به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از اصفهان، آیت‌الله سید ابوالحسن مهدوی در بیان شرح حکمت ۲۷۵ نهج‌البلاغه در خیمه حسینی گلستان شهدا، به ویژگی‌های انسان جاهل اشاره کرده و گفت: انسان جاهل مفرط و مُفرِط است، یعنی گاهی زیاده‌روی می‌کند و گاهی کوتاهی و با بیان این جمله بیان میکند که انسان‌های نادان در رفتار و کردار خود حد اعتدال را رعایت نمی‌کنند.

وی بر اساس این حکمت بیان کرد: جاهلان در گناه زیاده‌روی کرده و در جبران خطاهای خود اهمال می‌ورزند، با این توهم که جبران را می‌توانند به تأخیر بیاندازند و این رویکرد قبح بیشتری دارد، زیرا نه تنها باعث آسیب به خود می‌شود، بلکه جامعه را نیز با خطر مواجه می‌کند.

عضو خبرگان رهبری اظهار داشت: امام علی (ع) همچنین درباره کسانی که به ایشان ضربه زدند، اشاره کردند که آن‌ها نیز از جمله جاهلان بودند و تأخیر در امور به عالم نسبت داده نمی‌شود، جز به عالمانی که تنها از ظواهر علم بهره‌مند است و کارهای امروز را به فردا می‌اندازد.

نشانه جهل در هشت ویژگی

آیت‌الله مهدوی در ادامه سخنان به تشریح هشت حقیقت در مورد جهل پرداخت که از دیدگاه روایات قابل شناخت است.

وی تشریح کرد: نادانی به امور خود، جاهل کسی است که نسبت به کار و امور خود نادان و بی‌خبر است، نشناختن قدر و جایگاه، جاهل نمی‌تواند جایگاه و ارزش واقعی خود را تشخیص دهد و در شرایط و موقعیت‌هایی قرار می‌گیرد که جای او نیست.

استاد حوزه اذعان کرد: اطاعت از هوای نفس، جاهل کسی است که از هوای نفس خود در نافرمانی نسبت به پروردگار تبعیت می‌کند، خیانت به نصیحت‌گران، یکی دیگر از ویژگی‌های جاهل خیانت به کسانی است که او را نصیحت می‌کنند یا خیانت به نصیحت‌ها، اتکا به آرزوها بدون عمل، جاهل به آرزوهای خود تکیه دارد، اما هنگامی که زمان عمل فرا می‌رسد، کوتاهی می‌کند.

وی ادامه داد: گفتار و عمل ناپسند، گفتار جاهل باعث بیماری است و اعمالی قبیح و زشت دارد، عبد خواسته‌های خود است، جاهل تسلیم خواسته‌های نفسانی خود است و اسیر فکر نادانی خود است، مثالی از این مورد عدم حجاب در بانوان است که نشان از سوار شدن خواسته نفس بر ایشان دارد.

آیت‌الله مهدوی تاکید کرد: جهل معدن شر است و شر بدترین بیماری و فساد را به دنبال دارد، شقی‌ترین و بدبخت‌ترین مردم جاهلانی هستند که نه دنیا دارند و نه آخرت.

عضو خبرگان در ادامه به مقایسه جهل با علم پرداخت و تصریح کرد: جهل به‌عنوان بدترین نوع نداری و فقراست و جاهل هیچ گاه ثروت واقعی ندارد و ثروت جاهل تنها در مال اوست، در حالی که انسان عالم ثروت خود را در عقل و فکرش ذخیره می‌کند.

آیت‌الله مهدوی خاطر نشان کرد: جهل به فضایل می‌تواند انسان را به انجام مکرر کارهای بد سوق دهد، ایشان جاهل‌ترین انسان‌ها را کسانی دانستند که تنها به جمع‌آوری مال دنیا مشغولند، غافل از آنکه این امور فانی‌اند.

وی تصریح کرد: جاهلان به علت نادانی، دشمن عالمان هستند، این در حالی است که عالمان هیچ‌گاه دشمن جاهلان نیستند، بلکه به خاطر علم و روشنی که دارند، دلسوز جاهلان می‌شوند و برای هدایت آنان می‌کوشند.

عضو خبرگان رهبری همچنین به۲۱ علامت برای شناخت جهل در روایات ذکر شده اشاره وعنوان کرد: از جمله اینکه جاهل هیچ‌گاه در مسیر زندگی‌اش تجدیدنظر نمی‌کند و حتی در مقابل نصیحت‌پذیری مقاوم است؛ دیگر اینکه انسان جاهل پشیمان نمی‌شود و با بصیرت دل به مسائل نگاه نمی‌کند.

وی افزود: جاهل تنها به ثروت دنیوی خود تکیه کرده و مسرور به نادانی خود است، زبان او خشن و بدون نرمی است و ولایت را نمی‌پذیرد که این نیز از آثار جهل اوست؛ جهل او را به سمت لغزش‌های فروان سوق می‌دهد و غرور و هوای نفس بر او چیره می‌شود.

در پایان، آیت‌الله مهدوی تاکید کرد: جهل تنها یک حسن دارد و آن اینکه در دنیای کنونی ممکن است به‌عنوان عذر پذیرفته شود اما در آخرت چنین نیست، اگر جاهل در آخرت بگوید نمی‌دانستم، از او پذیرفته نخواهد شد و جهل انسان را به سمت حیوانیت می‌کشاند، و علم تنها چیزی است که می‌تواند انسان را نجات دهد.