به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «یاد خدا» پرداخت که متن آن بدین شرح است:

خدای تبارک و تعالی در آیه ۳۷ سوره مبارکه نور می‌فرماید: «رِجَالٌ لَّا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ / مردانی که تجارت و امور دنیا هیچ‌گاه آنها را از امور معنوی و اخروی مشغول نمی‌کند و قلب آن‌ها را از «الله» غافل نمی‌کند، گرچه مشغول تجارت، بیع، کسب وکار و سایر امورات دنیوی به عنوان یک عبادت هستند».

خداوند در این آیه دو مطلب را متذکر می‌شوند: ذکر «الله» و در یاد خدا بودن که در مقابل اقامه نماز ذکر شده است.

حضرت حق در آیه ۱۵۲ سوره بقره آثار ذکر را بیان می‏کند و می‌فرماید: «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ»؛ مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم. بندگان من توجه قلبی به من داشته باشید و من نیز شما را فراموش نخواهم کرد.

انسان‌ها مرتب در این عالم از عالم مرموز دیگر وجود پیدا می‌کنند و همچون سیلی که از دامنه کوه سرازیر می‌‏شود، مرتب به عالم وجود وارد شده و در این شن‌زار عالم نابود می‌شوند و در زمین‌ها فرو می‌روند. این قافله از ابتدا چنین بوده است و پس از این نیز چنین خواهد بود.

خداوند متعال می‌فرماید: «اُذکُرونی علی ظَهرِ الارض، اُذکُرکُم فی بَطنِ الارض»؛ ای بندگان من در زمانی که روی زمین هستی و زنده‌ای به یاد من باش، تا در آن عالم که نیاز داری من بیادت باشم.

در بعضی از روایات هم داریم که خدا می‏‌فرماید: «اُذکُرنی فی مَلَأٍ أذکُرْکَ فی مَلَأٍ خَیرٍ مِن مَلَئِکَ»؛ ای بنده من در میان جمع مرا یاد کن تا تو را در میان جمعی بهتر از جمع تو، یادت کنم.

انسانی که مواظب ذکر «الله» و یاد خدا بودن در جلسات خودش است و هیچگاه از یاد خدا غافل نمی‌شود، سخن چنین کسی در ملأ اعلی به میان می‌آید و فرشتگان بالا او را می‌شناسند و از او به بزرگی و عظمت یاد می‌کنند.

لذا در ذیل این روایت مشهور، این نکته را می‏‌بینید که «مَن تَعَلَّمَ العِلمَ و عَمِلَ بِهِ و عَلَّمَ للّه ِ، دُعِیَ فی مَلَکوتِ السَّماواتِ عَظیما»؛ کسی که سه عمل خالصانه را انجام دهد، فرشته‏‌ها او را می‌شناسند و نامش در مجالس عظیم فرشتگان به بزرگی و عظمت یاد می‌شود.

کسی که برای خدا و خالصانه تعلم کند و علوم فرا گیرد، کسی که خالصانه به فراگرفته خودش عمل کند و کسی که خالصانه فراگرفته خود را نشر دهد و به دیگران بیاموزد، در ملکوت اعلی به عظمت یاد می‌شود.

«اُذکُرُونی هُنا اذکُرکُم هُناک»؛ شما در اینجا متذکر من شوید من در آنجا متذکر شما می‌شوم.

در روایات داریم گاهی مؤمن در دنیا خامل الذکر است: «هُوَ خامِلُ الذِکر فِی‌الارض و مَشهور فِی السماء»؛ در میان مردم گمنام است و کسی به او احترام نمی‌گذارد اما او در عالم بالا و نزد فرشتگان مشهور است و نامش به عظمت یاد می‌شود.

«اُذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ» را گاهی معنا می‌کنند که شما در اوقات خوشی و بی‌نیازی بیاد من باشید و از من غافل مباش تا در زمان ناراحتی و نیاز و اضطرارت بیادت باشم.

در این باب روایات زیادی وجود دارد و در روایت است که در زمان بی‌نیازی مراقب ذکر «الله» باشید تا فرشتگان الهی صدای نیازهای تو را بشنوند و زمانی که دنیا بر تو فشار آورد، با همین مراقبه در آستان الهی به عنوان یک بنده زود پذیرفته شوی.

گاهی انسان که در اوقات خوشی با خدا نیست و زمانی که کارش به دشواری و رنج و مصیبت برسد و ناله «یا الله» سر دهد و دست دعا و زاری بلند کند، فرشتگان می‌گویند پروردگارا ما با این صدا آشنا نیستیم و این صدا تازه به عالم بالا می‌رسد؛ بنابراین در زمان خوشی هم باید مراقب این ذکر باشیم.

«اذْکُرُونِیِ فِی النِّعْمَةِ وَالرَّخَاءِ، أَذْکُرْکُمْ فِی الشِّدَّةِ وَالْبَلَاءِ»؛ انسان کامل انسانی است که پیوسته به یاد خداوند متعال باشد و اثر این عمل آن است که خدا نیز پیوسته به یاد اوست و می‌خواهد او را به کمال برساند و چه نعمتی بالاتر از این که خداوند با این اراده و مشیت، انسانی را از نقص به کمالِ الهی برساند؛ این نتیجه «اذکرونی» است.