به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام و المسلمین غلامحسن محرمی طی سخنانی در نشست "عرضه و نقد دیدگاه علمی با موضوع تمدن و مقاومت که به همت گروه مطالعات پیشرفت و تمدن و مرکز تعاملات علمی بین المللی این پژوهشگاه برگزار شد با اشاره به نقش تمدن اسلامی در استمرار مقاومت ابراز داشت: مقاومت مقابل تمدن غرب و اسرائیل، ریشه در فرهنگ اسلامی و آموزههای قرآنی دارد، بر این اساس معتقدیم مقاومت فلسطین که بیش از ۷۰ سال تداوم یافته، صرفاً نظامی یا سیاسی نیست، بلکه در ساحت فرهنگی نیز جایگاه برجستهای دارد، چه آن که حفظ هویت اسلامی، پایبندی به حجاب و ترویج فرهنگ جهاد و شهادت، نمونههایی از این مقاومت فرهنگی به شمار می رود.
وی، شکست ارتش سوریه و کاهش توانایی آن در مقاومت را ناشی از ضعف فرهنگ جهاد و شهادت برشمرد و افزود: این مساله خود گواهی بر اهمیت فرهنگ بهعنوان زیربنای مقاومت است و ما نباید از بعد زیرساختی فرهنگی در این زمینه غافل شویم.
وی با بیان این که فرهنگ بهعنوان زیربنای تمدن محسوب می شود، گفت: فرهنگ بهعنوان لایه نرمافزاری تمدن تعریف میشود که جنبههای سختافزاری و ساختاری تمدن بر پایه آن شکل میگیرد. و لذا باید توجه داشت که تمدن بدون فرهنگ، مفهومی ناقص است و این دو بهمانند دو روی یک سکه عمل میکنند.
مقاومت فرهنگی در برابر تمدن غربی
حجت الاسلام و المسلمین محرمی همچنین به ضرورت مقاومت فرهنگی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای ایستادگی مقابل تمدن غرب اشاره کرد و بیان داشت: این مقاومت در سبک زندگی اسلامی نمود دارد که برخلاف نفوذ فرهنگ غربی، همچنان در میان مسلمانان زنده و پویاست، چه آن که مسلمین، از بدو تولد تا زمان مرگ، زندگی خود را بر پایه آداب و احکام اسلامی بنا میکنند. اذان و اقامه در گوش نوزاد و رعایت مناسک اسلامی در مرگ و زندگی، بخشی از این سبک زندگی است.
وی با اشاره به این که فقه اسلامی بهعنوان تجلی شریعت، یکی از ابزارهای کلیدی مقاومت فرهنگی است، افزود: شریعت اسلامی توانسته است مسلمانان را در برابر نفوذ فرهنگی غرب پایدار نگه دارد. البته باید توجه داشت که غرب از ابزارهای مدرن، مانند فضای مجازی و فناوری، برای تضعیف فرهنگ اسلامی بهره میبرد و لذا روشنفکرانی که گاه ناخواسته با غرب همسو میشوند، بهعنوان پیادهنظام فرهنگی غرب عمل میکنند.
تفاوتهای تمدن اسلامی با تمدن غربی
وی در ادامه صحبت های خود به برخی از مهم ترین تفاوتهای تمدن اسلامی با تمدن غربی اشاره کرد و گفت: تمدن اسلامی: مبتنی بر توحید است و انسان را جانشین خداوند در زمین میداند. این تمدن بر تربیت انسان و سعادت اخروی تأکید دارد و حال آن که تمدن غربی، انسانمحور است و انسان را جایگزین خدا میداند. این تمدن بر ساخت ابزار و پیشرفت مادی متمرکز است.
وی یادآور شد: از سوی دیگر تمدن اسلامی به گذشته نگاه میکند و از انبیاء و اوصیاء بهعنوان الگو بهره میگیرد. در مقابل، تمدن غربی آیندهگراست و کمال را در پیشرفت انسانی و تکنولوژی جستجو میکند، ضمن آن که تمدن اسلامی نظام عالم را بهعنوان «نظام احسن» میپذیرد و به آن نگاه شناختی دارد و حال آن که تمدن غربی، جهان را ناقص و در حال تکامل میداند و نگاه ابزاری به آن دارد.
ابزار خنثی یا تهدید فرهنگی!؟
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همچنین به تبیین دو دیدگاه درباره استفاده از تکنولوژی در تمدن اسلامی پرداخت و ابراز داشت: دیدگاه نخست، تکنولوژی را خنثی میداند و معتقد است که میتوان از آن در راستای اهداف اسلامی بهره برد. از آن سو، دیدگاه دوم، تکنولوژی را حامل ارزشهای فرهنگی میداند و معتقد است ورود تکنولوژی بدون انتقال این ارزشها دشوار است.
وی خاطرنشان کرد: در این راستا بنده معتقدم که بازتعریف تکنولوژی در راستای مبانی اسلامی ضروری است، به این خاطر که استفاده از ابزارهای مدرن باید با اصول فرهنگ اسلامی سازگار باشد.
حجتالاسلام و المسلمین غلامحسن محرمی در خاتمه بیان داشت: مقاومت در برابر اسرائیل و تمدن غرب بیش از آنکه نظامی یا سیاسی باشد، یک پدیده فرهنگی است که ریشه در تمدن اسلامی دارد و لذا نباید از توجه به خاستگاه فرهنگی، اندیشه ای و اعتقادی آن غافل شد.
اسرائیل؛ میوه تمدن غربی
در ادامه این نشست علمی، محمدهادی رشادی به بررسی ابعاد تمدنی اسرائیل و ارتباط آن با تمدن غرب پرداخت و با بیان این که اسرائیل بهعنوان میوه تمدن غربی به شمار می رود، گفت: نظریات متعددی پیرامون نقش تمدنی اسرائیل وجود دارد که از جمله این نظریات، دیدگاه “اسرائیل بهعنوان میوه تمدن غرب” بود که این رژیم را نتیجه طبیعی ارزشهای مادیگرایانه تمدن غرب دانسته است. نظریه کاپلان بیان می دارد اسرائیل صرفاً یک دولت نیست، بلکه نماد تمدنی است که جهان را تحت تأثیر قرار میدهد و از آن سو نظریه مالک بن نبی یادآور می شود که اسرائیل خط مقدم استعمار جهانی است که در برابر تمدنهای دیگر، از جمله تمدن اسلامی، عمل میکند.
همگرایی شرق و غرب در تاسیس رژیم صهیونیستی
وی افزود: تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۷، با وجود رقابت شدید میان آمریکا و شوروی در دوران جنگ سرد، نشاندهنده توافق استراتژیک میان این دو قدرت بزرگ برای شکلدهی به نقشه خاورمیانه بود. البته که نمی توان از نقش کلیدی بریتانیا در تاسیس اسرائیل غافل شد، چرا که بریتانیا از دهههای پیش از تاسیس رژیم صهیونیستی، با اقدامات نظاممند، زمینهسازی کرد.
رشادی اضافه کرد: در این دوران، ۱۰ درصد از نخبگان فلسطینی توسط بریتانیا زندانی، تبعید یا کشته شدند.
وی بیان داشت: با وجود آن که یهودیان تنها یکسوم جمعیت فلسطین را تشکیل میدادند، ۵۶ درصد از اراضی فلسطین به آنان اختصاص یافت. این اقدام، یکی از مهمترین شواهد سیاستهای استعماری در تاسیس اسرائیل است. از سوی دیگر اسرائیل با جابجایی جمعیت بومی فلسطین و جایگزینی مهاجران، مشابه تجربیات استعماری آمریکا و دیگر کشورها، به یک دولت استعماری تبدیل شد.
ایدئولوژی صهیونیسم و تأثیرات منطقهای آن
این محقق و پژوهشگر افزود: صهیونیسم، یهودیان را بهعنوان قوم برتر معرفی میکند و سیاستهای توسعهطلبانه خود را با این ایدئولوژی توجیه میکند. اسرائیل بهدنبال گسترش نفوذ خود در منطقه است، نمونه آن حملات به سوریه و لبنان است. این رویکرد، بخشی از استراتژی اسرائیل برای ایجاد تفرقه در جهان اسلام است.
وی همچنین با اشاره به تلاش رژیم صهیونیستی برای تضعیف وحدت اسلامی گفت: اسرائیل از طریق فتنهافکنی و ایجاد اختلاف میان مسلمانان، مانع از تحقق تمدن نوین اسلامی میشود.
تناقض تمدن غرب و ابزارهای خشونت
رشادی اظهار داشت: تمدن غرب در زمانهایی که احساس خطر میکند، ارزشهای ادعایی خود را کنار گذاشته و به خشونت متوسل میشود. نمونه بارز این رفتار، حملات اسرائیل به فلسطینیان است که با حمایت غرب انجام میشود.
وی همچنین با بیان این که تمدن غربی در مواجهه با مسلمانان، توان اقناع فرهنگی خود را از دست داده و به ابزارهای خشونتآمیز متوسل شده است، افزود: فلسطینیان به نماد مقاومت در برابر استبداد و استعمار جهانی تبدیل شدهاند و این مقاومت، پیوند میان کشورهای مسلمان و حتی دیگر ملل را تقویت کرده است.
اهمیت رسانه در جنگ نرم
رشادی همچنین با اشاره به این که اسرائیل از رسانههای بینالمللی برای ایجاد شکاف میان ملتها و حکومتها استفاده میکند، گفت: البته جبهه مقاومت میتواند از شکافهای داخلی در اسرائیل، نظیر تبعیض علیه اقلیتها، بهعنوان ابزار جنگ نرم استفاده کند.
وی در خاتمه، اسرائیل را محصول تمدن غرب و پروژهای استعماری دانست که هدف آن، جلوگیری از تحقق تمدن نوین اسلامی و حفظ هژمونی غرب است، افزود: این رژیم با ابزارهای ایدئولوژیک، نظامی و رسانهای، بهدنبال تفرقهافکنی در جهان اسلام و گسترش سلطه خود است. مقاومت فلسطین و دیگر کشورهای اسلامی، با حفظ هویت فرهنگی و استفاده از ظرفیتهای رسانهای و سیاسی، میتواند این پروژه استعماری را به چالش بکشد.
نظر شما