خبرگزاری حوزه | در فضای پرشور و هیجان سیاسی همواره انسان به دنبال یک تکیه‌گاه فکری محکم برای کنش سیاسی خود می‌گردد و دوست دارد از میدان پر مین سیاست جان سالم به در ببرد.
نهج البلاغه به شهادت مبارزین سیاسی و رهبران خردمند یکی از بهترین منابع فکری برای سیاست ورزی است. مجموع این خطبه ها و بیانات در دوران حکومت آن حضرت بیان شده است و همگی ناظر به مسائل سیاسی ،اجتماعی موجود در متن جامعه است.
یکی از مهمترین خطبه ها،در این زمینه خطبه ۱۹۲ معروف به خطبه قاصعه است. این خطبه، فلسفه تاریخ و سیر حرکت پرفراز و نشیب جوامع را تحلیل می‌کند. تصمیم‌های درست و خطای امت‌ها را بازگو نموده، منشأ رفتارهای نادرست و نتایج و پیامدهای آن را گوشزد می‌کند.همچنین، یک جریان شناسی عمیق تاریخی صورت گرفته و به پرسش‌های مهمی از این قبیل پاسخ داده است.
۱. مبنای حرکت‌های اجتماعی چیست؟
۲. بازیگران اصلی حرکت های اجتماعی چه ویژگی‌های دارند؟
۳. مسیر صحیح و درست حرکت جامعه چیست؟
۴. نشانه اصلی انتخاب و رأی ناصواب چیست؟
۵. نشانه انتخاب صحیح در مسائل سیاسی و اجتماعی چیست؟
در این خطبه حضرت اساس و ریشه همه انتخاب‌های نادرست امت‌ها، از ابتدای خلقت تا پایان حیات اجتماعی انسان را «عصبیت و حمیت» می‌داند.
شیطان با همین خصلت از درگاه خدا رانده شد برای همین حضرت ، شیطان را امام متعصبین و پیشکسوت متکبرین معرفی می‌کند.شیطان برای گمراه کردن مردم، همین بیماری را سرایت می‌دهد. حضرت در این باره می‌فرماید: «فاحذروا عباد الله عدوالله ان یعدیکم بدائه / مراقب باشید ای بندگان خدا که دشمن خدا بیماری خود را به شما سرایت ندهد و شما را گرفتار «حمیت و تعصب» ننماید.
در ادامه خطبه حضرت با تکیه برهمین موضوع به تحلیل سرنوشت امت‌ها پرداخته، توضیحات مفصلی بیان می‌فرماید.پس از نکوهش بسیار از عصبیت و حمیت‌های شیطانی می‌فرماید:
«اگر ناچار از عصبیت باشید و نتوانید دست از آن بکشید، عصبیت خود را برای اخلاق نیکو و کردارهای پسندیده و امور زیبا قرار دهید که خاندان‌های اصیل و بزرگ‌منش عرب و روسای قبائل به آن موصوف بودند. تعصب به داشتن اخلاق مرغوب نزد عقلا و آرمان های بزرگ ودرجات بالای ارزش‌ها و آثار پسندیده که از خود به یادگار می‌گذاشتند.»
از مجموع فرمایش حضرت می‌توان دریافت که تعصب وهمیت معیار مناسبی برای کنش‌های سیاسی جامعه نیست و اگر حمیت وعصبیت امری ناگزیر باشد،باید نسبت به ویژگی‌های شایسته و صفات برجسته تعصب داشت و چنین امری را معیار کنش سیاسی قرار دهیم.
این خطبه برای همه کنش‌گران سیاسی و علاقمندان به فعالیت‌های انتخاباتی، مفید وکاربردی است و در این خطبه، پاسخ بسیاری از دغدغه های ذهنی جوان مومن انقلابی در تحلیل مسائل سیاسی داده شده است.
به همه دوستان پیشنهاد می‌کنم از روی کنجکاوی هم شده خطبه۱۹۲ نهج البلاغه معروف به خطبه قاصعه را از دست ندهند.به لطف خدا ترجمه های بسیار دقیق و فراوانی نیز در این زمینه موجود است.
چقدر خوب می‌شد اگر برای تحلیل مسائل سیاسی، نشست‌های معرفتی با محوریت این خطبه، در فضای نخبگان، شکل می‌گرفت و به جای تکیه بر اندیشه‌های رعشه‌دار و تحلیل‌های آبدار، منبع معرفت سیاسی اجتماعی خود را به «امیر کلام» و «کلام امیر» می‌سپردیم.
سید عبدالله هاشمی
نظر شما