به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، سیزدهمین نشست پژوهشکده امامت از سوی بنیاد بین‌المللی امامت با موضوع «علامه امینی و الغدیر؛ نوآوری‌ها و دستاوردها» با سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمد طباطبایی در موضوع تبیین نوآوری‌ها و دستاوردهای علامه امینی مبتنی بر کتاب گران‌سنگ الغدیر، کتاب واقعه الغدیر با ارائه حجت‌الاسلام‌والمسلمین امیر تقدمی معصومی و کتاب علامه امینی با عنوان (Devoted to the truth; Allāma Amīnī)، توسط دکتر محمدرضا فخر روحانی برگزار شد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمد طباطبایی در این نشست علمی به فراگیری جایگاه علامه امینی و الغدیر اشاره نمود و اظهار داشت: زحمات علامه امینی و سخت‌کوشی و تلاش فراوان ایشان در خلق کتاب گران‌سنگ الغدیر بر کسی پوشیده نیست؛ تلاش و مداومت علمی علامه می‌تواند الگویی برای طلاب و فضلا باشد.

وی در ادامه به تأثیر اخلاص و سوزوگداز علامه امینی نسبت به مولی‌الموحدین علی علیه‌السلام در ماندگاری شاهکار الغدیر اشاره نمود و یادآور شد: مطالعه ۲۰ هزار جلد کتاب برای نگارش الغدیر نشان‌دهنده عمق نگاه آن به احادیث و روایات است؛ الغدیر را می‌تواند موسوعه کلامی و دائرةالمعارف امامتی نامید.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین طباطبایی به فرازهایی از متن الغدیر و روش تبیینی علامه امینی اشاره نمود و اذعان داشت: کتاب الغدیر در بیان، حق مطلب ادا نموده، بحث مستوفایی را راجع به مباحث از جمله صحابه رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله از جمله ابوذر را جمع‌آوری و بیان نموده است.

سخنران نشست در ادامه تبیین احوالات علامه امینی، پیگیری مباحث مبتنی بر نگاه زیبا، عالمانه و محققانه را از ویژگی‌های کتاب گران‌سنگ الغدیر دانست و اذعان داشت: علامه امینی در کتاب الغدیر در بررسی احادیث و روایات از لابه‌لای متون کهن و عموماً کتب خطی تتبعاتی را از استخراج و تبیین نموده است.

وی با بیان این که علامه امینی در مطالعه کتب و آثار اندیشمندان همواره بر دقت توأم با مطالعه کامل آثار تأکید داشتند و کتاب‌ها را از اول تا آخر و بادقت و همراه حواشی مطالعه می‌نمودند، اظهار داشت: چیزی جز عشق و ولاء به اهل‌بیت علیهم‌السلام به‌ویژه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نمی‌توانست علامه امینی را به این مرحله از سخت‌کوشی و تلاش وادارد تا چنین کتاب ارزشمند الغدیر را تألیف نمایند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین طباطبایی در ادامه به بیان خاطراتی از علامه امینی دررابطه‌با همت وصف‌ناپذیر ایشان در تألیف کتاب الغدیر اشاره و این روحیه سخت‌کوشی را تفضلی الهی و الغدیر را آیتی از آیات قرن حاضر دانست و خاطرنشان ساخت: به نقل علمای زمان؛ اگر علامه امینی جلوی چشم ما کتاب الغدیر را نمی‌نوشتند، باور نمی‌کردیم که این اثر فاخر را یک نفر به‌تنهایی تألیف نموده باشد.

این استاد حوزه در بیان ویژگی‌های اختصاصی کتاب مهم الغدیر، با بیان این که تا پیش از علامه چاپ حروفی کتاب رواج چندانی نداشت، یادآور شد: کثرت کتب چاپی و دردسترس‌بودن آثار، امکان ذکر مستند نقل‌قول‌ها را فراهم ساخت و این گستره از ذکر منبع از ویژگی‌های بارز کتاب الغدیر است.

وی با اشاره به این که علامه در کتاب الغدیر هرجا نسبتی به کسی داده یا سخنی را نقل نموده، سند آن را نیز متذکر شده است، اذعان داشت: بیان معارف کلامی در کنار تنوع‌بخشی به مطالب اعم از ذکر شعر، داستان، حکایت و... جذابیت غیر قابل وصفی را برای خواننده الغدیر ایجاد می‌کند. بدون این که نخ تسبیح در این کتاب گم شود، علامه استدلال‌های متنوع را در جای خودش نقل نموده است.

وی به‌عنوان بندی مناسب، تیتر و سرفصل نویسی مطالب و ارجاعات دقیق در کتاب گران‌سنگ الغدیر اشاره نمود و با بیان این که تا پیش از الغدیر کمتر کتابی آراسته و نظم این‌چنینی داشت، ابراز داشت: نثر و ادبیات این کتاب از دیگر ویژگی‌های کتاب الغدیر است که به زبان ادبی و روز و ناظر به اهمیت برقراری ارتباط با دنیای اسلام نگاشته شده است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین طباطبایی با بیان این که وقتی کتاب الغدیر علامه امینی منتشر شد موردتوجه همگان از جمله اندیشمندانی از نگرش‌های مختلف قرار گرفت، تصریح کرد: هرچه می‌گذرد شخصیت علامه و عظمت الغدیر نمود پیدا می‌کند.

وی در ادامه ضمن اشاره به رویکرد ارزشمند بنیاد بین‌المللی امامت در احیا و معرفی آثار فاخر اندیشمندان جهان اسلامی، با تأکید بر این که باید زحماتی که پیشینیان ما رقم زده‌اند را به نسل‌های امروزی و مبتنی بر ادبیات‌معاصر معرفی و منتشر نماییم، خاطرنشان کرد: الغدیر و علامه امینی چنان به هم پیوند خورده‌اند که هرجا نام یکی برده می‌شود، بی‌اختیار دیگری جلوه می‌نماید.

این استاد حوزه بر اهمیت برپایی کرسی‌های درس الغدیر در مراکز و نهادهای حوزوی تصریح نمود و با بیان این که نباید مطالب امامتی را در بایگانی کتابخانه‌ها خلاصه نماییم، اظهار داشت: تبیین مباحث و معارف امامتی که از ارکان مبانی الهی است باید اصل در حوزه‌های علمیه قرار گیرد.

وی دفاع در مقابل شبهات اعتقادی را رسالت دینی و حوزوی طلاب و بسیار مهم ارزیابی نمود و اذعان داشت: علامه امینی نیاز به تبیین معارف امامت در جامعه را به‌خوبی احساس نموده، در مسیر تبیین و جمع‌آوری مبانی روایی و حدیثی امامت برخاستند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین طباطبایی بر اهمیت تربیت الغدیر نویس در حوزه‌های علمیه تصریح نمود و ضمن اشاره به عنایات و کرامات الهی نسبت به علامه امینی اظهار داشت: اگر مرحوم علامه امینی الان در قید حیات بودند در عین تشخیص اولویت‌ها، گام‌های جدی و مستحکمی در مسیر تبیین معارف امامت در میان آحاد جامعه بر می‌داشتند.

وی با بیان این که همگان وظیفه داریم تا این کتاب را معرفی نموده، نسبت به تبیین نکات این کتاب توجه داشته باشیم، خاطرنشان ساخت: علامه امینی در عین توجه به نیازهای روز، جلوتر از زمانه خود نگاه می‌کردند و می‌دیدند که نسل‌های آینده به چه چیزی نیاز خواهند داشت، در مسیر پاسخگویی به این نیازهای معارفی قدم بر می‌داشتند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین طباطبایی در بخش پایانی سخنان خود به گستره واکنش علمای جهان اسلام نسبت به کتاب گران‌سنگ الغدیر اشاره نمود و تصریح کرد: استحکام مطالب الغدیر، مانع نگارش رساله‌ها و ردیات علمی توسط معاندان شده است.

حجت‌الاسلام تقدمی معصومی؛ از پژوهشگران و اساتید حوزه در معرف کتاب واقعةالغدیر، با بیان این که کتابخانه غدیر هم‌زمان با حادثه مهم غدیر خم شروع شده است، اظهار داشت: بلافاصله بعد از واقعه غدیر خم علما و اصحاب قلم شروع به ثبت واقعه غدیر خم و جمع‌آوری آثار آن رویداد مهم کردند.

این پژوهشگر حوزوی در ادامه علامه امینی را احیاگر کتابخانه غدیر و امامیه در قرن گذشته دانست و ابراز داشت: کار بی‌نظیر علامه امینی در الغدیر بر کسی پوشیده نیست.

وی با اشاره به این که خداوند متعال از روی حکمتش با غیبت حضرت ولی‌عصر(عج) برخی از درهایی را بسته؛ ولی از رحمتش درهای بسیاری را بازنموده است، اظهار داشت: فعالیت حوزه‌های علمیه و مراکز دینی در قرن اخیر به‌ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از منظر گزاره‌های علمی، نسخ خطی، رویکردهای نرم‌افزاری، فعالیت بنیادها، مؤسسات و بهره‌گیری از تمام ابزار و فرایندهای علمی، در طول تاریخ تشیع بی‌نظیر است.

معرف کتاب واقعةالغدیر حضور صاحب عبقات و قاضی نورالله شوشتری و اتصال آن به مرحوم علامه امینی، شرف‌الدین و علامه طباطبایی را سرآغاز گشوده شدن رحمت‌های خداوند متعال در قرن حاضر توصیف نمود و ابراز داشت: در نسل جدید حوزه‌های علمیه گزاره‌هایی وجود دارد که در جان‌ودل انسان این ندا را می‌دهد که حوزه همچنان زنده و بالنده کارهای علمی و تحقیقاتی ارزشمندی را پیگیری می‌کند؛ اکنون شاهد نقش‌آفرینی بزرگانی در تثبیت این مسیر هستیم.

حجت‌الاسلام تقدمی معصومی در ادامه به برخی از اساتید معاصر در حوزه کلام و مباحث اعتقادی اشاره و به معرفی کتاب واقعةالغدیر پرداخت و ابراز داشت: کتاب واقعه الغدیر اثر حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیستانی از عمق، زیبایی و فراست معنای ارزشمندی برخوردار است؛ به‌گونه‌ای که آن را می‌توان به‌عنوان کتاب‌درسی حوزوی مدنظر قرارداد.

وی با بیان این که این کتاب، واقعه غدیر را از منظر عنوان قاعده هدایت که تنیده با بحث خلقت است بررسی می‌کند، اظهار داشت: نمی‌شود خداوند خالق را بدون هدایت مخلوق تصور نمود، لذا قاعده هدایت از جمله قواعدی است که در تبیین مبانی امامت بسیار حائز اهمیت است.

وی واقعه غدیر را مهم‌ترین حتی تنهاترین واقعه‌ای دانست که به معنای واقعی کلمه در مقوله استفاء مدنظر قرار می‌گیرد، اظهار داشت: هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که بسط تجربه نبوی داریم و می‌توانیم پیامبر شویم؛ چرا که خداوند متعال هادی مطلق است و هیچ‌کس نمی‌تواند بدون اذن الهی خود را نبی قرار دهد.

معرفی‌کننده کتاب واقعه الغدیر با اشاره به این که همچنان که چیزی به‌عنوان بسط تجربه نبوی نداریم، چیزی هم به‌عنوان بسط تجربه امامتی نداریم، اظهار داشت: نمی‌توانیم غدیر را همچون نبوت تنزیل دهیم و مشابه‌سازی کنیم؛ چرا که راه غدیر بسته است. آنچه در نبوت می‌گوییم که استفاء خداوند متعال است، دقیقاً همین را در امامت و غدیر نیز مطرح می‌کنیم.

وی با تأکید بر این که غدیر خم انتقال ولایت پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله بر امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام است و در گام نخست باید این ولایت، درست شناخته شود، اظهار داشت: پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و آله به‌شدت در میان ما مهجور هستند و کتاب‌های چندانی در راستای تبیین مناقب، مراتب و فضائل و حدود و شئون نبوی وجود ندارد؛ ازاین‌رو تا ولایت پیامبر را نشناسیم، نمی‌توانیم به ولایت امیرالمؤمنین منتقل شویم و این همان استفا است که به‌عنوان جاده‌ای یک‌طرفه وجود دارد.

حجت‌الاسلام تقدمی معصومی با بیان این که اگر نگاهی گذرا به فهرست این کتب داشت باشیم، مباحث مهم این اثر را به‌وضوح خواهیم یافت، اظهار داشت: نکته مهمی که در این کتاب مدنظر قرار گرفته، این موضوع است که همچون عنوان آن، مبتنی بر محتوای غدیری نگاشته شده است و هیچ صفحه‌ای را نمی‌توان یافت که ارتباط وثیق آن به‌صورت دقیق با واقعه غدیر تشریح نشده باشد.

معرف کتاب واقعةالغدیر در ادامه ضمن اشاره به برخی از عناوین این کتاب، حجیت اهل‌بیت علیهم‌السلام را معنایی فراتر از مرجعیت علمی ایشان دانست و ابراز داشت: هرآنچه اهل‌بیت علیهم‌السلام بگوید حجت است.

وی به بحث این کتاب در موضوع ولاء اشاره و با بیان این که تقسیم‌های نگارنده کتاب واقعةالغدیر در موضوع ولاء و تبیین مسئله بسیار ارزشمند است، اظهار داشت: نویسنده در این کتاب، بر این نکته تأکید می‌کند که ولاء پیامبر نسبت به امت یک‌طرفه بوده، پیامبر اعظم نسبت به امت ولایت دارند و حکومت نیز شانی از ولایت استفانی است. نبوت؛ ولایت جامعی است که همه مؤلفه‌های امامت، حکومت، سیادت و... را داشته، حکومت تنها شأن نازلی از ولایت تامه است.

حجت‌الاسلام تقدمی معصومی در بخش پایانی سخنان خود با بیان این که ولایت امری که در حدیث غدیر آمده را نباید به امر حکومتی تقلیل دهیم، خاطرنشان ساخت: بحث مغالطه از دیگر فرازهای این کتاب است؛ اگر این اثر جایگاه خود را پیدا کند، کتاب ارزشمندی است که می‌تواند مورد رجوع پژوهشگران عرصه امامت قرار گیرد.

دکتر محمدرضا فخر روحانی نیز در معرفی کتاب انگلیسی علامه امینی به چرایی قرارگرفتن در این مسیر اشاره نمود افزود: بعد از زیارت عتبات وقتی وارد کتابخانه علامه امینی شدم، فضای بسیار متفاوتی را حس کردم، دیدم اگر یک اندیشمند غربی یک بیستم ویژگی‌های علامه امینی را داشت، قطعاً در تمدن غربی انواع تولیدات علمی و رسانه‌ای بی‌شماری برایش تولید می‌شد.

نگارنده زندگی‌نامه علامه امینی به انگلیسی با بیان این که برای نگارش این کتاب ۱۱ سال وقت گذاشتم اظهار داشت: در سفری که به هندوستان داشتم، با برخی از شخصیت‌هایی که در سن جوانی علامه امینی را درک کرده بودند، صحبت کردم و خاطرات شخصی کسانی که علامه امینی را درک نموده بودند برایم مایه شگفتی و انگیزه‌ای مضاعف برای قدم‌نهادن در مسیر معرفی این شخصیت شد.

وی نحوه نگارش زندگی‌نامه علامه امینی به زبان انگلیسی را موردتوجه قرارداد و با بیان این که در فرایند نگارش زندگی‌نامه علامه امینی سیر تاریخ زندگی‌نامه‌نویسی و تاریخ‌ادبیات انگلیسی را بارها مطالعه نمودم، اظهار داشت: معرفی‌کردن عالمان بزرگ به جهانیان وظیفه‌ای مهم است؛ چرا که نیاز جامعه شیعه خارج از ایران به دانستنی‌ها دررابطه‌با سیره علما، بسیار بیشتر از داخل ایران است.

دکتر فخر روحانی با بیان این که می‌توان گفت این کتاب هم زندگی‌نامه علامه امینی است و هم نیست، اظهار داشت: علامه امینی در این کتاب با نگاه پژوهشگرانه و مبتنی بر نگاه کتاب محورانه معرفی شده است؛ در معرفی علامه افراد و اشخاص تأثیرگذار روی علامه برای نگاشت الغدیر، نیز موردتوجه قرار گرفته‌اند.

وی با بیان این که در فراز پایانی این کتاب سؤالات پژوهشی فراوانی برای پیگیری‌های بعدی علمی پژوهشگران مطرح شده است، خاطرنشان کرد: بسیاری از علما هستند که ما اصلاً توجهی به ایشان نداریم که این اشخاص نه‌تنها متعلق به خانواده، شهر و کشوری خاص نیستند، بلکه متعلق به تمام جهانیان هستند.

دکتر فخر روحانی در بخش پایانی سخنان خود با بیان این که علمای تراز جهان اسلام بخشی از هویت تاریخی شیعه هستند و باید به دنیا معرفی شوند، خاطرنشان ساخت: ما نیاز داریم تا تشیع را مبتنی بر سیره علما به جهانیان معرفی کنیم.