به عنوان ناقد به نقد کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» پرداخت.
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور گفت: با توجه به وضعیت حاکم بر جهان و وجود نفوذ داخلی و چالش‌های بیرونی، باید به مباحث فقهی سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی به صورت ویژه پرداخت. هیچ کشوری نیست که با چالش‌های جاسوسی مواجه نباشد حتی کشورهایی که روابط‌شان به ظاهر با هم حسنه است نیز مباحث شنود را دارند، لذا دشمنان قطعاً برای براندازی نظام اسلامی که مورد رضایت آنها نیست، هزینه‌های زیادی می‌کنند.
وی افزود: بر این اساس باید برای مخاطبان تبیین کرد که درست است که حفظ حریم خصوصی افراد اصل اولی است، اما باید مصلحت عامه و نظام اسلامی را نیز در نظر گرفت. اگر با این دید به مسئله نگاه کنیم که حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات است، آنگاه باید خیلی از احکام فقهی ما در این عرصه تغییر کند بگونه‌ای که هم حریم خصوصی و هم نظام اسلامی حفظ شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور تاکید کرد: افراد و ماموران نهادهای امنیتی بایستی پیوست‌های فقهی مرتبط با حیطه وظایف خود را بگذرانند و به احکام آن مسلط شوند تا از نگاه شرعی دچار تضییع حقوق افراد نشوند.
حجت‌الاسلام والمسلمین فلاحی در مورد کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» گفت: خواننده وقتی این کتاب را مطالعه می‌کند از خیلی مباحث تاریخی هم مطلع می‌شود و به سیره عملی پیامبر اسلام (ص) در قضیه حفظ نظام اسلامی پی می‌برد.
وی به حجم زیاد مباحث مقدمات و عمومی، حجم زیاد کتاب، عدم ارائه تعاریف لغوی در برخی موارد و بسنده کردن نویسنده به تعاریف اصطلاحی، ارجاع نویسنده به وضوح مسئله در نزد خودش و عدم جمع‌بندی مطالب در پایان هر فصل به عنوان برخی از اشکالات کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» اشاره کرد.
یک سؤال مهم از مؤلف
در این بخش از نشست، حجت‌الاسلام محمدی دبیر علمی نشست خواستار توضیح نویسنده کتاب در خصوص مقصود او در این اثر از حفظ نظام اسلامی چه چیزی است و وجه اولویت حفظ نظام اسلامی به حریم خصوصی افراد در موارد ضروری از نگاه او چیست.
سه تعریف از نظام
حجت‌الاسلام والمسلمین مهری، نویسنده کتاب در پاسخ به سؤال فوق گفت: امروز سه تعریف از نظام می‌شود. تعریف نخست، نظامات اجتماعی و بحث معیشت و ساماندهی امور روزمره مردم است. تعریف دیگر، نظام شریعت است و تعریف سوم نیز نظام سیاسی است. در کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» هر سه نظام مدنظر است.
وی با بیان اینکه امام خمینی (ره) می‌فرماید حفظ نظام از اصول اولیه است، لذا ایشان در بحث فقهی حفظ نظام از قاعده ثانویه استفاده نمی‌کنند، گفت: مقصود امام (ره) از نظام جمهوری اسلامی نیز با تمام ابعاد و ساختار تعریف شده برای آن است، یعنی ساختار نظام اسلامی که در راس آن ولی فقیه است.
نویسنده کتاب «فقه اطلاعات و امنیت» گفت: در بعث تعارض حفظ حریم خصوصی افراد و حفظ نظام اسلامی هیچ مشکلی از جهت فقهی وجود دارد و شئون مختلف آن در گزاره‌های فقهی به بحث گرفته شده و حل شده است.
انتهای پیام
نظر شما