به گزارش خبرگزاری حوزه، شخصیت بارز حضرت حمزه سیدالشهدا، مجاهدت و فداکاری و حضور حماسی او در صحنه های جنگ، حمایت و دفاع از مقام شامخ نبوت در سال های اول بعثت و پس از هجرت و شهادت مظلومانه و شجاعانه‌اش ایجاب می‌کرد که ذکر فضائل و معرفی شخصیت ایشان، به صورت بزرگترین و زیباترین الگو و سرمشق منعکس گردد.
به همین مناسبت در سالروز شهادت این شخصیت والامقام با حجت‌الاسلام سیدعلی حسینی به گفت‌وگو نشستیم.
تبیین شما از شخصیت و زندگی حضرت حمزه علیه‌السلام چیست؟
حمزه بن عبدالمطلب عموی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و از شهدای اُحُد است؛ ایشان را اسداللّه و اسد رسول‌اللّه لقب داده اند. این لقب پس از شهادت حضرت حمزه علیه‌السلام توسط جبرئیل به پیامبر عرضه شد. یکی دیگر از القاب مهم ایشان سیدالشهداء است. استاد مرتضی مطهری لقب سیدالشهداء را برای حضرت حمزه علیه‌السلام مقید و برای امام حسین علیه‌السلام مطلق می‌شمارد و بر این نکته تاریخی تأکید می‌ورزد که این لقب قبل از عاشورا مخصوص حمزه علیه‌السلام بود ولی بعد از عاشورا لقب امام حسین علیه‌السلام شد. به عبارت دیگر حمزه سیدالشهدای زمان خودش است ولی امام حسین علیه‌السلام سیدالشهدای همه زمانهاست همان طور که مریم، سرور بانوان دوران خودش است ولی فاطمه سلام‌الله‌علیها سرور زنان همه دوران‌ها است.
در بعضی منابع ذکر شده که آیاتی از قرآن‌کریم در وصف حضرت حمزه علیه‌السلام آمده است، در این خصوص توضیحاتی بفرمایید.
آیه ۷۲ سوره انفال "إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هَاجَرُوا وَ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ الَّذِینَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولَٰئِکَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یُهَاجِرُوا مَا لَکُمْ مِنْ وَلَایَتِهِمْ مِنْ شَیْءٍ حَتَّیٰ یُهَاجِرُوا وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلَیٰ قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ مِیثَاقٌ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ" در وصف آن حضرت است، مطابق این آیه، حضرت حمزه(ع) از ایمان آورندگان، هجرت کنندگان، مجاهدان و از مؤمنان حقیقی و از همان افرادی است که مغفرت الهی نصیبشان شده و از زمره شهیدانی است که بر سر عهد و پیمانشان با خدا مانده‌اند، همان عهد و پیمانی که تا آخرین نفس و آخرین قطره خونشان برای اعتلای اسلام ناب محمدی و در راه آن فداکاری نمودند.
خداوند متعال در آیه ۲۳ سوره احزاب "مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ ۖ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَیٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ ۖ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا" می‌فرمایند: در میان مؤمنان مردانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بستند ایستاده‌اند و بعضی از آنان به عهد خود وفا کردند و در راه خدا شهید شده و بعضی دیگر در انتظارند و هرگز تغییری در عهد و پیمان خود ندارند و کمترین انحراف و تزلزلی در کار خود پیدا نکرده‌اند.
از حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل شده است که فرموده‌اند: آیه ۲۳ درباره ما نازل شده و به خدا قسم من کسی هستم که انتظار شهادت را می‌کشم و قبلاً مردانی از ما همچون حمزه سید الشهدا علیه السلام شربت شهادت را نوشیدند و من هرگز در روش خود تغییر نداده و بر سر پیمانم هستم.
امام محمدباقرعلیه السلام فرموده‌اند که این آیه درباره حضرت حمزه سیدالشهدا، جعفر بن ابیطالب و حضرت علی علیهم‌السلام وارد شده است و منظور از «مَن قضی نَحبَه» حضرت حمزه سید الشهدا و جعفر بن ابیطالب علیهم‌السلام و مقصود از «و مِنهم مَن ینتظر» حضرت علی علیه السلام می‌باشد.
حضرت حمزه علیه‌السلام چه جایگاهی نزد پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله داشت و چه منزلتی در روایات نبوی دارد؟
«جاءَ رَجلٌ اِلَی النبی صلی الله علیه و آله فقال یا رَسُول اللّه وُلِدَ لی غلامٌ فماذا اُسَمّیه؟ قال: سَمِّهِ بأحَبِّ الأسماء اِلیّ؛ حَمْزة؛ شخصی خدمت پیامبر گرامی اسلام آمد و گفت یا رسول‌الله، خدا به من فرزندی داده، اسمش را چه بگذارم؟ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: حمزه که محبوب‌ترین اسم نزد است. پیامبر گاهی می‌فرمود: بهترین برادرانم علی علیه‌السلام و بهترین عموهای من حمزه است.
رسول‌الله در حدیثی نورانی می‌فرمایند: روز قیامت همه پیاده می‌آیند، اما چند نفر سواره وارد محشر می‌شوند. یکی خود من هستم، یکی علی علیه‌السلام است، یکی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و دیگری حمزه است.«و ما فی القیامة راکبٌ غَیرنا وَ نَحنُ أربعةٌ فَقام اِلَیه العَبّاس بن عبدالمطلب، فَقال: مَنْ هُم یا رسول اللّه؟ فقال: امّا أَنا فَعَلی البراق، و عَمّی حمزة بن عبدالمطلب اسداللّه و اسد رسوله سیدالشهدا عَلی ناقتی الغضباء، و أخی علیّ، عَلی ناقة من نوق الجنّة و بنتی فاطمه.
یکی از فضائل حمزه، سیدالشهدا بودن است و این فضیلت در چند جا به ثبت رسیده است. یکی از آن جاها، عرش الهی است. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله درباره این فضیلت فرمود: «در ستون عرش نوشته‌شده حمزه شیر خدا و شیر رسول خدا و سالار شهیدان است.» همچنین پیامبر فرمود: «من سید اولاد آدم هستم، اما فخری ندارم، بلکه از باب یادآوری لطف و عنایت خدای سبحان به من است. علی علیه‌السلام سید عرب است و بر جمیع عالمیان از اولین و آخرین فضیلت داده‌شده، و فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها سیده زنان دو جهان و حسن و حسین علیهم‌السلام دو سید و آقای جوانان اهل بهشت‌اند و حمزه سید و آقای شهیدان است.»
روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام در خصوص حمزه علیه‌السلام را بیان بفرمایید.
امام حسن مجتبی علیه‌السلام در ضمن سخنرانی تاریخی خود که بعد از صلح با معاویه در کوفه و در حضور جمعیت زیادی از مردم و معاویه انجام داد، بعد از حمد و ثنای الهی و شهادت به وحدانیت خدای سبحان و رسالت خاتم الانبیاء به معرفی اجمالی اهل‌بیت علیهم‌السلام و برخی از فضایل بی‌شمار امیرالمؤمنین علیه‌السلام پرداخت و درباره حضرت حمزه فرمود: خدای سبحان از بین شهداء، حمزه را سید و آقای شهیدان قرار داد. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله از بین شهدایی که با حمزه شهید شده بودند، تنها برای حمزه هفتاد تکبیر در نماز گفت.
طبق روایتی که از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است در قیامت از انبیاء الهی از ابلاغ رسالت و تبلیغ معارف آیین و شریعتشان پرسیده می‌شود و حتی بر این موضوع درخواست شاهد می‌شود و حمزه سیدالشهدا و جعفر طیار به دستور رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، بر تبلیغ رسالت انبیاء الهی، شهادت می‌دهند.
انتهای پیام/
نظر شما