به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی، در دومین مراسم انتخاب پژوهشگر سال این حوزه و اجلاسیه پژوهشگران حوزه علمیه خراسان با تأکید بر جایگاه مهم تحقیق و پژوهش اظهار داشت: تحقیق و پژوهش زمانی ارزشمند است که گره‌ای از مسائل علمی باز کند و افق‌های جدیدی را در دانش و علم ارائه دهد.
وی اضافه کرد: پژوهش نه‌تنها یک فعالیت علمی، بلکه ابزاری برای کشف ناشناخته‌ها و گذر از مرزهای دانشی است. اگر پژوهش را به متن‌محور، محتوامحور، نظریه‌محور، موضوع‌محور یا مسئله‌محور تعریف کنیم، همه این ابعاد به یک نقطه متمرکز ختم می‌شوند که آن فرد «محقق» است.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان، با اشاره به نقش بی‌بدیل محقق در عرصه علم و پژوهش افزود: این محقق است که متنی فاخر می‌آفریند، محتوایی جهت‌دهنده خلق می‌کند، نظریه‌ای بنیادین تولید می‌نماید، موضوعی راهبردی را به نتیجه می‌رساند و مسائل پیچیده را حل می‌کند. محقق است که به متن اعتبار می‌بخشد، تولید علم را پیش می‌برد و مرزهای دانش را گسترش می‌دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی با بیان اینکه ویژگی‌های شخصیتی و فکری محقق رکن اساسی در موفقیت یک پژوهش است، به چند خصوصیت کلیدی یک پژوهشگر موفق اشاره کرد و گفت: دغدغه‌مندی و عشق به پژوهش، خستگی‌ناپذیری و سخت‌کوشی، خلاقیت و نوآوری و اعتباربخشی به یافته‌ها از جمله ویژگی‌هایی هستند که یک محقق واقعی از سر بیکاری یا برای پر کردن اوقات فراغت اقدام به تحقیق نمی‌کند، بلکه دغدغه‌مندی و بی‌قراری برای کشف ناشناخته‌ها و حل مشکلات علمی، نخستین شرط ورود به عرصه پژوهش است. محقق باید با علم زندگی کند، با آن بخوابد، با آن بیدار شود و با آن به مسیر خود ادامه دهد.
وی به تلاش‌های بی‌وقفه علامه مجلسی در نگارش اثر سترگ بحارالانوار اشاره کرد و بیان داشت: علامه، حتی در نیمه‌شب‌ها برای بهره‌وری بیشتر، ظرف آبی کنار خود می‌گذاشت تا با پاشیدن بر صورتش، خواب را از چشم دور کند و به تحقیق ادامه دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی یکی دیگر از ویژگی‌های پژوهشگر را، خستگی‌ناپذیری خواند و اظهار داشت: محقق نباید از شکست‌ها یا دشواری‌های کار دلسرد شود، سخت‌کوشی و استمرار است که راه به جلو را باز می‌کند. همان‌گونه که بزرگان علم، همچون شیخ مفید و علامه حلی، شبانه‌روز به تحقیق پرداختند و آثار ماندگاری خلق کردند.
وی تأکید کرد: خلاقیت، عنصر ضروری هر تحقیق است، خلاقیت در خلأ ظهور نمی‌کند، بلکه نتیجه تفکر عمیق و مدبرانه در مورد یک مسئله است. محقق باید راهی نوین در یک حوزه دانشی بگشاید و جرقه‌ای نوین در ذهن دیگران ایجاد کند. یک محقق باید به نتایج تحقیقات خود اعتماد داشته باشد و بر پایه اجتهادی نوین، راه‌حل‌های علمی ارائه دهد. آثار او نباید صرفاً جمع‌آوری اطلاعات موجود باشد، بلکه باید نوآوری و کشف جدیدی در آن نمایان باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی با مروری بر دیدگاه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، تأکید کرد: پژوهش باید از سستی، بی‌عمقی و لغویت دور باشد و از قول سدید بهره گیرد، چراکه قول سدید، نه‌تنها در سخن، بلکه در نگارش و تحقیق نیز باید ملاک عمل باشد. تحقیق و پژوهش، نوعی تلاش نظام‌مند، دغدغه‌مند و خلاقانه است که هدف آن کشف مجهولات علمی و توسعه دانش در سطح جامعه است.
این پژوهشگر حوزه علمیه خراسان به آثار ماندگار علمای اسلامی همچون کتاب جواهر الکلام، بحارالانوار و تألیفات پرشمار شیخ مفید اشاره کرد و این آثار را نمونه‌های برجسته از ثمره خلاقیت، سخت‌کوشی و دغدغه‌مندی دانست و گفت: این آثار نه‌تنها راه‌گشا، بلکه معیار و مرجع برای پژوهش‌های امروزی هستند.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی با تأکید بر اهمیت جایگاه محقق و پژوهشگر، خاطرنشان کرد: تحقیق و پژوهش، فرآیندی دقیق و سخت‌کوشانه است که با کشف ناشناخته‌ها، توسعه علم و باز کردن مرزهای جدید دانشی همراه است. محقق، نه‌تنها در تولید علم، بلکه در گسترش آن نقش جدی و بی‌بدیلی دارد. این تلاش باید بر پایه خلوص نیت، انضباط فکری و عشق به علم صورت گیرد تا بتواند مرزهای دانش را فراتر برده و افقی روشن‌تر را برای بشریت به ارمغان آورد.
وی در پایان بر اهمیت اصول و معیارهای علمی در تحقیق و پژوهش تأکید کرد و از پژوهشگران خواست تا با رعایت این اصول، به توسعه و گسترش دانش کمک کنند.
نظر شما