به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی در اولین همایش خانوادگی طرح تنزیل(حافظان قرآن) که امروز به‌همت معاونت فرهنگی تبلیغی این حوزه در محل مجتمع فرهنگی آموزشی جوادالائمه علیه‌السلام گلبهار برگزار شد، به مباحثی پیرامون نقش قرآن در زندگی مسلمانان، آمادگی برای ماه رمضان و اهمیت حفظ و تجوید قرآن پرداخت و نکات بسیاری را درباره شیوه برخورد با قرآن و فلسفه تربیتی آن مطرح کرد.
آمادگی برای ماه رمضان
وی به اهمیت آمادگی برای ماه رمضان اشاره کرد و بیان داشت: همانطور که مردم برای نوروز از ماه‌ها قبل برای خرید و آماده‌سازی خانه‌ها و سفره‌ها تلاش می‌کنند، طلاب و مؤمنان نیز باید دو ماه قبل از ورود به ماه رمضان، برنامه‌ریزی معنوی و فکری خود را آغاز کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی بر اهمیت آماده‌سازی روحی و معنوی برای این ماه تأکید کرد و گفت: ما وظیفه داریم که از اکنون خود را برای ماه رمضان آماده کنیم؛ همچنان‌که مردم برای نوروز از ماه‌ها قبل آماده می‌شوند، ما نیز باید برای ماه رمضان تلاش کنیم.
این مفسر قرآن کریم بر اهمیت قرآن در زندگی مسلمانان تأکید کرد و اظهار داشت: قرآن کتابی است که در هر جمله و حتی در هر حرف آن معنای عمیق و پرباری نهفته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی با بیان اینکه قرآن کتابی است که هر واژه و کلمه آن برای هدایت انسان‌ها در زندگی روزمره و مسائل معنوی مهم و پرمحتواست، گفت: قرآن کتابی است که حرف‌هایش هیچ‌کدام بی‌معنا نیست. هر کلمه‌ای که در قرآن آمده، معنا و مفهوم خاص خود را دارد. قرآن به ما یاد می‌دهد که چگونه در زندگی رفتار کنیم، چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنیم و چگونه در دنیای امروز با چالش‌های مختلف روبه‌رو شویم.
ضرورت فهم عمیق قرآن
وی با بیان اینکه برخورد با قرآن نباید تنها به صورت تشریفاتی و سطحی باشد، گفت: برخی مسلمانان فقط در مناسبت‌های خاص، مانند ماه رمضان یا مراسم‌های مذهبی، قرآن را تلاوت می‌کنند، اما باید توجه داشت که قرآن نباید فقط در این زمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد، بلکه باید در همه مراحل زندگی فردی و اجتماعی به آن رجوع شود، ما باید قرآن را به عنوان یک منبع دائمی و هدایت‌کننده در زندگی‌مان داشته باشیم و فقط در مواقع خاص به سراغ آن نرویم.
این مفسر قرآن کریم به مشکلاتی که مسلمانان در برخورد با قرآن دارند، اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات این است که در بسیاری از موارد، برخورد با قرآن به صورت سطحی و بدون درک عمق معانی آن انجام می‌شود. حتی برخی از مسلمانان به‌جای تلاوت و فهم دقیق قرآن، تنها به تجوید یا تواشیح آن می‌پردازند که این به هیچ‌وجه کافی نیست.
وی به برخی از فعالیت‌ها مانند استخاره یا دعاهای سطحی در جامعه اشاره کرد و بیان داشت: این مسائل نباید به شکل سطحی و تشریفاتی انجام شوند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی با بیان اینکه پیامبر اسلام در روز قیامت از مسلمانانی که قرآن را رها کرده‌اند، شکایت خواهد کرد، گفت: در قرآن آمده است که پیامبر اسلام در روز قیامت از کسانی که قرآن را رها کرده‌اند، شکایت خواهد کرد. این شکایت به این معناست که قرآن به عنوان یک کتاب هدایت، مورد بی‌توجهی قرار گرفته و مسلمانان از آن بهره‌برداری نکرده‌اند.
تجلی قرآن در زندگی روزمره
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی با بیان اینکه در قرآن تنها مفاهیم معنوی مطرح نیست، بلکه بسیاری از اصول اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی نیز در آن موجود است که می‌تواند راهنمایی برای زندگی روزمره باشد، گفت: قرآن تنها به مسائلی مانند عبادات یا مسائل مذهبی محدود نمی‌شود. در قرآن مفاهیمی مانند احترام به والدین، رعایت عدالت، احسان به دیگران، و ایجاد روابط صلح‌آمیز میان افراد مختلف نیز آمده است.
مفسر قرآن کریم به اهمیت حفظ قرآن و تجوید اشاره کرد و گفت: حفظ قرآن از ارکان اصلی زندگی یک مسلمان است. هرچند تجوید و صحیح خواندن قرآن نیز اهمیت زیادی دارد، اما باید توجه داشت که حفظ قرآن به معنای واقعی باید هدف باشد. قرآن باید در دل و جان مسلمانان نقش بسته باشد تا از آن بهره‌برداری صحیح صورت گیرد.
وی با بیان اینکه مسلمانان باید قرآن را جدی بگیرند و آن را به عنوان یک راهنمای معنوی، اجتماعی و تربیتی در زندگی خود مورد استفاده قرار دهند، گفت: قرآن باید در دل و جان انسان‌ها نقش ببندد تا از آن بتوان در تمامی ابعاد زندگی استفاده کرد، لذا به‌جای برخورد سطحی با قرآن، باید به مفاهیم آن در اعماق دل توجه کنیم و از آن در مواجهه با مشکلات و چالش‌های زندگی بهره‌برداری کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی با تأکید بر اینکه قرآن تنها یک کتاب مذهبی نیست، بلکه یک نقشه راه برای زندگی انسان‌ها است، بیان داشت: مسلمانان باید به قرآن نه تنها به عنوان یک کتاب آسمانی، بلکه به عنوان یک راهنمای عملی در زندگی روزمره خود نگاه کنند و با آمادگی کامل برای ماه رمضان به استقبال این ماه مبارک بروند.
اهمیت قرآن در زندگی روزمره
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی در ادامه به اهمیت قرآن در زندگی فردی و اجتماعی اشاره کرد و گفت: قرآن نه‌فقط در آخرت بلکه در دنیای امروز نیز نقش حیاتی دارد، لذا مسلمانان باید در تصمیمات خود، از جمله خرید خانه، توجه ویژه‌ای به آموزه‌های قرآن داشته باشند.
وی تأکید کرد: هر رشته دانشگاهی باید با قرآن مرتبط باشد. به عنوان مثال، در رشته‌های حقوق، علوم سیاسی، اقتصاد، و حتی رشته‌های مختلف علمی باید آیات و روایات اسلامی به‌طور خاص مورد توجه قرار گیرند، چراکه قرآن باید به‌عنوان مبنای اصلی در تمامی رشته‌های علمی و دانشگاهی مطرح شود تا جامعه اسلامی در مسیر صحیح حرکت کند.
تجربیات شخصی و انتقاد از وضعیت حوزه و دانشگاه
وی به تجربه‌های شخصی خود از زندگی طلبگی اشاره کرد و بیان داشت: از سنین نوجوانی طلبه شدم و در طول بیش از ۶۰ سال خدمت، متوجه اشتباهات و قوانین نادرست در حوزه‌های علمی و دینی شدم، یکی از مسائل مورد انتقاد، تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها است، چراکه این تعطیلات باعث از دست رفتن زمان ارزشمند برای تحصیل و کار علمی می‌شود و این مسئله یک مشکل بزرگ می‌باشد، که موجب اتلاف وقت و کاهش بهره‌وری دانش‌آموزان و طلاب می‌شود.
تأکید بر تقلید از بزرگان
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به اهمیت تقلید از بزرگان و علمای دینی اشاره کرد، و بیان داشت: باید از سخنان و تجربیات بزرگان همچون آیت‌الله طوسی، مجلسی، امام راحل و آیت‌الله بروجردی، و سایر مراجع تقلید بهره‌برداری کنیم، اما نباید تنها به تقلید از دیگران بسنده کرد، بلکه باید خود نیز توانایی تصمیم‌گیری و تحلیل صحیح مسائل را پیدا نماییم.
یادآوری به زندگی صحیح دینی و تقوای فردی
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی قرائتی بر لزوم تقوای فردی و دوری از اسراف در زندگی روزمره تأکید کرد و افزود: بسیاری از مردم در زندگی روزمره خود دچار بخل و اسراف می‌شوند، در حالی‌که قرآن بارها بر مصرف درست و رعایت اعتدال تأکید کرده است.
وی به زندگی ساده و بی‌ریای بزرگان دین همچون امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) اشاره کرد و یادآور شد: نباید در زندگی خود، غرق در لذت‌ها و تجملات شویم.
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به برخی از عادت‌های نادرست در جامعه اسلامی نیز اشاره کرد و با بیان اینکه بسیاری از مردم متأسفانه اسلام را به‌درستی نمی‌شناسند و مفاهیم اسلامی به‌طور کامل درک نمی‌شود، به برخی از رفتارهای نادرست در جامعه انتقاد کرد و گفت: مردم باید به مفاهیم قرآن بیشتر توجه کنند.
این مفسر قرآن کریم به تجربیات خود در زمینه آموزش و تدریس اشاره کرد و گفت: در دانشگاه تهران به تدریس قرآن پرداختم و برای اولین بار، تفسیر قرآن را در قالب یک دوره کوتاه‌مدت، بیست‌دقیقه‌ای ارائه کردم، متأسفانه در برخی از بخش‌ها، محتوای علمی به‌گونه‌ای ارائه می‌شود که تأثیرگذاری لازم را ندارد، در صورتی که سخنرانی‌ها باید کوتاه، مختصر و هدفمند باشند و از سخنان طولانی و بی‌محتوا پرهیز شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مسئله اسراف و مصرف نادرست گفت: بسیاری از مردم در جامعه اسلامی حتی در مسائل غذایی و مصرفی نیز دچار اسراف می‌شوند، در قرآن و روایات، بر اهمیت رعایت میانه‌روی و دوری از مصرف‌گرایی بی‌مورد تأکید شده است.
مفهوم تقلید از بزرگان و سیره علمای گذشته
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی با بیان اینکه تقلید از بزرگان و علمای دین باید با دقت و فهم درست انجام شود، به نقش مهم تقلید از امامان همچون امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) اشاره کرد و گفت: باید سیره و رفتار ایشان را الگوی خود قرار دهیم، نه‌فقط در کلمات بلکه در عمل، لذا طلاب علوم دینی باید در هر موقعیت، با دقت و تفکر عمل کنند و تنها به‌دنبال تقلید صرف نباشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به اهمیت بازگشت به قرآن در زندگی فردی و اجتماعی تأکید کرد و گفت: قرآن باید در همه ابعاد زندگی انسان تأثیرگذار باشد و مسلمانان باید تلاش کنند تا قرآن را درک و بر اساس آموزه‌های آن زندگی نمایند.
وی در بخشی از سخنان خود گفت: یک نواری در ماشین داشته باشید که وقتی سوار می‌شوید و تا محل کار می‌روید، روزی حداقل دو آیه از قرآن را گوش بدهید. وقتی می‌گویم قرآن را بخوانید، منظور فقط خواندن آن نیست؛ بلکه باید آیات قرآن در زندگی عملی شما وارد شود. مثلاً، من زمانی به دانشگاه رفتم تا سخنرانی کنم. به من گفتند: شما باید سخنرانی علمی داشته باشید، گفتم: من طلبه‌ای معمولی هستم و هیچ نبوغی ندارم، حتی بین همان دانشجویان و استادان دانشگاه برخی از افراد بودند که فقط به دنبال ظاهر علمی بودند و از عمق قرآن چیزی نمی‌فهمیدند.
قرآن؛ بزرگ‌ترین منبع علمی و اخلاقی
این مفسر قرآن کریم با تأکید بر جامعیت قرآن گفت: در دانشگاه تهران سخن می‌گفتم، بعضی‌ها گفتند: ما بهترین و باسوادترین اساتید علمی را داریم، پُروفسورهایی که در دنیا شناخته شده‌اند، من گفتم: بله، ولی ببینید که قرآن چه می‌گوید، قرآن با ساده‌ترین کلمات، عمیق‌ترین مفاهیم را بیان کرده است. اما ما هنوز نتوانسته‌ایم قرآن را بچشیم و آن را به مردم بچشانیم. اگر مردم عظمت قرآن را بچشند، دیگر نیازی به جای دیگری نمی‌رود.
وی یکی از مشکلات رایج را بی‌توجهی عمومی نسبت به آموزه‌های قرآن دانست و افزود: داستان حضرت یوسف را ببینید. وقتی زنان مصر از زیبایی یوسف دستشان را بریدند، این حادثه در اصل درس عمیقی است. شما باید قرآن را به نسل جوان نشان دهید تا آنها از مسیرهای دیگر دست بکشند و به قرآن بازگردند. قرآن به‌قدری عمیق است که اگر درست درک شود، هیچ‌کس نمی‌تواند آن را کنار بگذارد. اما متأسفانه ما گاهی قرآن را یا طولانی می‌کنیم یا جذابیتش را از بین می‌بریم.
احسان به والدین؛ نیکی عملی، نه فقط زبانی
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی وارد بحث احسان شد و با تکیه بر قرآن و مفاهیم دینی گفت: در قرآن مکرراً آمده که به والدین خود احسان کنید. اما احسان یعنی چه؟ احسان فقط این نیست که به والدین خود بگویید من شما را دوست دارم، احسان به معنای واقعی یعنی عمل به نیکی! شما باید محبت و احترام را نشان دهید. مثلاً اگر پدر و مادرتان غذای ساده دوست دارند، لازم نیست کار خاصی کنید؛ همان غذایی که دوست دارند بپزید و در عمل رضایتشان را جلب کنید، همانطور که در ادبیات عرب، مفهوم «الصاق» به معنای چسباندن آمده؛ یعنی احسان باید به پدر و مادر کاملاً بچسبد و با همه وجود انجام شود.
وی افزود: چند وقت پیش به من گفتند: چرا فقط برای احسان به والدین این‌قدر تأکید شده است؟ گفتم: قرآن به‌صراحت می‌گوید که احسان به والدین را بالاتر از خیلی چیزهای دیگر بدانید. همانطور که قرآن تأکید کرده است، نباید حتی کلمه «اف» به والدین خود بگویید. من دیدم که خیلی افراد به‌ظاهر به این موضوع توجه می‌کنند، اما در عمل نقص‌های زیادی وجود دارد.
زکات؛ حلقه گمشده در عبادات
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی در ادامه، به اهمیت زکات در دین اسلام اشاره کرد و گفت: متأسفانه زکات یکی از فراموش‌شده‌ترین واجبات است، ما باید زکات را در جامعه احیا کنیم. مردم زکات نمی‌دهند و حتی نمی‌دانند که اگر زکات داده نشود، نمازها هم پذیرفته نیست. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «اگر نمازی قبول نشود، دیگر اعمال نیز قبول نمی‌شود» این بحث آن‌قدر مهم است که اگر درست برای مردم تبیین شود، هزاران نکته در آن نهفته است.
وی تأکید کرد: متأسفانه بعضی از مردم وقتی صدقه یا کمکی می‌دهند، فقط به نمایش توجه دارند. مثلاً نان یا پول می‌دهند و انتظار دارند به آنها تعظیم شود. در حالی که این نگاه اشتباه است. شما باید نیتتان را خالص کنید و اگر زکات یا صدقه می‌دهید، آن را برای خدا انجام دهید.
حافظان قرآن؛ افتخاری برای هر ملت
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی در مورد حفظ قرآن نیز به نکته مهمی اشاره کرد و گفت: در ابتدای انقلاب، وقتی به پاکستان سفر کردم، به من گفتند که در این کشور بیش از ۵۰۰ هزار حافظ قرآن وجود دارد. من راجع به ایران تحقیق کردم و دیدم که تعداد حافظان قرآن ما بسیار اندک است، گفتم: ما بیشتر روی محافظان قرآنی کار کرده‌ایم. یعنی کسانی که جان خود را برای حفاظت از قرآن در جنگ و دفاع مقدس گذاشته‌اند. حالا که به این موضوع فکر می‌کنم، می‌بینم که حتی در این زمینه هم باید بیشتر کار کنیم.
اهمیت عدالت در دین اسلام
مفسر قرآن کریم همچنین با ذکر موضوع عدالت در اسلام گفت: قرآن تاکید کرده که در میان مردم عدالت داشته باشید. عدالت فقط یک شعار نیست. عدالت یعنی اینکه همه‌چیز در جای خود باشد. مثلاً، در زندگی خانوادگی باید تعادل برقرار کنید. عدالت در قرآن با احسان و نیکی همراه شده است و می‌گوید: «ان الله یامر بالعدل و الاحسان» یعنی هم عدالت داشته باشید و هم نیکی کنید.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، تجلی کامل قرآن در عمل
حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی درباره معصومیت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) صحبت کرد و گفت: پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تجلی کامل قرآن بود. ایشان در گفتار و کردار خود حتی یک خطا هم نداشت. برخی فکر می‌کنند خطاهای کوچک ممکن است در شخصیت پیامبر وجود داشته باشد، اما این صحیح نیست. پیامبر در تمام جوانب زندگی معصوم بود. از چشم گرفته تا گوش، قلب و حتی رفتارهای روزمره‌اش مطابق با قرآن بود. این معصومیت نشان‌دهنده حجیت کامل شخصیت او است.
وی افزود: ما باید این ویژگی‌های پیامبر را الگو قرار دهیم تا بتوانیم در زندگی قرآنی عمل کنیم. اگر این فهم در جامعه ایجاد شود، دیگر نیازی به توجیه دینی برخی از مشکلات یا کمبودها وجود نخواهد داشت.
نظر شما