به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در تهران، عادل بور، رایزن امور دینی سفارت ترکیه در ایران، در این نشست به سخنرانی پرداخت و افزود: سؤال این است که ماهیت سازمان دیانتی که در ترکیه وجود دارد و همه مساجد و تعلیم و تربیت دینی را اداره می‌کند چیست؟ هدف از آن چیست و چگونه ساخته شده است و می‌خواهد چه دیانتی در جامعه وجود داشته باشد؟ ابتدا لازم است اشاره‌ای به آداب و رسوم مردم ترکیه داشته باشم. مردم ترکیه یکی از متدین‌ترین جوامع در جهان اسلام هستند. برخی افراد وقتی سریال‌های ترکیه‌ای را نگاه می‌کنند تصور می‌کنند که آئینه تمام نمای جامعه ترکیه است اما باید گفت که آن وضعیت، نشان‌دهنده یک جامعه خیالی است چراکه واقعیت در جامعه ترکیه چیز دیگری است.

احترام همه مردم ترکیه به دین

وی افزود: در ترکیه حتی افراد سکولار، احترام بسیاری برای دین، اذان و قرآن قائل هستند لذا افراد ضد دین بسیار اندکی در ترکیه وجود دارند. اغلب مردم ترکیه، پیرو مذهب حنفی و برخی نیز شافعی هستند. پیروان مذهب جعفری نیز حدود یک میلیون نفر از اهالی ترکیه را شامل می‌شوند. بخشی از جامعه ما هم علوی هستند که در فکر و گفته آنها هم اهل بیت(ع) وجود دارد اما نگاه آنها با جعفری‌ها دارای تفاوت‌هایی است. لذا جامعه ترکیه ارتباطی قوی با دیانت و ارزش‌های اسلامی دارد. مخصوصا اینکه علاقه زیادی هم به اهل بیت(ع) دارند چراکه در قرآن کریم هم آمده است: «ذَٰلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۗ قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَیٰ ۗ وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ؛ این (بهشت ابد) همان است که خدا به بندگانی که ایمان آورده و نیکوکار شدند بشارت آن را داده است. بگو: من از شما اجر رسالت جز این نخواهم که مودّت و محبّت مرا در حقّ خویشاوندان منظور دارید (و دوستدار آل محمّد باشید، که این اجر هم به نفع امت و برای هدایت یافتن آنهاست)، و هر که کاری نیکو انجام دهد ما نیز در آن مورد بر نیکوییش بیفزاییم که خدا بسیار آمرزنده گناهان و پذیرنده شکر بندگان است» (شوری/ ۲۳)

رایزن امور دینی سفارت ترکیه در ایران ادامه داد: در سال ۱۹۲۴ سازمان دیانت ترکیه تشکیل شد و الان حدود صد سال از تشکیل آن می‌گذرد. هنگامی‌که این سازمان تشکیل شد در اساسنامه آن آمد که این نهاد، مردم را به سمت دینداری صحیح هدایت و دین درست را تقدیم جامعه می‌کند. این وظیفه بر عهده ریاست سازمان است. اکنون هم ریاست سازمان دیانت در موضوع عبادات و اخلاق، پیشنهادات لازم را به مردم ارائه داده و می‌خواهد دینداری حقیقی که از قرآن و سنت نشأت گرفته را به جامعه تقدیم کند. همه مساجد و مراکز تعلیم قرآن که در ترکیه وجود دارد توسط این سازمان اداره می‌شوند.

فاصله گرفتن مسلمانان از اهداف قرآن

وی بیان کرد: این سازمان، اداره‌ای به نام اداره کل دارد که ‌مجموعه‌های زیادی زیر نظر آن هستند. سازمان دیانت، از رئیس و پنج معاونت تشکیل شده است. یکی از این معاون‌ها هم یک زن است. در کانون سازمان، رئیس فقط دو بار می‌تواند از سوی رئیس جمهور تعیین شود و مدت هر دوره، چهار سال است یعنی وی هشت سال می‌تواند رئیس سازمان دیانت ترکیه باشد. امام غزالی در کتاب «الاقتصاد فی الاعتقاد»، روش فکر صحیح را شرح می‌کند و ریاست سازمان هم افکاری شبیه همان افکار را تشریح می‌کند چراکه فکرهای زیادی وارد دین اسلام شده که ضربات بدی به اسلام و دینداری وارد کرده‌اند. قرآن آمده تا برای همه انسان‌ها امنیت و عدالت را اقامه کند بنابراین بنده معتقدم یکی از مشکلات اصلی ما مسلمانان این است که از اهداف قرآن فاصله گرفته‌ایم چراکه قرآن، انسان را به معروف دعوت کرده و در مقابل آنچه منکر است ایستادگی کرده است.

عادل بور گفت: سازمان دیانت ترکیه، دارای یازده اداره کل است. این سازمان مرجع فتواست و فتاوای آن اصلا تحت تأثیر قوای سیاسی نیست و هیچ وقت فتوایی مخالف دستورات دینی صادر نکرده بلکه این فتاوا با ارزش‌های اسلامی کاملاً هماهنگ هستند. شورای عالی امور دینی دارای سیزده عضو است و اعضای این شورا در داخل سازمان دیانت از طریق انتخابات، انتخاب می‌شوند و این انتخابات هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود. در این انتخابات، زن‌ها هم می‌توانند شرکت کنند. ریاست شورای عالی امور دینی، بعد از ریاست سازمان دیانت، دومین مسئولیت مهم در سازمان دیانت ترکیه است.

وی گفت: یکی دیگر از ادارات این سازمان، اداره کل بررسیِ مسائل است. مصحف‌هایی که در ترکیه چاپ می‌شوند همواره تحت بررسی این اداره هستند. اداره دیگر، اداره کل خدمات دینی است که تعیین اوقات نماز، روزها و شب‌های دینی، تعیین اوقات شرعی، افتتاح و اداره مساجد، انجام خدمات دینی و ارشادی و برگزاری مراسمات، همایش‌های دینی و نشست‌های علمی، راهنمایی مسائل دینی برای خانواده و امثالهم را بر عهده دارد و بر آن نظارت می‌کند. نهادهای زیادی هم تحت نظر این اداره هستند.

سازمان دیانت؛ نهادی دولتی

این دیپلمات ترکیه ای ادامه داد: اداره چهارم، اداره کل آموزش خدمات دینی است. در همه ترکیه، تعلیم و تربیت قرآن، حفظ قرآن، تربیت مدرسین و امثالهم، تحت نظارت ریاست سازمان دیانت است. اداره پنجم، اداره کل خدمات حج و عمره است. این خدمات در ترکیه بسیار مهم است و هر سال حدود ۹۰ هزار نفر از مردم ترکیه به حج می‌روند لذا همه خدمات مربوط به آنها به شکل منظم توسط این اداره انجام می‌شود. اداره کل انتشارات دینی، اداره ششم سازمان دیانت ترکیه است. کتاب‌های زیادی توسط این اداره منتشر شده است و یک کانال تلویزیونی هم دارد. هفتم اداره کل روابط خارجی است. در سازمان دیانت در اکثر کشورها، رایزن امور دینی وجود دارد که در ایران به آن رایزن امور فرهنگی می‌گویند. اداره هشتم، اداره ارشاد و بازرسی است. این اداره به ارشاد مردم نمی‌پردازد بلکه به ارشاد کارمندان سازمان دیانت مشغول است یعنی آنها را راهنمایی می‌کند که چگونه کار خود را به شکل بهتر انجام دهند. آنها بازرسی می‌روند و دقت می‌کنند که برنامه‌های مذهبی‌ به خوبی اجرا ‌شود.

وی بیان داشت: اداره کل منابع انسانی از جمله دیگر ادارات است چون سازمان دیانت ترکیه حدود دویست هزار نیرو دارد که باید برای آنها برنامه‌ریزی کند. مثلاً در ۸۱ استان ترکیه، ۸۱ مفتی‌ وجود دارند و همه تعالیم دینی آن استان‌ها تحت نظر این افراد است. در شهرستان‌ها هم ۹۹۲ مفتی وجود دارد. تعداد واعظ‌های ترکیه نیز ۲۶۲۴ نفر هستند. الان در ترکیه ۸۹ هزار و هفتصد و پنجاه و یک مسجد وجود دارد و مراکز تعلیم قرآن در ترکیه ۲۸۶۵۵ مورد هستند. تعداد مؤذنان نیز ۱۴۶۰۷ نفر و تعداد معلمان قرآن در مراکز تعلیم قرآن ۲۸۱۵۳ نفر هستند. این افراد همیشه تحت نظر سازمان دیانت ترکیه بوده و هستند لذا امروزه اگر کسی بخواهد در ترکیه یک مسجد تأسیس کند باید از ریاست سازمان دیانت، اجازه بگیرد و وقتی این مسجد باز شد ریاست دیانت، امام آن مسجد را تعیین می‌کند.

عادل بور اظهار کرد: باید دانست چون سازمان دیانت، یک نهاد دولتی است بنابراین همه کسانی که در آنجا کار می‌کنند از دولت حقوق دریافت می‌کنند. اغلب این امامان و خطبا دارای منزلی هستند که به صورت رایگان در اختیار آنهاست. در مورد مفتی‌ها هم وضعیت همینگونه است. حقوق ماهیانه آنها هم بسیار خوب است. اداره دیگر، اداره کل خدمات مدیریت است که مساجدی که ساخته می‌شوند را مدیریت و نیازهای آنها را تأمین می‌کند. نهاد دیگر در ریاست دیانت، آکادمی ریاست دیانت است که همه امور تعلیمی در آنجا انجام می‌شود. سی و دو مرکز تخصصی نیز برای فراگیری علم توسط خطاب وجود دارد و از جمله اهداف این مراکز، فهم متون دینی، حرف زدن مناسب خطبا به زبان عربی، ارتباط با متون اصلی دین یعنی قرآن، سنت، فقه، حدیث، تفسیر و کلام، نقد قوی و فهم جدید است.

۳۱۳/۱۷