به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، شب قدر یکی از شب‌های با فضیلت است که اعمال عبادی آن در فقه بحث شده است. یکی از الطاف و موهبت‌های ویژه خداوند در ماه مبارک رمضان شب قدر است. چنانکه پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: «خداوند از روزها، جمعه و از ماه‌ها، ماه رمضان و از شب‌ها، شب قدر را برای خود اختیار کرده است.»
شب قدر اوج معنویت و عبادت ماه مبارک رمضان است. شبی که قرآن، کلام خداوند در آن نازل شده است و مقدرات زندگی بشر تا شب قدر آینده در آن تعیین می‌شود. امام صادق(ع) در این‌باره می‌فرمایند: ابتدای سال، شب قدر است، در آن شب آنچه از این سال تا سال آینده انجام خواهد گرفت، نوشته می‌شود.
اعمال شب قدر در مفاتیح‌الجنان به دو قسم است. نخست اعمال مشترک شب‌های قدر، که در تمامی شب‌های قدر (شب نوزدهم ماه رمضان، شب بیست و یکم ماه رمضان، شب بیست و سوم ماه رمضان و شب بیست و هفتم ماه رمضان)، انجام آن‌ها سفارش شده و دوم اعمال مخصوص شب‌های قدر است.
در مفاتیح‌الجنان درباره اعمال مشترک شب قدر چنین آمده است: شب نوزدهم اول شب‌های قدر است و شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت آن نمی‌رسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدیر امور سال می‌شود و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است، در آن شب به اذن پروردگار به زمین نازل می‌شوند و به خدمت امام زمان(ع) مشرف می‌شوند و آنچه برای هر کس مقدر شده است بر امام زمان(عج) عرض می‌کنند.
اعمال شب‌های قدر بر دو نوع است. یکی آنکه در هر سه شب باید انجام داد و دیگر آنکه مخصوص به هر شبی است، اما اول آن برای هر شب چند عمل وارد است: غسل از جمله اعمال مشترک این سه شب است و در این خصوص علامه مجلسی فرموده که غسل این شب‌ها را مقارن غروب آفتاب کردن بهتر است که نماز شام را با غسل بکند. دیگر اعمال نیز به جای آوردن دو رکعت نماز است که در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیهِ» بگوید. در روایت نبوی(ص) است که کسی که این عمل را انجام دهد از جای خود برنخیزد تا حق تعالی او را و پدر و مادرش را بیامرزد.
از جمله اعمال مشترک در سه شب قدر این است که فرد قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُک بِکتابِک الْمُنْزَلِ وَما فیهِ وَفیهِ اسْمُک الاْکبَرُ وَاَسْماَّؤُک الْحُسْنی وَما یخافُ وَیرْجی اَنْ تَجْعَلَنی مِنْ عُتَقاَّئِک مِنَ النّارِ؛ خدایا به حق کتاب فرستاده شده‌ات و آنچه در آنست که در آن است نام بزرگت و نام‌های نیکویت و آنچه بدان‌ها ترس خدایا از تو خواهم به حق کتاب و امید شود که قرارم دهی از زمره آزاد شدگانت از دوزخ پس هر حاجت که دارد بخواهد.»
دیگر آنکه مُصحَف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید: «اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ وَبِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ وَبِحَقِّ کلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ وَبِحَقِّک عَلَیهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّک مِنْک؛ خدایا به حق این قرآن و بحق آنکس که او را بدان فرستادی و بحق هر مؤمنی که در این قرآن مدحش کرده ای و بحقی که تو بر ایشان داری زیرا کسی نیست که حق تو را بهتر از خودت بشناسد». سپس ۱۰ مرتبه خدا را به اسم «الله» و ۱۰ مرتبه نام مبارک هر یک از ۱۴ معصوم قسم دهی که مشروح این عمل نیز در مفاتیح آمده است و پس از آن هر حاجت که داری طلب کن.
آمرزش برای زائران امام حسین(ع) در شب قدر زیارت امام حسین(ع) از دیگر اعمال این شب‌های پرفضیلت به‌شمار می‌آید. وارد است که چون شب قدر می‌شود منادی از آسمان هفتم از بُطنان عرش ندا می‌کند که حق تعالی آمرزیده هر که را که به زیارت قبر حسین(ع) آمده است.
در فضیلت احیای شب قدر روایت شده هرکه احیا کند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود، هرچند به عدد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها وکیل دریاها باشد. از دیگر اعمال گزاردن صد رکعت نماز است که فضیلت بسیار دارد و افضل آنست که در هر رکعت بعد از حمد ۱۰ مرتبه توحید بخواند.
دعای امام سجاد(ع) در شب‌های قدر
دعایی را کفعمی از امام زین‌العابدین(ع) روایت کرده که در این شب‌ها در حال قیام و قعود و رکوع و سجود می‌خوانده و آن دعا این است.
اَللّهُمَّ اِنّی اَمْسَیتُ لَک عَبْداً داخِراً لا اَمْلِک لِنَفْسی نَفْعاً وَلا ضَرّاً وَلا اَصْرِفُ عَنْها سُوَّءاً اَشْهَدُ بِذلِک عَلی نَفْسی وَاَعْتَرِفُ لَک بِضَعْفِ قُوَّتی وَقِلَّةِ حیلَتی فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْجِزْ لی ما وَعَدْتَنی وَجَمیعَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فی هذِهِ اللَّیلَةِ وَاَتْمِمْ عَلَیَّ ما اتَیتَنی فَاِنّی عَبْدُک الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ الضَّعیفُ الْفَقیرُ الْمَهینُ اَللّهُمَّ لا تَجْعَلْنی ناسِیاً لِذِکرِک فیما اَوْلَیتَنی وَلا غافِلاً لاِِحْسانِک فیما اَعْطَیتَنی وَلا ایساً مِنْ اِجابَتِک وَاِنْ اَبْطَاَتْ عَنّی فی سَرّاَّءَ اَوْ ضَرّاَّءَ اَوْ شِدَّةٍ اَوْ رَخاَّءٍ اَوْ عافِیةٍ اَوْ بَلاَّءٍ اَوْ بُؤْسٍ اَوْ نَعْماَّءَ اِنَّک سَمیعُ الدُّعاَّء.
خدایا من شام کردم در حالی که بنده خواری هستم که مالک سود و زیانی برای خویش نیستم و نتوانم از خویشتن پیش آمد ناگواری را بازگردانم و این مطلبی است که من آن را بر خویش گواهی دهم و به ناتوانی خود و بیچارگیم در برابرت اعتراف دارم پس درود فرست بر محمد و آل محمد و وفا کن برایم بدانچه بر من و همه مؤمنین و مؤمنات وعده فرمودی از آمرزش در این شب و تمام کن بر من آنچه را به من دادی زیرا که من بنده بینوای مستمند ناتوان تهیدست خوار توام خدایا قرار مده مرا فراموشکار از یاد خویش در آنچه به من انعام فرمودی و نه غافل از احسانت در آنچه به من عطا کردی و قرارم مده ناامید از اجابت خویش و اگرچه دیرزمانی طول کشد چه در خوشی و چه در سختی در دشواری یا در آسایش در تندرستی یا گرفتاری در تنگدستی یا در نعمت براستی تو شنوای دعایی.
استغفار و دعا؛ افضل اعمال شب قدر
علامه مجلسی(ره) فرموده که بهترین اعمال در این شب‌ها طلب آمرزش و دعا از برای مطالب دنیا و آخرت خود و پدر و مادر و خویشان خود و برادران مؤمن زنده و مرده ایشان و صلوات به هر اندازه که مقدور است و در بعضی از روایات وارد شده است که دعاء جوشن کبیر را در این سه شب بخوانید. فقیر گوید: که دعای جوشن در سابِقْ گذشت و روایت شده که خدمت حضرت رسول(ص) عرض شد که اگر من درک کنم شب قدر را چه از خداوند خود بخواهم فرمود عافیت را از خدا بخواهید.
منبع: مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی
انتهای پیام ۳۱۳/۴۹
