حجت الاسلام‌والمسلمین رسول ملکیان اصفهانی پژوهشگر و استاد حوزه علمیه اصفهان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با بررسی ابعاد مختلف شخصیتی حضرت امیرالمومنین علی (ع)، بیان کرد: شناخت امیرالمومنین امام علی علیه السلام، نیازمند توجه ویژه به جایگاه بی‌بدیل آن حضرت در حوزه حکمت و توحید است.

حکمت و توحید، کلید شناخت امیرالمؤمنین (ع)

وی با اشاره به سه دوره مهم زندگی امام علی (ع) شامل دوران همراهی با پیامبر(ص)، دوران خلافت خلفای سه گانه و دوران حکومت خودشان، اظهار داشت: هر یک از این دوران‌ها نقشی کلیدی در شکل‌گیری شخصیت جامع ایشان داشته است.

پژوهشگر و استاد حوزه علمیه اصفهان،افزود: حضرت علی (ع) در طول ۲۳ سال همراهی با پیامبر اکرم (ص)، از نزدیک شاهد نزول وحی و رسالت نبی مکرم اسلام بودند و در بسیاری از ماموریت‌ها و وقایع مهم، نقشی کلیدی ایفا کردند.

وی ادامه داد: در دوران ۲۵ ساله پس از رحلت پیامبر (ص)، ایشان با حفظ وحدت امت اسلامی و ارائه مشورت‌های کارآمد، نقشی مهم در جامعه ایفا نمود و همچنین، دوران ۵ ساله حکومت ایشان، جلوه‌ای از عدالت‌خواهی و تدبیر بی‌نظیر آن حضرت بود.

حجت الاسلام‌والمسلمین ملکیان اصفهانی خاطرنشان کرد: با وجود نقش‌آفرینی حضرت علی (ع) در حوزه‌های مختلف مانند سیاست، اجتماع، تعلیم و تربیت و امور نظامی، وجه تمایز اصلی شخصیت ایشان، دانش و بینش عمیق ایشان در حوزه توحید و حکمت است.

نهج البلاغه، گنجینه‌ای از توحید ناب علی (ع)

وی با استناد به خطبه‌های نهج‌البلاغه، به ویژه خطبه ۱۵۲، تاکید کرد: حضرت امیرالمومنین (ع) در تبیین مفاهیم عمیق توحیدی مانند وحدت ذاتی خداوند، اسماء و صفات الهی و توحید افعالی، بی‌رقیب هستند.

استاد حوزه گفت: برای شناخت هرچه بهتر شخصیت حضرت علی (ع)، لازم است که پژوهشگران و علاقمندان به این حوزه، تمرکز بیشتری بر این بخش از اندیشه و سیره آن حضرت داشته باشند و به خطبه‌های نهج‌البلاغه، تفاسیر قرآنی و آثار عرفانی که به اندیشه‌های حضرت علی (ع) اشاره دارند، مراجعه کنند.

وی افزود: اندیشمندان بزرگی همچون صدرالمتالهین ملاصدرای شیرازی، علامه سید محمدحسین طباطبایی و حضرت امام خمینی (ره)، زمانی که به چنین مفاهیم عمیقی در خطبه‌های نهج‌البلاغه می‌رسند، عظمت حضرت امیرالمومنین (ع) را بیشتر درک می‌کردند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین ملکیان اصفهانی با اشاره به خطبه ۱۸۵ نهج‌البلاغه، خاطرنشان کرد: در این خطبه، حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «خداوند واحد و یگانه است، اما نه واحد عددی. خداوند همیشگی است، لکن نه در محدوده زمان. خداوند پایدار است، ولی نه اینکه خداوند به موجود دیگری به پشتوانه موجود دیگری باشد.» این بیان، نشان‌دهنده شناخت بی‌نظیر حضرت علی (ع) از ذات الهی است.

این پژوهشگر و استاد حوزه تصریح کرد: اگر بخواهیم اوج شخصیت و ویژگی‌های حضرت امیرالمومنین (ع) را بشناسیم، باید به معرفی خداوند از زبان ایشان توجه ویژه‌ای داشته باشیم و در تاریخ بشریت، قبل و بعد از حضرت علی (ع)، و حتی در زمان ایشان، هیچ‌کس نتوانسته است خداوند را به این صورت حقیقی و واقعی معرفی کند.

وی بیان کرد: بزرگترین ویژگی تمام ائمه معصومین (ع)، از جمله حضرت علی (ع)، این است که آن‌ها بزرگترین خداشناسان جهان خلقت و بشریت هستند و اگر ائمه معصومین (ع) خداوند را به صورت حقیقی و واقعی برای انسان‌ها معرفی نمی‌کردند، هیچ بشر دیگری نمی‌توانست خدا را در این حد بشناسد و توصیف کند.

قرآن‌شناسی از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع)، گامی در جهت تحقق وصیت پیامبر (ص)

حجت‌الاسلام والمسلمین ملکیان اصفهانی، به اهمیت بررسی دوران حضرت امیرالمؤمنین علی (ع)، به‌ویژه در ۲۳ سال همراهی ایشان با پیامبر اکرم (ص) اشاره کرد و اظهار داشت: برای انجام کار علمی درخور جایگاه حضرت امیرالمؤمنین (ع)، باید به دوران ایشان به‌ویژه در ۲۳ سالی که در کنار پیامبر بودند و به‌عنوان کاتب وحی الهی و کاتب قرآن فعالیت می‌کردند، توجه ویژه‌ای داشت.

پژوهشگر و استاد حوزه ادامه داد: قرآن‌شناسی از دیدگاه حضرت امیرالمؤمنین (ع) و ائمه معصومین (ع) باید به‌صورت گسترده و عمیق بررسی شود و این پژوهش‌ها باید نشان دهند که نگاه امام علی (ع) به قرآن چگونه بوده و چگونه آن را معرفی کرده‌اند؟ این امر نه‌تنها به شناخت بهتر قرآن کمک می‌کند، بلکه به وصیت پیامبر اکرم (ص) مبنی بر تمسک به قرآن و عترت نیز عمل خواهد کرد.

وی در پایان تأکید کرد: این تحقیقات می‌تواند گامی مهم در جهت تحقق وصیت پیامبر (ص) باشد که فرمودند: "إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ، کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی" (من در میان شما دو چیز گرانبها به جای می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم).

این پژوهشگر و استاد حوزه خاطرنشان کرد: چنین مطالعاتی می‌تواند به درک عمیق‌تر از قرآن و جایگاه اهل‌بیت (ع) در تفسیر و تبیین آن منجر شود.