به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی استاد گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در دومین روز اجلاس بین‌المللی مدیران مراکز پژوهشی در حوزه مطالعات اسلامی که در تالار شیخ مفید دانشگاه قم با موضوع «سبک زندگی زن و خانواده» برگزار شد، عنوان کرد: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه یک مرکز پژوهشی دولتی است این پژوهشگاه دارای ۳ پژوهشکده و ۱۲ گروه علمی و ۵۵ نفر عضو هیئت علمی در گروه‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی و اسلامی است؛ همچنین ۲ هزار و ۷۰۰ مورد کتاب تألیف شده دارد که برخی از آن‌ها به زبان‌های مختلف ترجمه شده است.

وی افزود: ما در این پژوهشگاه موفق شده‌ایم یک رشته دانشگاهی را تحت عنوان روان‌شناسی اسلامی در مقطع کارشناسی کارشناسی ارشد تدوین کنیم که در سایت وزارت علوم هم به ثبت رسیده و در برخی دانشگاه‌ها اجرا می‌شود. در اهداف آموزش عالی این رشته علاوه‌بر انتقال هنجار، ارزش‌ها و باورها به نسل جدید می‌توان به گسترش کاربرد در بازاریابی دانش، فراهم آوردن زمینه خلاقیت و مهارت‌آموزی و معنا بخشیدن به امور برای رسیدن به زندگی بهتر و متعالی اشاره کرد.

استاد گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، نقش دین در تأمین اهداف فوق را تأکید بر عقلانیت، یادگیری و اهمیت دانش، توجه زیاد به ارزش‌های اخلاقی، خدمت به بشریت و همنوعان، معنا بخشیدن به زندگی و هدایت از تاریکی به نور با استفاده از معنویت و ارتباط با خدا، آموزه‌های اسلامی شامل اصول پایه در علوم انسانی به‌ویژه روان‌شناسی برشمرد.

وی در خصوص پیشینه قابل‌توجهی که در روان‌شناسی اسلامی وجود دارد ۲ رویکرد را مورد بحث قرارداد و گفت: رویکرد اول، رویکرد روایی قرآن و حدیث با اشاره به مباحث معناشناسی روح و عقل، توانمندی یا ضعف روانی_معنوی انسان، اصول سبک زندگی و غیره و رویکرد دوم، رویکرد عقلانی_تجربی با اشاره به موضوعات خودشناسی، ترسیم شخصیت در قالب الگوی شناختی، عاطفی، معنوی، درمان روانی، سلامت و درجات کمال، بیماری‌ها، معنا و هدف زندگی و روان‌شناسی است.

حجت الاسلام والمسلمین آذربایجانی بیان کرد: در قرن اخیر روان‌شناسی اسلامی پویایی خوبی پیدا کرده و در ۴ دوره‌ی آماده‌سازی، پالایش، مقایسه و تأسیس که از سال ۲۰۰۰میلادی تاکنون را شامل می‌شود و در آن شاهد ارائه نظریات اسلامی بوده‌ایم و مراحل تکامل خود را طی کرده‌است برنامه‌های آموزشی این رشته‌های آکادمیک در ۱۰ عنوان رشته و با اهداف مشخصی دنبال می‌شود که عبارتند از ارائه یک رشته ناب و اختصاصی در روان‌شناسی اسلامی، معرفی دیدگاه اسلام در حوزه مسائل روان‌شناختی انسان، ایجاد بستری برای تربیت مدرسان و پژوهشگران در زمینه روان‌شناسی اسلامی، توسعه دانش روان‌شناسی با گرایش اسلامی، ارزش‌های اخلاقی و دیدگاه معنوی، فراهم آوردن زمینه‌های لازم تحقیق برای پژوهشگران این حوزه، فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای توسعه روش‌شناسی در روان‌شناسی اسلامی، بکارگیری نتایج و دستاوردهای تحقیقات روان‌شناسی اسلامی با توجه به نیاز جوامع اسلامی و برای سایر همنوعان.

وی تصریح کرد: دوره روان‌شناسی اسلامی شامل ۳۲ واحد است که دانشجویان در۴ ترم آموزشی را می‌گذرانند و سپس در سطح پژوهشی پایان‌نامه خود را تکمیل می‌کنند و در کنکور ورودی شرط موفقیت در دروس تخصصی زبان عربی روش‌های فهم قرآن و حدیث، روان‌شناسی فلسفی، آموزه‌های روان‌شناسی در قرآن و حدیث و فلسفه روان‌شناسی توضیح داد.

این استاد حوزه در ادامه سرفصل‌های درسی تخصصی و انتخابی روان‌شناسی اسلامی را توضیح داد و گفت: برخی از نتایجی که از این رشته تحت عنوان روان‌شناسی اسلامی می‌توان به آن دست یافت تبادل نظر و تبادل تجربیات موفق در زمینه روان‌شناسی اسلامی، برگزاری کنفرانس‌های حضوری به‌صورت دوره‌ای برای مشاهده تجربیات موفق و انتقال آن به کشورهای دیگر، توجه بیشتر به نظریه‌پردازی و مدل‌سازی در مسائل و مشکلات روان‌شناسی اسلامی و روش‌شناسی متمایز روان‌شناسی اسلامی، توسعه و گسترش انجمن‌های بین‌المللی روان‌شناسی اسلامی برای تسهیل فعالیت‌های مشترک، تهیه و تدوین و گسترش منابع و کتب درسی لازم برای مباحث رشته روان‌شناسی اسلامی و گرایش‌های آن در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و نادیده گرفتن اختلافات قومی مذهبی نژادی و جنسیتی برای تشکیل امت اسلامی است.

خانواده درمانی و مشاوره خانواده

حجت‌الاسلام محمدرضا سالاری نیز در این پنل با تاکید بر جایگاه زنان در خانواده، عامل ارتقاء و سالم نگه‌داشتن زن را خانواده دانست و اظهار کرد: در ایران بعد از انقلاب تحقیقات درباره خانواده شروع شده و نظام‌واره‌ی خانواده از قرآن اقتباس شد و در نهایت کارآمدی خانواده‌ها و سلامت آن‌ها در ایران مورد بررسی ویژه قرار گرفت.

وی همچنین با اشاره به مهارت‌هایی که می‌تواند خانواده را ارتقا دهد، خانواده درمانی و مشاوره خانواده را هم از نکات مهم دانست و اظهار کرد: در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به جنبه‌های مختلف مسئله خانواده پرداخته می‌شود.

گروه تعلیم و تربیت دانشگاه قم قدمتی ۲۰ ساله دارد

دکتر حبیب زاده عضو هیئت علمی دانشگاه قم هم در این نشست عنوان کرد: گروه روانشناسی با رویکرد اسلامی در دانشگاه قم فعالیت خوبی داشته و آمادگی برای همکاری با سایر کشورها را دارد در گروه تعلیم و تربیت دانشگاه قم قدمتی ۲۰ ساله دارد و خوشبختانه در طول این ۲۰ سال موفق به پرورش دانشجویان بسیار خوبی شده و مطالعات خوبی نیز در این حوزه‌ها انجام گرفته و محورهایی در حوزه سبک زندگی اسلامی و مطالعات خانواده بررسی شده و زمینه همکاری در این خصوص با سایر کشورها فراهم شده است.