به گزارش خبرگزاری حوزه از اصفهان، آیت الله سید ابوالحسن مهدوی، در ایام فاطمیه مسجد امام حسین(ع) با اشاره به وقایع تاریخی صدر اسلام پیرامون جنگ احد، ابعاد مختلف این نبرد را مورد بررسی قرار داد و با تلاوت آیاتی از سوره آل عمران الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ (آیات ۱۷۳ و ۱۷۴) بر اهمیت توکل به خداوند در لحظات دشوار تأکید کرد.

وی در ادامه بیان کرد: پیامبر اکرم (ص) با راهنمایی وحی الهی و نزول جبرئیل، از قصد مشرکان آگاه شدند و به زخمدارانی که قادر به جنگ مجدد بودند، از جمله امیرالمؤمنین علی (ع) که شجاعت بی نظیری را در طول نبرد نشان داده بود، فرمان حرکت به سوی دشمن را دادند.

عضو خبرگان ر هبری توضیح داد: پس از جنگ احد که مراحل مختلفی داشت، مسلمانان در مرحله اول موفق به پیروزی شدند، اما در مرحله دوم و به ناگاه، دشمنان به حمله ای غافلگیرکننده پرداختند.

وی بیان کرد: پس از آنکه مسلمانان به عقب نشینی مجبور شدند، مشرکان به سمت مکه رفتند و طی مسیر به فکر شبیخون مجدد به مدینه افتادند..

امام جمعه موقت اصفهان با اشاره به تلاش پیامبر اکرم (ص) برای جمع آوری مجروحان و تشکیل گروهی جدید برای مقابله با دشمن، به نقش روحیه و استقامت در این واقعه اشاره کرد و افزود: پیامبر به مجروحین دستور داد تا در برابر دشمن بایستند.

در ادامه، آیت الله مهدوی به شجاعت و ایثار امیرالمؤمنین علی (ع) در این جنگ اشاره کرد و بیان داشت: علی (ع) که زخم های زیادی داشت، به عنوان یکی از پیشگامان در این نبرد حضور فعال داشت او و دیگر مجروحان مشهور، با ایمان و اراده محکم، آماده شدند تا با دشمن روبرو شوند و این نشان دهنده اراده قوی و توکل بر خداوند بود.

وی تأکید کرد: هرچند تعداد مسلمانانی که به مقابله برخاستند در مقایسه با سپاه دشمن بسیار کم بود، اما شجاعت و ایمان عمیق آنها موجب تقویت روحیه و افزایش امید به پیروزی شد.

استاد حوزه در ادامه سخنان خود درباره موضوع افتخار به کمالات، به اهمیت شناخت وابستگی انسان به نعمتهای الهی پرداخت و گفت: انسان نباید در خصوص توانایی ها و کمالات خود احساس استقلال کند، باید برای نعمت هایی مانند حافظه خوب، قدردان لطف و فضل الهی باشیم و به جای فخر و غرور، شکرگزار این نعمتها باشند.

وی داستانی از رانندهای را بازگو کرد که به خاطر از دست دادن لحظهای حافظه، متوجه وابستگی خود به نعمات الهی شد، این راننده، در حین رانندگی ناگهان همه چیز را فراموش کرد و تنها با توقف خودرو و صبر، به تدریج حافظه اش بازگشت.

آیت الله مهدوی با ذکر این حکایت، به حاضران یادآوری کرد که گاهی انسانها نیز نیاز دارند نعمات خود را از دست بدهند تا متوجه وابستگی واقعی خود شوند.

تحلیل مضمون حدیث معراج و مفهوم “لافخر” در کلام پیامبر (ص)

وی به خطراتی که ممکن است از احساس استقلال کاذب نسبت به توانمندی ها ناشی شود، اشاره کرد و گفت: بسیاری از افراد ممکن است دچار فخر و غرور شوند، اما باید به یاد داشته باشیم که استقلال واقعی فقط از آن خداوند است، حتی پیامبر (ص) با وجود مقام والایش، همواره میفرمود ‘ولا فخر’، یعنی این افتخاری به من نیست، بلکه لطفی از سوی خداوند است.”

امام جمعه موقت اصفهان دراین باره بیان کرد: پیامبر (ص) در شب معراج به مقام نزدیکی با خداوند رسیدند، به گونه ای که در قرآن کریم آمده است: «فَکانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَی» (معراج، آیه ۲)، به این معنا که پیامبر به اندازه دو کمان یا کمتر از آن با مقام ربوبی فاصله داشتند، این تشبیه، مفهومی عمیق و الهام بخش دارد، چرا که تأکید میکند پیامبر (ص) به عنوان مخلوق، به مقام عظیم خداوند نزدیک شدند.

وی ابراز کرد: منبع کمالات پیامبر (ص) از خداوند است و این کمالات در شب معراج به وضوح مشاهده گردید؛ ایشان درجات بهشت و حقایق عالم بالا را دیدند.

استاد اخلاق افزود: اما نکته جالبی که پس از این تجارب عمیق مشاهده می شود، تکرار عبارت “ولا فخر” است که پیامبر (ص) به آن اشاره کردند، این عبارت به دنبال هر توضیحی از کمالات و تجربیات معراج بیان می شد و این را میتوان به دو معنا تفسیر کرد.

وی ادامه داد: نخست حفظ تواضع و پرهیز از تحقیر دیگران ، دوم اعتراف به وابستگی و عدم استقلال در کمالات، این عبارت همچنین به معنای این است که پیامبر (ص) می خواستند به دیگران بگویند که هیچ یک از کمالات ایشان به خودی خود نیست و همگی منبعی الهی دارند.

آیت الله مهدوی به حاضران یادآوری کرد: در هر عرصه ای از زندگی، اعم از تحصیلات، ورزش یا موفقیت های دیگر، همواره شکرگزار نعمتهای الهی باشند و با تواضع به پیشرفت های خود نگاه کنند.

وی به آیه دوازدهم سوره ضحی، «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ»، اشاره کرد و گفت: این آیه بر ما لازم می کند که نعمت های خداوند را با تواضع و بدون فخر بیان کنیم.

استاد اخلاق با اشاره به این نکته که انسان هایی که ارتباط عمیق تری با خدا ندارند، در مواجهه با مباحث دینی دچار سردرگمی و ناباوری میشوند، گفت: این نکته ای است که روانشناسان نیز به آن اشاره کرده اند.

وی سپس به بحث “اتفاق” و “استحقاق” پرداخت و تشریح کرد: آیا موفقیت های انسان نتیجه تلاش و زحمت اوست یا به صورت تصادفی به دست آمده اند؟ امیرالمؤمنین میفرماید« آنقدر به خودت نناز و فخرفروشی نکن، زیرا کمالاتی که به دست آورده ای، ممکن است به خاطر اتفاق باشد، نه استحقاق’

آیت الله مهدوی یک مثال ملموس برای درک این مفهوم مطرح کرد: فرض کنید فردی به ظاهر زیبا و سالم است و به دیگران به خاطر بیماریهای شان طعنه میزند، اما اگر این فرد به طور ناگهانی تصادف کند و دچار آسیب دیدگی شود، چه خواهد شد؟ اینجا مشخص می شود که هر چیزی که به طرز تصادفی به دست آمده، میتواند به سادگی از دست برود.

وی به حقیقتی اشاره کرد که در روایت معروف امام علی (ع) وجود دارد: “لا تدلن بحالة بلغتها بغیر آلة و لا تفخرن بمرتبة نلتها من غیر منقبة فان ما یبنیه الاتفاق یهدمه الاستحقاقی، یعنی: به هیچ وجه به حالتی که به آن رسیدی بدون وسیله؛ فخر نکن و به مرتبه ای که بدون زحمت به آن نائل آمدی، ناز انکن. زیرا آنچه بر اساس اتفاق بنا شده، به نظر استحقاق از بین میرود.

استاد اخلاق در ادامه گفت: امیرالمؤمنین علی (ع) با تأکید بر این موضوع، بارها از ما خواسته اند که به هیچ وجه به دلیل نعمت هایی که بدون زحمت به دست آمده، فخر نکنیم و این روایات نه تنها اخلاق را تنظیم می کند بلکه به نوعی نگاهی عمیقتر به زندگی را به ما آموزش میدهد.

آیت الله مهدوی در انتهای سخنانشان بر این نکته تأکید کرد: چنین عبارات و مفاهیمی امروز کمتر در میان افراد شنیده می شود و بر لزوم برگزاری همایش ها و نشست های علمی برای تبیین این مفاهیم در دنیای معاصر تاکید کرد.

وی خاطرنشان ساخت: این افکار باعث می شود که انسانها در زندگی خود کوچکتر و متواضعتر باقی بمانند و از فخر و ناز به راحتی فاصله بگیرند.