به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «آفت زبان و آثار سوء دروغگویی در کلام الله و سخنان معصومین علیهم السلام» پرداخت که متن آن بدین شرح است:
از مخلوقات عجیب خداوند میتوان به زبان اشاره کرد.
امام سجاد علیه السلام در حدیثی می فرمایند: «حَقُّ اللِّسانِ إکرامُهُ عَنِ الخَنا و تَعویدُهُ الخَیرَ». حقّ زبان، منزّه داشتن آن از زشت گویی است و عادت دادنش به خوبی است.
زبان را باید کنترل کرد؛ بدین صورت که انسان از بیان مطالب زیان بار خودداری کند.
آیات قرآن و روایات مطالب زیان بار را بیان کرده اند، قرآن کریم میفرماید: «وَ مِنۡ ءَایَٰتِهِۦ خَلقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلأَرۡضِ وَٱختِلَٰفُ أَلسِنَتِکُمۡ وَأَلوَٰنِکُمۡ».از نشانههای او، آفرینش آسمانها و زمین و گوناگونی زبانهای شما و رنگهای شماست.
خلقت آسمانها یکی از نشانه های ربوبیت خداست و خداوند در قرآن در کنار آسمانها که جلوه گری قدرت خداست (به دلیل داشتن ستاره ها و سیاره ها و...) به زبان نیز اشاره میکند؛ این اشاره کنایه از اهمیت زیاد زبان است. در این آیه خداوند با قرار دادن زبان و آسمان ها در کنار یکدیگر عظمت زبان را نشان داده است.
حفظ زبان سخت است و می تواند دنیایی را بهشتی یا جهنمی کند؛ انسان را به اوج عبودیت و بندگی برساند، یعنی می تواند فردی را سلمان فارسی، مقداد، کمیل و میثم کند.
یا انسان باید زبان را کنترل کند یا زبان او را کنترل میکند و انسان باید متوجه باشد که چه حرفی را خدا راضی است تا بیان کند.
خداوند اختلاف زبان را از بعد از طوفان کشتی حضرت نوح که هشتاد تا هشتاد و چهار نفر زنده ماندند و در سرتاسر کره زمین پراکنده شدند به وجود آورد. بهترین، زیباترین و جامع ترین زبان، زبان عربی است، زیرا که برای هر چیزی میتوان اسم گذاشت به همین علت اهل بهشت همه عربی سخن می گویند.
زبان با تمام عظمتش آفاتی دارد، از جمله دروغ که از صفات رذیله است. آیات متعددی در مذمت آن وارد شده است از جمله «فَنَجعَل لَّعنتَ ٱللَّهِ عَلَی ٱلکَٰذِبِینَ». لعنت الهی را بر دروغگویان قرار دهیم. خدا دروغگو را لعنت کرده و هر کس را که خدا لعنت کند اهل سعادت نیست.
یا قرآن کریم در آیه دیگر می فرماید: «إِنَّمَا یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ». دروغ را آن کسانی به خدا میبندند که ایمان به آیات خدا ندارند.
کسی که ولی و ولایت دارد، دوست اهل بیت علیهم السلام و شیعه باشد، دروغ نمیگوید.
انسان میتواند خودش را امتحان کند و بفهمد که تابع ائمه علیهم السلام است یا نه؟ انسان به خود نگاه کند که صفت رذیله دروغ را دارد اگر داشته باشد شیعه نیست.
خدا به طور صریح در قرآن گفته که دروغ گو را لعنت میکند. شیطان کسی را که دروغ میگوید، اسیر خود میکند، انسان باید در آخرت جوابگوی تمام اعمال خود از جمله دروغ باشد.
قرآن کریم میفرماید: «إِن جَآءَکُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإٖ فَتَبَیَّنُوٓاْ». اگر فاسِقی برای شما خبری آورد، خوب بررسی و تحقیق کنید. خداوند دروغگو را در این آیه فاسق شمرده و حرف او را فاقد اعتبار می داند.
پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «إنّ الکذبَ یُسَوِّدُ الوَجهَ». دروغ، رو سیاهی می آورد. در روز قیامت صورت شخص دروغگو سیاه است.
همچنین پیامبر اکرم(ص) میفرمایند: «إذا کَذَبَ العَبدُ کِذبَةً تَباعَدَ المَلَکُ مِنهُ مَسیرَةَ مِیلٍ مِن نَتْنِ».ما جاءَ بهِ هر گاه بنده دروغ بگوید، از بوی گندی که پدید آورده است، فرشته به مسافت یک میل از او فاصله گیرد.
حضرت در جای دیگر می فرمایند: «إِذَا کَذَبَ مِنْ غَیْرِ عُذْرٍ لَعَنَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ وَ خَرَجَ مِنْ قَلْبِهِ نَتْنٌ حَتَّی یَبْلُغَ اَلْعَرْشَ فَیَلْعَنُهُ حَمَلَةُ اَلْعَرْشِ». مؤمن چون بغیر ضرورتی دروغ گوید، هفتاد هزار ملک لعنت کند او را و از دل او بوی گندیده بیرون آید تا آنکه بعرش برسد و حاملان عرش او را لعنت کنند.
زبان با آن عظمت آفت هم دارد که دروغ یکی از آنهاست؛ لذا شرع کنترل زبان را توصیه میکند و از دروغ، تهمت، کنایه و... برحذر میدارد.
پیامبر اکرم(ص) برای این سه طایفه، سه طبقه بهشت را ضمانت میکند.
اول کسی که دروغ نمیگوید، دوم کسی که جدال نمی کند؛ یعنی حق را میگوید اما بحث و جدل نمیکند تا اینکه به خاطر گذشتن از حقش این پاداش را دریافت میکند. سوم هم برای کسانی که در همه جا خوش اخلاق هستند و عبوس نیستند.