خبرگزاری حوزه | امام زین العابدین علیه السلام در یکی از فرازهای صحیفه سجادیه اینگونه از خداوند متعال طلب می کنند:

«اللَّهُمَّ ... اجْعَلْ هَمَسَاتِ قُلُوبِنَا، وَ حَرَکَاتِ أَعْضَائِنَا وَ لَمَحَاتِ أَعْیُنِنَا، وَ لَهَجَاتِ أَلْسِنَتِنَا فِی مُوجِبَاتِ ثَوَابِکَ۱.»۲

ترجمه:

خداوندا! رازهای دلمان، حرکات اعضایمان، نگاه‌های چشمانمان و سخنان زبانمان را در چیزهایی قرار ده که موجبات ثواب تو را فراهم آورند.

شرح:

برای رسیدن به مقام سعادت حقیقی و ابدی، به راستی که باید تمام وجود خویش را مملوّ از محبت و رضایت الهی کرد و البته که وجود نازنین امام زین العابدین علیه السلام چه زیبا تمنّای این طلب از خداوند متعال را به ما می آموزند.

خدایا! هر آنچه که از دلم عبور می کند را برای خودت قرار ده. کاری کن که فقط به تو و برای تو بیندیشم. میلها و هوس های دلم را در جهتی روانه کن که رضایت تو را به دنبال دارد.

خدایا! کاری کن که تمام اعضاء و جوارح من در مسیر تو و برای تو گام نهند.

خدایا! چشم بر هم زدن های مرا برای خودت قرار ده تا نگاهم فقط به آنچه که تو می پسندی افتد.

و خدایا! هر آنچه که بر زبان جاری می کنم را نیز برای خودت قرار ده تا جز برای رضای تو لب به سخن نگشایم.

و این نهایت عاشقی است. اینکه بخواهیم تمام وجودمان متوجه معبود گردد. جز به او نیندیشیم. جز برای او عمل نکنیم. جز او به کسی ننگریم و جز برای او سخن نگوییم؛ چرا که همه چیز خلاصه در وجود محبوب و معبود است و همه رنگ ها در برابر او رنگ می بازند. به راستی که «چه رنگی بالاتر و برتر از رنگ الهی».۳

غلامِ همتِ آنم که زیرِ چرخِ کبود ز هر چه رنگِ تعلق پذیرد آزادست ۴

و این، همان مقام اخلاص است.

راستی! برای رسیدن به این مقام چه باید کرد؟

باید پذیرفت که رسیدن به این مقام، مشکل است، اما شدنی است. رسیدن به هیچ هدفی، بدون تمرین و تکرار ممکن نیست. برای رسیدن به این مقصود الهی نیز باید خواست و تلاش کرد.

مهمترین راهکار، محاسبه نفس است تا به این سبب، قدم به قدم وجود را پر از نور الهی کرد؛ و البته که مأنوس شدن با کلمات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم صلوات الله، انگیزه این کار را به انسان می دهد؛ چرا که محال است کسی با نور همنشین شود و نورانی نگردد.

نشانه این مقام

امام صادق علیه السلام راهکار و نشانه ای را در این باب به ما می آموزند تا از آن طریق - در مسیر محاسبه نفس - خود را بسنجیم.

ایشان می فرمایند: «عمل خالص آن است که نخواهی کسی جز خدا تو را برای انجام آن ستایش کند.»۵

و همچنین می فرمایند: «هیچ بنده ای به حقیقت اخلاص نمی رسد، مگر آن که دوست نداشته باشد مردم، او را برای کارهایی که برای خدا انجام داده ستایش کنند.»۶

بنابراین هر جایی که هنوز در ذهن و دلمان توجهی به مخلوق و نه خالق وجود دارد، این یعنی که باید تلاش بیشتری کرد تا قدم به قدم همه وجود را فقط و فقط متوجه محبوب حقیقی کرد.

اگر اینگونه شد، دیگر تعاریف و تمجیدهای دیگران و حتی طعنه های آنان نیز تأثیری در وجود ما نخواهد گذاشت؛ چرا که در این مقام، ما جز معبود نمی بینیم و جز صدای او صدای دیگری را نمی شنویم.

پی نوشت ها:

۱. «ثواب» در قرآن کریم به جزای اعمال نیک و بد، هر دو اطلاق شده؛ هرچند بیشتر برای جزای نیکو به کار رفته است. «نثر طوبی، علامه شعرانی، ذیل واژه "ثوب"، ج۱، ص۱۲۰ / قاموس قرآن، سید علی اکبر قرشی، ج‌۱، ص۳۲۱.»

۲. دعای نهم صحیفه سجادیه.

۳. «وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً.» (بقره/ ۱۳۸)

۴. حافظ.

۵. «العَمَلُ الخالِصُ: الّذی لا تُریدُ أنْ یَحْمَدَکَ علَیهِ أحَدٌ إلاّ اللّه ُ عزّ و جلّ.» - اصول کافی، ج ۲، ص ۱۶.

۶. «ما بَلغَ عَبدٌ حقیقةَ الإخْلاصِ حتّی لا یُحِبَّ أنْ یُحْمَدَ علی شیءٍ مِن عَمَلٍ للّهِ.» - تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه ۱۳۹ سوره بقره.

تهیه شده در بخش علمی-فرهنگی خبرگزاری حوزه