به گزارش خبرگزاری حوزه، چهارمین جلسه کارگاه آموزشی «نقش زنان در تحقق جامعه مهدوی» به همت پژوهشکده قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی و با ارائه موضوع «خانواده مهدوی در عصر غیبت امام عصر (عج)» با ارائه و سخنرانی حجت الاسلام محمد شریفانی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی، بصورت مجازی و برخط ویژه اعضای هیأت علمی و کارکنان واحدها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

وی با یادآوری معنای لغوی و اصطلاحی انتظار در مباحث مهدویت گفت: انتظار و مشتقات آن از مهمترین کلماتی هستندکه در احادیث مهدوی به وفور وجود دارند. در فرهنگ لغات، «انتظار» را به چشم داشت و چشم به راه بودن معناکرده اند. لکن اگر مفاهیم واقعی واژه‌های اسلامی و معانی آنها درست درک شود، اشتباهات وسوء تفاهماتی که در شناخت دین ومقاصد آن برای جمعی پیش آمده، مرتفع، و هدفهای واقعی و مقاصد حقیقی دین معلوم می‌گردد.

حجت الاسلام شریفانی با اشاره به روایاتی که برترین اعمال شعیان را انتظار فرج می داند گفت: توصیف انتظار به عمل نشان دهنده آن است که ماهیت انتظار، حرکت واقدام است وامید بدون حرکت امر غلطی است.

وی افزود: از نظرگاه ادبیات دینی پیشوایان معصوم علیهم السلام نشانه های افعال قلبی مانند محبت، امید، انتظار، خوف و رجاء در رفتار و عمکرد انسان آشکار می گردد از جمله در خطبه ۱۶۰ نهج البلاغه آمده است: « فَکُلُّ مَنْ رَجَا عُرِفَ رَجَاؤُهُ فِی عَمَلِه» یعنی هرکس به خدا امیدوار است امیدواریش در عملکردش شناخته می شود.

حجت الاسلام شریفانی با اشاره به حدیث «أفضل جهاد أمتی انتظار الفرج» در بحث از ارکان انتظار اولین پیش نیاز انتظار موعود را معرفت دانست و گفت: سه مورد را باید شناخت : اول باید استعدادهای معطل مانده فردی و اجتماعی را شناخت، دوم، چشم انداز و افق مطلوبی که حاصل فعلیت یافتن کامل ظرفیت هاست را مورد توجه قرار داد، جهل به استعدادها و چشم‌اندازها، از بزرگترین موانع تحقق انتظار ممدوح برای ظهور است، سوم شناخت عامل و کسی‌ که می‌‎تواند آن افق مطلوب را محقق کند و او منجی آسمانی و خلیفه خدا برزمین، حضرت مهدی(عج) است.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی علاوه بر معرفت آرمان ظهور چهار رکن مهم دیگر به عنوان پیش نیازهای ضروری برای ترویج فرهنگ انتظار در جامعه برشمرد: ۱. گرایش صحیح به ظهور و راضی نشدن به موقعیت کنونی با معرفت زایی و غفلت زدایی. ۲. امید به چشم انداز مطلوب: امید دستیابی به قله رفیع ظهور که وعده الهی است. ۳. تأنی و عدم عجله در وصول به مقصود چنان که در ضمن معنای انتظار تفکر و سنجش درباره یک چیز وجود دارد. ۴. تلاش جهادی برای آرمان ظهور چنان که در روایت امام سجاد علیه‌السلام برترین افراد در همه زمانها منتظران ظهور و معتقد به امامت امام مهدی علیه السلام در عصر غیبت دانسته شده اند که بواسطه عقل و معرفتی که خدا به آنها داده است غیبت برایشان به منزله مشاهده است و کارشان که دعوت مردم به دین الهی در آشکار و پنهان است همچون جهاد در پیش روی رسول خدا صلی الله علیه و آله قلمداد شده است. آنان شیعیان واقعی و مخلصان حقیقی هستند. (کمال الدین، ج۱،ص۳۲۰)

این استاد دانشگاه و حوزه با اشاره به فضیلت انتظار در روایات با تعابیری همچون برترین کارها، دوست داشتنی ترین اعمال نزد خدا گفت: در روایات برترین انسانها منتظران راستین امام زمان علیه السلام قلمداد شده و پاداش انتظار و صبر و شکیبایی بر حوادث سخت و اذیتهای عصر غیبت محشور شدن همراه با اهل بیت علیهم السلام در قیامت دانسته شده است.

حجت الاسلام شریفانی در بحث از ویژگیهای منتظران ابراز داشت: منتظران بسته به اینکه در چه درجه ای از انتظار هستند ویژگیهای پسندیده و کمالاتی دارند همچون بلندهمتی (جهانی فکردن)، توحیدمحوری ، گذر از دنیا و دنیا دوستی، شهادت طلبی، ولایت محوری، استقامت ورزی، توجه به وظیفه (کسب رضایت خدا) و داشتن روحیه حماسی. در مورد ویژگی اخیر در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: لَیُعِدَّنَّ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْما...؛ هر یک از شما باید برای خروج قائم آماده کند هر چند یک تیر... لذا منتظران همواره برای جهاد، شهادت، حماسه، ایثار و نثار آمده‌اند.

مدیر مسئول فصلنامه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث در بحث از آثار انتظار معنابخشی به زندگی، نظام‌بخشی به زندگی و ایجاد یکپارچگی در شخصیت منتظر، امیدزایی و اصلاح گری را از جمله فواید اصلی انتظار دانست و به تشریح آنها پرداخت و از جمله در مورد اصلاح‌گری گفت: در ماهیت انتظار موعود، قانع نبودن به وضعیت موجود و تلاش برای دستیابی به موقعیت مطلوب، یعنی ظهور ولایت، نهفته است وهمین امر سبب مجاهدت برای اجرای«اصالحات» به انگیزه زمینه سازی ظهورخواهد شد.

وی افزود: علاوه بر موارد یاد شده می توانیم وظایف منتظران راستین در عصر غیبت در ۹ مورد بیان کنیم: اول: معرفت اندوزی ، دوم: استقامت بر ولایت امام، سوم: یاد حضرت مهدی(عج) ودعا برای ایشان، چهارم: امید مستمر به ظهور، پنجم: مهیا بودن برای ظهور و قیام امام، ششم: شناساندن امام زمان(عج) وحکومت مهدوی به دیگران، هفتم: وحدت شیعه، هشتم: مراجعه به علمای شیعه (به ویژه فقها و محدثان) و پیروی از ایشان و نهم: اصلاحات اجتماعی و اخلاقی.

وی اضافه نمود: برای هر یک از نه مورد یاد شده شواهد متعددی در متون دینی وجود دارد ازجمله در مورد وظیفه اول از امام صادق علیه السلام نقل شده است: اعْرِفْ‏ إِمَامَکَ‏ فَإِنَّکَ إِذَا عَرَفْتَ لَمْ یَضُرَّکَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ(الکافی،ج۱،ص۳۷۱)؛ امامت را بشناس، زیرا تو هرگاه او را بشناسی جلو افتادن یا عقب افتادن آن (ظهور ایشان) به تو زیان نمی رساند. یعنی وظیفه اصلی تو شناخت امام زمانت و تشخیص وظایفی که ایشان از تو در عصر غیبت انتظار دارد و عمل به آنها است تا در امتحان هنگام ظهور هم سربلند بیرون آیی. به دلیل اهمیت ویژه معرفت داشتن در عصر غیبت است که امام صادق علیه السلام به زاره توصیه می فرماید اگر آن زمان را درک کردی برای پیروز شدن در امتحانات عصر غیبت این دعا را بخوان: ِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی‏. (الکافی، ج۱،ص۳۳۷) در این دعا از خدا می خواهیم که با معرفی خودش به ما زمینه شناخت پیامبر را فراهم کند و با معرفی پیامبر به ما زمینه شناخت امام زمان را فراهم کند تا در پرتو معرفت امام از گمراهی در امان بمانیم. معلوم می شود امامت در ادامه نبوت و نبوت در ادامه توحید است و این سه اصل قرین یکدیگر و در یک مجموعه هستند.

این استاد قرآن پژوه در پایان ضمن بیان ضرورت توجه مضاعف به اخلاق در عصر غیبت به دلیل گسترش بی‌سابقه فساد اخلاقی در جهان امروز و بسنده کردن به اشتیاق به اهل بیت علیهم السلام بدون رعایت مسائل اخلاقی، و نیز لزوم زمینه سازی اخلاقی برای ظهور گفت: به نظر می رسد امام زمان علیه السلام بر اساس متون معتبر حدیثی از ما پرداختن به هفت گونه از تربیت را انتظار دارد: ۱. تربیت اعتقادی، ۲.تربیت عبادی، ۳.تربیت علمی، ۴.تربیت اخلاقی، ۵.تربیت عقلانی، ۶.تربیت اجتماعی، ۷. تربیت جسمانی، ۸. تربیت مهارتی (یاد گرفتن یک حرفه). بی تردید این تربیتها از فضای خانواده و مدیریت وظایف اعضای آن آغاز می شود همانظور که یافتن معنای واقعی انتظار موعود هم در روابط اعضای خانواده بیشتر قابل درک است مانند اینکه خانم خانواده منتظر مراجعت شوهرش از محل کار است و فضای خانه را برای آن آماده می کند.